رونمایی از دانشنامه «حافظ و حافظ‌ پژوهی» با حضور خرمشاهی، کزازی و ملکیان

دانشنامه«حافظ و حافظ پژوهی» در حالی با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و استادان ادبیات رونمایی شد که بخشی از این مراسم به بزرگداشت حافظ تعلق داشت.

به گزارش عطنا، بهاءالدین خرمشاهی دراین مراسم که پنج‌شنبه، 26 مهرماه به میزبانی تالار مولوی دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، درباره دانشنامه«حافظ و حافظ پژوهی» که سرویراستاری آن را به عهده داشته تنها به خواندن یک رباعی و دو غزلی که برای حافظ سروده اکتفا کرد، او این دو غزل را با فاصله زمانی 30 ساله‌ای از یکدیگر سروده است.

این شاعر و فرهنگ نویس در ادامه تصریح کرد:«به همان دو غزل اکتفا می‌کنم چراکه درباره حافظ بسیار پرنویسی کرده‌ام. اما در خصوص این دانشنامه باید بگویم که دربردارنده بیش از ۱۷۰۰ مقاله است.»

در بخش دیگری از این مراسم میرجلال‌الدین کزازی، چهره ماندگار فرهنگ و ادب نیز درباره حافظ گفت: «غزل حافظ آنچنان هنری است که هر کس می‌تواند برپایه آنها گزارش‌های دیگری از بیت‌های شاهوار و شگرف حافظ ارائه کند.»

وی در ادامه به بررسی واژه‌های «رند، عارف و درویش» پرداخت و افزود: «ویژگی برترین «رند» منش است، رند، کسی است که در آغاز راه خداجویی درویش(مرد کنش) بوده و سپس عارف(مرد بینش) شده است و سرانجام مرد منش(رند) شده است و آگاهانه بینش را ویژگی عارف می‌‎دانم.قهرمان دیوان حافظ، رند است، اگر به شیوه کمی، به این سه بنگریم و از کاربرد آنها آمار بگیریم، بیشترین آمار را «رند»، دارد و سپس «درویش» است و پیداست که حافظ بیش از آن دو به «رند» می‌اندیشیده است.»

مصطفی ملکیان هم گفت: چرا کسی مثل حافظ ماندگار است و کسانی در همین قلمرو این ماندگاری را ندارند؟ در اینجا سخن بر سر شخص حافظ نیست بلکه سخن بر سر این است که اساساً رمز ماندگاری شاعران، نویسندگان و متفکران در چیست؟

وی افزود: شکی نیست که در آثاری همچون دیوان اشعار حافظ دو جنبه از هم قابل تفکیک است؛ 1. جنبه فرم و صورت و شکل سخن 2.جنبه محتوا و روح سخن؛ به تعبیری هر چند که بخشی از ماندگاری حافظ به‌خاطر زیبایی و آرایی سخنان او است اما من در گفتار حاضر از آن می‌گذرم؛ چرا که هم تخصص چندانی در این باب ندارم و هم از این جهت که زیبایی‌های زبانی با ترجمه از زبانی به زبان دیگر از دست می‌رود. اما با این حال، اشعار حافظ برای غیرفارسی زبانان هم ماندگاری دارد.

گفتنی است «دانشنامه حافظ و حافظ‌پژوهی» در چهار جلد، ۲۵۰۰ صفحه و حدود ۲۰۰۰ مدخل به سرپرستی عبدالله جاسبی، سرویراستاری بهاءالدین خرمشاهی، همکاری سیدعلی موسوی گرمارودی و همراهی بیش از ۱۵۰ نفر از اندیشمندان، مولفان و حافظ‌پژوهان داخل و خارج کشور طی سه و نیم سال، تالیف و توسط انتشارات نخستان پارسی منتشر شده است.

عکس: مهرنوش میرزایی مهر-عطنا