«محمد مصدق» و «مهدی بازرگان» متوجه دستاوردهای تاریخی 16 آذر نشدند

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران، واکنش روزنامه کارگزاران نسبت مستند «راه طی شده» را تهاجمی دانست و گفت: این شیوه مناسبی نیست و این روزنامه می‌توانست انتقادات اصولی‌تر و حرفه‌ای‌تری نسبت به این کار داشته باشد، چنانچه بنده هم معتقدم که آقای علی ملاقلی‌پور در این مستند از مسئله اصلی آقای بازرگان، غفلت کرده و به آن نپرداخته است.

به گزارش خبرنگار عطنا، عباس سلیمی‌نمین، 18 آذرماه در نشست اکران و نقد و بررسی مستند «راه طی شده» در سالن شهید بهشتی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی (گزارش تصویری)، اظهار کرد: علی ملاقلی‌پور در مستند «راه‌ طی شده» مسئله اصلی مهدی بازرگان را که امام خمینی (ره) هم درنهایت تفکر و اندیشه وی را برای استقلال کشور مخاطره‌آمیز دانست، منعکس نکرده است، این درحالی است که حتی برخی از اعضای خود نهضت آزادی هم از این منظر منتقد جدی بازرگان بوده و با نگرانی امام همراه هستند.

ارتباط نهضت آزادی با مجاهدین خلق را نفی نمی‌کنم

وی در رابطه با مسئله و دغدغه اصلی مهدی بازرگان، گفت: مسئله اصلی بازرگان نگاه وی به سلطه و استبداد است اما علی ملاقلی‌پور بحث زایش سازمان مجاهدین خلق از درون نهضت آزادی را به‎‌عنوان مسئله اصلی بازرگان در نظر گرفته است درصورتی‌که به عقیده بنده به‌عنوان یک مورخ این‌طور نیست.

سلیمی‌نمین اضافه کرد: بنده ارتباط نهضت آزادی با مجاهدین خلق را نفی نمی‌کنم اما نگاه بازرگان نسبت با بیگانگان و سلطه باید موردنقد جدی قرار بگیرد تا برخی از جریان‌های سیاسی سعی نکنند که بازرگان را به‌عنوان نماد مبارزات ملت ایران تلقی کنند.

وی در بیان فرازی از کتاب «همگام با آزادی»، گفت: «فراموش نکنیم که در دادگاه نهضت آزادی در 1342 که اوج اثر و پیشگامی نهضت درحرکت سیاسی اجتماعی ایران بود، تنها استبداد موردحمله و تهدید قرار گرفت و پیشوای فقید و مرحوم ما، دکتر مصدق هم نسبت به اندیشه‌های بازرگان این ایراد را گرفته بود که چرا هیچ اثری از نقش استعمار در این اظهارات نیست، به‌هرحال این اشتباه و نارسایی در تحلیل واقعیات تاریخی حرکت و تحول در جامعه ایران یک خطای استراتژیک و عامل اصلی عقب‌ماندگی نهضت آزادی از انقلاب بود و این دقیقاً به اصرار و لجاجت پدران ما به‌خصوص مهندس بازرگان مربوط بود.»

مصدق و بازرگان متوجه دستاوردهای تاریخی 16 آذر نشدند

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران خاطرنشان کرد: به راین اساس انتقاد جدی مرحوم دکتر مصدق و امام خمینی (ره) هم به آقای بازرگان این است که وی به آمریکا توجه نمی‌کند اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که خود بازرگان نیز این نقد را پذیرفته اما همچنان درگیر یک جنون فکری است.

وی افزود: تقارن این نشست با 16 آذر ازاین‌جهت بود که جنبش دانشجوئی در آن سال‌ها نسبت به سلطه حساسیت ویژه‌ای داشت که بر اساس مطالعات تاریخی بود اما آقای بازرگان و حتی دکتر مصدق هم متوجه این دستاوردهای تاریخی نشدند.

سلیمی‌نمین اذعان کرد: بنابراین عقیده بنده این است که آن بحثی که آقای علی ملاقلی‌پور در این مستند به‌درستی متعرض آن شده‌اند یکی از مسئله‌های مهدی بارزگان است اما مسئله اصلی وی نیست، به راین اساس بهتر بود آقای علی ملا‌قلی‌‌پور به ظرف زمان بازمی‌گشت و مسئله بازرگان را در چند مقطع زمانی مختلف مورد ارزیابی قرار می‌داد.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در پایان تصریح کرد: بنابراین اگر ایشان مهدی بازرگان را از دهه 20 به بعد موردمطالعه قرار می‌داد هم می‌توانست او را مورداحترام قرار دهد و هم او را نقد کند.