جامعه همچنان نسبت به طلاق نگرش منفی دارد

پژوهش های رصد وضعیت اجتماعی کشور در دانشگاه علامه طباطبائی نشان می دهد که براساس پیمایش ارزش ها و نگرش های مردم 60 درصد ایرانیان ازدواج با فرد مطلقه را مناسب نمی دانند، در واقع نگرش منفی نسبت به طلاق همچنان در جامعه وجود دارد.

به گزارش عطنا، دانشگاه علامه طباطبائی در پژوهش هایی با عنوان رصد وضعیت و مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور موضوعات مختلف جامعه را براساس آخرین آمارهای موجود بررسی می کند.

موضوع ازدواج و طلاق در ایران از جمله موضوعاتی است که در پژوهش های رصد وضعیت اجتماعی کشور در دانشگاه علامه طباطبائی بررسی شده است.

بر اساس داده های مرکز آمار ایران (منتشره در تاریخ ۱۳/‏۰۶/‏۱۳۹۷‬ میانگین سن اولین ازدواج در مردان همچنان رو به افزایش بوده اما در زنان با اندکی کاهش همراه شده است اما به نظر می‌ رسد بازگشت به میانگین سن اولین ازدواج زنان پیش از دهه ۱۳۷۰ (که زیر ۲۰ سال بوده) در کشور در آیندۀ نزدیک محقق نمی شود.

میانگین سن ازدواج در مردان و زنان از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ که آخرین آمارهای اعلامی بوده، به شرح زیر است:

در پیمایش ارزش های سال ۹۴، ۴۶% پاسخگویان سن مناسب ازدواج در پسران را ۲۱ تا ۲۵ سالگی و ۳۸ درصد از آن‌ها این سن را ۲۶ تا ۳۰ سالگی دانسته‌اند، با توجه به آمارها در سال ۱۳۹۴، بیشترین ازدواج مردان در گروه سنی ۲۶ تا ۳۰ سالگی اتفاق افتاده که این سن تقریباً ۳۷ درصد ازدواج های مردان را تشکیل داده است. از سوی دیگر ۳۱ درصد دیگر مردان در گروه های سنی ۲۱ تا ۲۵ سالگی ازدواج کرده اند.

روند افزایش سن ازدواج در دختران هم مشابه مردان بوده است، ۴۷% پاسخگویان پیمایش ارزش‌های ۹۴ ترجیح داده اند که دختران در سن ۱۶ تا ۲۰ سالگی ازدواج کنند. ۳۹% دیگر پاسخگویان سن مناسب ازدواج در دختران را ۲۱ تا ۲۵ سالگی دانسته اند.

اما با توجه به آمارها، در سال ۱۳۹۴ بیشترین ازدواج زنان یعنی حدود ۳۰ درصد ازدواج آنها در گروه سنی ۲۱ تا ۲۵ سال اتفاق افتاده است.

«پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان (۱۳۹۴) آخرین پیمایش ملّی است که به انتشار عمومی رسیده و داده‌های آن مورد قبول قرار گرفته است.»

در مرتبه بعدی ۲۹ درصد ازدواج ها به گروه سنی ۱۶ تا ۲۰ سال بازمی گردد.

نسبت ازدواج زنان در گروه سنی ۲۱ تا ۲۵ و گروه سنی ۱۶ تا ۲۰ سال در سال ۱۳۸۳ به ترتیب ۳۶ و ۴۱ درصد بوده است.

در مورد زنان، گروه ۲۶ تا ۳۰ سال در آمارها خودنمایی می کند چراکه نسبت ازدواج زنان در این گروه سنی از ۱۲% در سال ۱۳۸۳ به ۲۰% در سال ۱۳۹۴ افزایش یافته است.

در نهایت با توجه به آمارهای فوق می توان نتیجه گرفت که افزایش سن ازدواج به معنای فاصله گرفتن آن از ترجیحات مردم است.

10 معیار نخستی که پاسخگویان پیمایش ارزش های ۹۴ به عنوان مهمترین ویژگیهای پسر ،مرد خوب برای ازدواج ذکر کرده اند عبارتند از شغل، اخلاق و رفتار خوب، ایمان، اصالت، خانوادۀ خوب، صداقت، پاکدامنی، سلامت، تحصیلات، درک و فهم بالا. این معیارها در پیمایش ارزشهای ۸۱ چنین بودند: اخلاق خوب، با ایمان بودن، صداقت، فعال و پرتلاش بودن، شغل مناسب، وضع مالی خوب، مسئولیت پذیر بودن، درک و فهم، اصالت داشتن، تحصیلات، سالم بودن، تفاهم و گذشت و فداکاری، نجابت، اقتدار.! مهمترین تغییر این است که در سال ۱۳۸۱ فقط ۴.۵% از پاسخگویان شغل مناسب را مهمترین ویژگی پسر، مرد خوب برای ازدواج میدانستند که این نسبت در سال ۱۳۹۴ به عدد ۲۲% رسیده است.

10 معیار نخستی هم که پاسخگویان این پیمایش به عنوان مهم ترین ویژگی های دختر ، زن خوب برای ازدواج ذکر کرده اند عبارتند از پاکدامنی، ایمان و تقوا، اخلاق و رفتار خوب، حجاب، اصالت، خانوادۀ خوب، صداقت، متانت و وقار، تحصیلات، حیا. ویژگیهای زیبایی، خانه داری و کدبانویی، پایبندی به ارزش های دینی نیز در رتبه های ۱۱ تا ۱۳ قرار گرفته اند. ترتیب این معیارها در پیمایش ارزش های ۸۱ بدین شکل بود: ایمان و تقوا، اخلاق و رفتار خوب، نجابت، صداقت، حجاب، خانهداری و کدبانویی، با درک و فهم بودن، قناعت، گذشت، زیبایی، تحصیلات، خانواده دار بودن، تفاهم، سازگاری و اطاعت.

ملاک های انتخاب زن در جامعه تغییرات بنیادی نکرده اما جابجایی اولویت برخی متغیرها چون خانواده دار بودن، خانه داری و کدبانویی، زیبایی، و تحصیلات قابل توجه است.

از آنجا که نسبت طلاق به ازدواج در ایران در بازه ۱۰ تا ۲۰ درصد قرار دارد، جزو کشورهایی است که این شاخص در آن مقدار عددی کوچکتری نسبت به وضع عمومی جهانی دارد. کشورهای آمریکا و روسیه با داشتن نرخ بیش از ۶۰ درصد، جزء نقاط پررنگ و کشورهایی مانند کلمبیا و لیبی با نرخ کمتر از ده درصد، جزء نقاط کم‌رنگ است. در میان کشورهای منطقه نیز وضع ایران در این بازه زمانی چندان نگران کننده نبوده است.!

نگرش مردم نسبت به طلاق: در گزارش "ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان" که در سال ۱۳۹۴ انجام گرفته است، سؤالی با این عنوان که "با ازدواج با فردی که قبلأ ازدواج کرده، چقدر موافق یا مخالفید" مطرح شده است که به نوعی تلاش شده تا نگرش به مسئله طلاق سنجیده شود.

60 درصد پاسخگویان مخالف یا کاملا مخالف بوده­اند و 11 درصد موافق یا کاملأ موافق؛ که نشانگر این است که نگرش منفی نسبت به طلاق همچنان در جامعه غلبه دارد.