اصل ایده افزایش قیمت بنزین پسندیده بود اما نحوه اجرا کاملاً ایراد داشت

نشست «نقد و بررسی طرح افزایش قیمت حامل های انرژی» در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

به گزارش عطنا، مسعود درخشان، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در این نشست در سخنانی گفت: متاسفانه هر دولتی که خیزی برای اصلاح قیمت حامل‌های انرژی برداشته است موفق نشد. در زمان آقای آقازاده وزیر نفت اسبق، بحث ما درباره حامل‌های انرژی افزایش قیمت‌ها نبود، بلکه اصلاح قیمت‌های نسبی بود. یعنی چرا یک نفر که بنز یک میلیاردی سوار می‌شود، بنزین را لیتری ۱۰۰۰ تومان می خرد و یک نفر که با پراید خرج زندگی‌ یک خانواده درمی‌‌آورد هم بنزین را باید لیتری ۱۰۰۰ تومان بخرد. این قضیه اصلاً عادلانه نیست.

درخشان افزود: ما متاسفانه حسابداری صنعتی در پالایشگاه‌ها و فرآورده‌ها نداریم. دولت نفت را مجانی به پالایشگاه‌ها می دهد، پالایشگاه هم نفت را به فرآورده تبدیل می کنند و با یک قیمت تعیین شده می‌فروشند. این سیستم غلط است و اقتصاد این صنعت را از بین برده است. متاسفانه مسئولان برای حل مشکل قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی دنبال راه‌های ساده هستند. در حالی که حل این مشکلات پیچیده راه‌حل ساده ندارد و باید همه جوانب مورد بررسی دقیق قرار گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار داشت: اینکه یکباره اعلام شد، قیمت بنزین سه برابر شده است، نشان می دهد که مسئولان کشور تحت تاثیر اندیشه‌های صندوق بین‌المللی پول قرار دارند زیرا طبق این اندیشه‌ها باید برای انجام اصلاحات شوک درمانی صورت گیرد. ایده شوک درمانی مربوط به تفکرات صندوق بین‌المللی پول است. شوک درمانی در افزایش ناگهانی قیمت بنزین اتفاق افتاد و تبعات منفی در پی داشت. در واقع شوک درمانی ثمره اندیشه لیبرالیسم اقتصادی است که نباید انجام می گرفت.

درخشان با اشاره به اینکه یکی از اهدافی که برای طرح دولت گفته شده جلوگیری از قاچاق بنزین بوده است، افزود: این یک ادعای بی‌پایه و اساس است، زیرا کارت سوخت تاثیری در قاچاق ندارد و اصلاً این اعداد و ارقامی که گفته می شود با کامیون قاچاق می‌شوند، قابل باور نیست.

وی با تاکید بر این ادعای دولت که می‌گوید برای کمک به مردم، قیمت بنزین افزایش پیدا کرده است، صادقانه نیست، گفت: باید با مردم صادقانه حرف زد. بیاییم و توضیح دهیم که تحریم‌ها به دولت فشار آورده و دولت چاره‌ای جز این کار ندارد.

درخشان افزود: در اعطای یارانه به ۱۸ میلیون خانوار چون اطلاعات دولت دقیق نیست، عدالت هم رعایت نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار داشت: عده‌ای در توجیه اقدام دولت می‌گویند اگر قبلتر افزایش قیمت بنزین به مردم اعلام می شد اثرات تورمی ایجاد می‌شد. به نظر من این حرف‌های نئوکلاسیک‌ها را باید دور ریخت. دولت باید رودررو با مردم صحبت می کرد تا مردم توجیه شوند و همراهی کنند.

وی با تاکید بر اینکه اصل ایده افزایش قیمت بنزین پسندیده بود اما نحوه اجرا کاملا ایراد داشت و این وظیفه ما اقتصاددانان است که دولت را راهنمایی کنیم.

در ادامه این نشست دکتر داوود دانش جعفری، استاد دانشگاه علامه طباطبائی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: انتقاد فراوان از طرح هدفمندی یارانه‌ها یکی از خطاهای دولت روحانی بود.

وی اظهار کرد: یکی از اهداف افزایش قیمت حامل‌های انرژی، افزایش درآمد دولت است که سبب کاهش رفاه خانواده می‌شود.

او عنوان کرد: دولت قبل از اجرای طرح، حامل‌های انرژی مانند بنزین را با قیمت پایین می‌فروخته است اقدام به افزایش قیمت بنزین کرد که برای دولت سودآوری داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: یکی از اشتباهات دولت فعلی، انتقاد فراوان از دولت قبلی درباره هدفمندی یارانه‌ها بود. مسئولان این دولت در پرداخت یارانه‌ها می‌گفتند توانایی پرداخت نداریم و برخی دهک‌ها را می‌خواهیم حذف کنیم.

دانش‌جعفری خاطرنشان کرد: اگر هدف از افزایش قیمت بنزین، افزایش بهره‌وری است، باید تدابیر اولیه و اینکه روی کاغذ صورت نگیرد، از طرف دولت انجام می‌گرفت‌. دولتمردان از سال ۹۲ از مخالفت با هدفمندی یارانه‌ها صحبت می‌کردند و حالا می‌گویند به ۱۸ میلیون خانواده می‌خواهیم یارانه دهیم.

وی گفت: قیمت تبعیضی یکی از راهکارهای دولت برای افزلیش قیمت حامل‌های انرژی است که می‌توان به نمونه‌ای از آن مانند افزایش قیمت برق اشاره کرد. مقام معظم رهبری در خصوص استفاده از جوانان در مدیریت‌های میانی نظام تاکید دارند و امیدواریم تدبیر درست ایشان عملیاتی شود.

در بخش دیگری از این نشست، عبدالرسول قاسمی مدیر گروه انرژی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی در سخنانی اظهار داشت: افزایش قیمت بنزین یک هدف یا واقعیت اقتصادی محسوب می شود و نام این هدف را افزایش بهره وری یا کارایی مصرف بنزین می گذارم و امکان دارد اهداف دیگری هم وجود داشته باشد.
وی با بیان اینکه تمام اقتصاددانان با واقعی شدن قیمت‌ها موافق هستند، تاکید کرد: اینکه چرا دولت تمام تمرکز خود را در دوره های دوم روی اصلاح قیمت ها می گذارد، قابل بررسی است و در این زمینه حوزه های دیگری هم وجود دارد که دولت می تواند روی آن تمرکز کند.
استاد دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: در این زمینه می توان به حوزه هایی نظیر بانک، رشد اقتصادی، تورم، صندوق های بازنشستگی، کسری بودجه و افزایش بهره وری سوخت های فسیلی اشاره کرد.
قاسمی افزود: اما بیشترین تمرکز روی افزایش قیمت حامل های انرژی است که با دو بعد از سیاست قیمتی و غیرقیمتی مواجه می شویم. سیاست های غیرقیمتی زمینه ای برای اثربخشی سیاست های قیمتی ایجاد می کنند.
به گفته این استاد، بدون ایجاد این زمینه نمی توان امیدوار بود که تغییرات قیمت بنزین منجر به کاهش چشمگیر مصرف بنزین شود که نمونه آن را می توان در طرح هدفمندی یارانه ها دید و مصرف بنزین کاهش یافت.
قاسمی تاکید کرد: بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ میلادی، ۱۲ مطالعه روی بنزین در ایران صورت گرفته بود؛ قیمت بنزین در سال ۲۰۱۷ میلادی در ایران سه و هفت صدم دلار، در برزیل یک و ۱۴ صدم دلار، در هند یک و ۱۰ صدم دلار و در چین ۹۰ صدم دلار بود.

مدیر گروه انرژی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار داشت: ما یک شوک ارزش قیمت مسکن داشتیم و پیامدش این بود که بسیاری از مستاجران فاقد قدرت خرید از تهران به حاشیه ها رفتند و شوک بعدی برای آنها افزایش قیمت بنزین بود که بیشتر این اعتراضات در حاشیه شهرها رخ داد.
قاسمی گفت: قیمت سوخت بر محل زندگی افراد تاثیر دارد و خیلی به گرفتن خانه در نزدیکی محل کار فکر نمی کنند؛ اما با افزایش قیمت ها تلاش برای زندگی در حوالی محل کار دارند.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی اظهار داشت: افراد به دلیل نداشتن توانایی تهیه مسکن و به علت ارزانی قیمت سوخت به حاشیه شهرها رفتند، اما این افزایش قیمت هم به آنها شوک وارد کرد.