پس از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در ایران، دانشگاهها یکی پس از دیگری تعطیل شدند و خوابگاهها به سرعت تخلیه شد. با ادامه پیدا کردن قرنطینه خانگی و تداوم تعطیلی دانشگاهها کم کم بحث آموزش مجازی قوت گرفت. آموزشی که تاکنون تجربه پرداخت و اجرای سراسری آن را نداشتیم؛
به گزارش عطنا، مشکل اصلی آموزش مجازی برای دانشجویان، بحث هزینهبر بودن آن است. دانشجویان خواستار رایگان شدن حجم اینترنت مصرفی کلاسهای مجازی هستند. تا اینکه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در توئیتی از رایگان شدن تعرفه ترافیک دسترسی به سامانههای آموزش مجازی دانشگاههای کشور خبر داد.
به همین سبب خبرنگار عطنا پیگیر این وعدۀ وزیر ارتباطات در میان دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی شد.
شمیسا میرزاده، دانشجوی کارشناسی رشته روزنامه نگاری به عطنا می گوید: «با اینکه از اینترنت ایرانسل استفاده می کنم و اعلام شده که رایگان است ولی تا الان برای تمام کلاس ها از حجم اینترنت من کم شده است.»
دانشجوی دیگری که در مقطع دکتری مدیریت ورزشی دانشگاه علامه طباطبائی مشغول به تحصیل است، می گوید: «من از اینترنت شرکت آسیا تک استفاده می کنم. زمانی که در کلاس های آنلاین شرکت می کنم با اینکه پیامک دریافت کردم که حضور در کلاس های آنلاین دانشگاه، رایگان شده است ولی از حجم اینترنت من کم می شود.»
مهدی سلیمانی، دانشجوی دیگری نیز اشاره می کند که سه گیگ از حجم اینترنت من کم شده و اپراتوری که استفاده می کنم همراه اول است.»
فاطمه، دیگر دانشجوی دانشگاه علامه طباطبائی هم با ارسال عکسی از وضعیت بستۀ اینترنتی که خریداری کرده است، می گوید: «من شنبه این بسته اینترنتی را خریداری کرده ام تا امروز یعنی دوشنبه حدود 3.5 گیگ از این بسته فقط برای کلاس های اینترنتی کم شده است.»
زهرا شیروانی هم که از اپراتور همراه اول برای حضور در کلاس ها استفاده می کند، می گوید: «هر 90 دقیقه تقریباً 300 مگ از حجم اینترنتم کم می شود.»
دانشجوی مقطع کارشناسی رشته مترجمی زبان عربی هم به عطنا می گوید: «اپراتوری که استفاده می کنم همراه اول است. تا الان بابت شرکت در کلاس های آنلاین، هزینه های زیادی برای خرید اینترنت پرداخت کرده ام و هیچ کلاسی رایگان نبوده است.»
شیوا، دیگر دانشجوی این دانشگاه اظهار می کند: «برخلاف اینکه از طرف دانشگاه پیامک ارسال شده که حضور در کلاس های آنلاین رایگان است، ولی هر روز از حجم اینترت ما کم می شود!»
و اما در پیگیری وضعیت تحقق وعده وزیر ارتباطات، علی خاکی صدیق، معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، گفت: «وزارت علوم لیستی از همه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی مورد تایید این وزارتخانه که کلاس آموزشی برگزار میکنند، تهیه و برای رایگان شدن به وزارت ارتباطات ارسال کرده است.»
عدم تحقق این وعدهها و ادامه پیدا کردن آموزش مجازی دانشگاهها و همچنین اعلام برگزاری امتحانات پایان ترم بعضی از دانشگاه ها به صورت مجازی و خواسته دانشجویان برای تسریع در عملیاتی شدن این اقدام تا جایی پیش رفت که منجر به نامه نگاری وزیر علوم با وزیر ارتباطات شد.
وزیر علوم در این نامه خطاب به وزیر ارتباطات گفته است: بررسیهای میدانی از دانشگاهها نشان میدهد، ابلاغیۀ کاهش تعرفه اینترنت به اپراتورهای ارائه دهنده خدمات پهنای باند هنوز جنبه عملیاتی نیافته است. غلامی در این نامه از آذری جهرمی خواسته بود با توجه به محدودیت زمانی موجود اقدام لازم در این خصوص صورت گیرد و تفاهم نامه تکمیلی برای هم افزایی در این راستا با وزارت عتف تنظیم شود.
بلافاصله پس از یک روز از انتشار این نامه، وزارت ارتباطات نسبت به آن واکنش نشان داد و معاون این وزارتخانه خبر از رایگان شدن اینترنت آموزش مجازی و ابلاغ آن به همه اپراتورها خبر داد. این در حالی است که شواهد و بررسیها از دانشگاهها و دانشجویان حاکی از آن است که این اقدام به طور کامل اجرایی نشده است.
حال بیش از یک هفته از دادن این وعده میگذرد اما یا هزینه اینترنت سامانههای مجازی رایگان نشده و یا صرفاً «فقط برخی» اپراتورها اقدام به عملیاتی کردن این موضوع کردهاند.
آنیتا خیرالهی، دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری مالی دانشگاه علامه طباطبائی هم به عطنا می گوید: «من از اینترنت رایتل استفاده می کنم. بر خلاف هفته های گذشته که خیلی مصرف حجم اینترنت بالا بود، چند روزی هست که بسته خریداری شده من تمام نشده و این نشان می دهد که هنگام شرکت در کلاس ها از اینترنت من استفاده نمی شود.»
خدیجه مقصودی مدیح، دانشجوی کارشناسی علوم اجتماعی، نظری متفاوت دارد: «من برای شرکت در کلاس های آنلاین، اینترنت زیادی از اپراتور همراه اول خریداری و استفاده می کنم. همیشه از اینترنت من استفاده شده و تا الان رایگان نبوده است.»
فاطمه جلالی، دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه اظهار می کند: «با وجود قطع و وصلی هایی که در زمان برگزاری کلاس های آنلاین اتفاق می افتد تا الان چک نکرده ام که از اینترنت من استفاده می شود یا رایگان است، ولی با تعدادی از دوستان که صحبت می کردم از تمام شدن سریع بسته های اینترنتی خود به واسطه شرکت در کلاس های آنلاین گله مند بودند.»
هنانه مجاهدی، دانشجوی مقطع کارشناسی رشته تاریخ به عطنا می گوید: «چون امکانات اتصال به اینترنت و استفاده از کلاس های آنلاین را ندارم در جریان استفاده از اینترنت نیستم.»
زهره میری رامشه، دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی هم معتقد است: «این قضیه برایم اهمیت نداشته است، تا الان چک نکرده ام. چون اعتقاد دارم برای کسب علم باید هزینه کرد و از این بابت ناراحت نیستم.»
عارفه شایان که از دانشجویان بین الملل دانشگاه است، می گوید که از اینترنت دانشگاه استفاده می کنم و تا به حال این قضیه را بررسی نکرده ام.
مهدی کرکه آبادی، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات می گوید: «با اینکه از چند اینترنت مجزا مانند همراه اول، ایرانسل، شاتل و مبین نت استفاده می کنم ولی هنگام استفاده از کلاس های آنلاین از حجم اینترنت من کم نمی شود و معلوم است که استفاده نمی شود.»
چندی پیش رئیس کارگروه آموزشهای الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفته بود: اپراتورها در رایگان کردن اینترنت دانشجویان و دانشگاهها شفاف نیستند و اخباری مبنی بر اختصاص نیافتن ترافیک رایگان شنیده میشود.
علی اکبر صفوی، دربارۀ آخرین وضعیت رایگان شدن اینترنت دانشگاه ها برای ادامه آموزش های الکترونیکی و کاهش فشار مالی بر دانشجویان، اظهار داشت: ارسال آی. پی های دانشگاه ها برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنان ادامه دارد و وزارت ارتباطات هم در دفعات مکرر لیست را برای اپراتور ها ارسال می کند.
وی به ارسال لیست دانشگاه ها به وزارت ارتباطات برای اینترنت رایگان اشاره و خاطرنشان کرد: نخستین لیست قبل از عید برای این وزارتخانه ارسال شد؛ لیست دوم بیش از ۲ هفته قبل در اختیار اپراتورها قرار گرفت و سومین لیست طی چند روز اخیر باید ارسال شده باشد.
رئیس کارگروه آموزشهای الکترونیکی وزارت علوم ادامه داد: در حال حاضر، نحوه عمل اپراتورها بحث اصلی است گرچه می دانیم این پیگیری وزارت ارتباطات و همکاری اپراتورها از روی الزام قانونی نیست بلکه از دید همدلی و همکاری با مردم به خصوص دانشجویان است.
صفوی تاکید کرد: اما سرعت عمل و همکاری اپراتورها (حال که وعده هم داده اند) بهتر است شفاف، سریع و علنی شود.
وی همچنین گفت: برخی اپراتورها تا چند روز قبل بر اساس لیست اول، رایگان شدن اینترنت دانشگاه ها را اعلام کرده اند؛ اما ۲ نکته مهم وجود دارد، نخست اینکه لازم است هر چه سریع تر بر اساس آخرین لیست های ارسالی عمل کنند تا پوشش جامعی از دانشجویان را شامل شود.
رئیس کارگروه آموزش های الکترونیکی وزارت علوم به دومین نکته اشاره کرد و اظهار داشت: بر اساس لیست اول تایید و اعلام شده توسط برخی اپراتورها، به هر دلیل از جمله مشکلات فنی یا اذعان دانشحویان همان لیست، اخباری مبنی بر لحاظ نشدن ترافیک رایگان شنیده می شود.
صفوی تاکید کرد: اپراتورها لازم است این موضوع را به صورت شفاف مشخص کنند که البته کار سختی هم نیست و کافی است با کارگروه آموزش های الکترونیکی وزارت یا تعدادی از دانشگاه ها به طور مستقیم تماس برقرار و آزمایش های لازم انجام شود.
وی در ادامه به سکوت برخی از اپراتورها اشاره کرد و افزود: برخی اپراتورها هم اصلاً سکوت اختیار کرده و هیچ شواهدی مبنی بر اینکه اقدام جدی در نظر گرفته اند، وجود ندارد؛ از این اپراتورها تقاضا می شود با شفافیت این اقدام مهم را برای دانشجویان عملیاتی کنند.
صفوی به دانشگاه ها توصیه کرد که بار دیگر با اپراتورهای مربوط به خود به طور رسمی تماس بگیرند و اگر پاسخگو نبودند به کارگروه وزارت علوم اعلام کنند.
او گفت: دانشجویان و دانشگاه ها هر گونه مشکل مبنی بر ارائه نشدن اینترنت رایگان و مصرف شدن حجم را با مستندات به کارگروه آموزش های الکترونیکی وزارت علوم اطلاع دهند.
پیشتر، ستار هاشمی، معاون وزیر ارتباطات در صفحه اینستاگرامی خود نوشته بود: اقدامات لازم برای ارائه ترافیک رایگان در بستر شبکه ملی اطلاعات به جامعه دانشگاهی، استادان و دانشجویان عملیاتی شد. او همچنین گفته است در راستای گسترش تعاملات با مراکز دانشگاهی و ایفای نقش مدنی خود، باز هم داوطلبانه و با مشارکت سازمان نظام صنفی رایانهای، همکاری با مراکز آموزشی کشور را به منظور شناسایی مشکلات سامانهها و استانداردسازی آنها، پیگیری میکنیم .
اما در آخرین پیگیری از وضعیت تخصیص اینترنت به دانشگاهها، میرحمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در پاسخ به این سوال که وزارت ارتباطات سرانجام اینترنت رایگان وعده داده شده به دانشجویان را نداد، گفت: انتظار میرود فرصتی که در کشور برای آموزش غیرحضوری فراهم شده غنمیت شمرده شود و آموزش غیرحضوری در کشور به رسمیت شناخته شود و در این باره هم باید پوشش ۱۰۰ درصدی آموزش غیرحضوری برای همه مناطق ایجاد شود. تاکید داریم که در شرایطی که ایجاد شده باید شرایط عادلانه برای همه یکسان باشد و درخواست کردیم که باز هم برای ایجاد شرایط بهتر آموزش الکترونیکی به نوعی که حق هیچ داوطلب و دانشجویی ضایع نشود پیگیری شود.
با این تفاسیر باید منتظر ماند و دید برای رفع این مشکل عمده در دانشگاههای کشور چه اقدام عملی توسط مسئولان صورت خواهد گرفت.