«نشست مشترک اعضای گروه‌های علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه وین اتریش»

نشست بین‌المللی «نظریه‌های ملی‌گرایی و ملی‌گرایی قومی با تاکید بر مورد قبرس» روز دوشنبه 16 مهرماه با حضور گروهی از استادان و دانشجویان دانشگاه وین و همچنین استادان و دانشجویان گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی در تالار دفاع دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه برگزار شد.

به گزارش عطنا، در این نشست دکتر شجاع احمدوند، مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی و دکتر حمید صالحی و دکتر ابوالفضل دلاوری از اعضای این گروه به همراه برخی دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترا حضور داشتند.

همچنین از دانشگاه وین خانم دکتر «ایرین اتزرسدورفر» و آقای دکتر «استفان کریستیان شوبر» به همراه ۹ نفر از دانشجویان مقطع دکترا و کارشناسی‌ارشد گروه علوم سیاسی این دانشگاه نیز در این نشست حاضر بودند.

در این نشست که به زبان انگلیسی و در حوزه «نظریه‌های نوین هویت ملی» در تالار دفاع دانشکده حقوق و علوم سیاسی برگزار شد، ابتدا دکتر احمدوند، مدیر گروه علوم سیاسی ضمن خیر مقدم به میهمانان و تقدیر از مشارکت پرشور شرکت‌کنندگان، به‌ویژه دانشجویان این دانشکده و نیز ابراز امیدواری برای آغاز همکاری‌های گسترده‌تر میان دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه وین به معرفی گروه علوم سیاسی و ظرفیت‌های آن پرداخت.

مدیرگروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: از جمله ظرفیت‌های این گروه برخورداری از ۱۳ استاد توانا در حوزهای مختلف اندیشه سیاسی، جامعه‌شناسی و مسایل ایران و منطقه، وجود ۲۳۰ دانشجوی مقطع کارشناسی و ۳۰۰ دانشجوی تحصیلات تکمیلی است و همین‌طور وجود پژوهشکده فرهنگ پژوهی که به مطالعات میان‌فرهنگی می‌پردازد.

 احمد‌وند در ادامه دانشگاه علامه طباطبائی و گروه علوم سیاسی را علاقمند به مطالعات میان فرهنگی و تبادلات علمی بین‌المللی دانست و افزود: این نشست زمینه مناسبی را برای تبادل فکری، اندیشگی و تجارب دو دانشگاه فراهم می‌کند.

در ادامه خانم دکتر اتزرسدورفر به عنوان مسئول تیم دانشگاهی اتریشی بحث خود را با عنوان «نظریه‌های ملی‌گرایی و ملی‌گرایی قومی با تأکید بر مورد قبرس» آغاز کرد.

وی پس از مروری کوتاه بر نظریه‌های ناسیونالیسم، اذعان کرد: هویت ملی یک پدیده انتزاعی است و ملی‌گرایی پدیده‌ای است مدرن که عنصر اصلی آن را خواست سیاسی تشکیل می‌دهد. همچنین، عناصری که به هویت ملی شکل می‌دهند از جنس تاریخ و افسانه‌ها هستند که مورد باز تفسیر قرار می‌گیرند به این معنا که عناصر هویت ملی لزوماً در انطباق کامل با حقایق تاریخی نیستند و از طرف دیگر این عناصر به کلی ساخته و پرداخته بازتفسیر کنندگان نیز نیستند.

اتزرسدورفر در همین رابطه تصریح کرد: به عبارتی این خصوصیت که هویت ملی حاصل بازتفسیر تاریخ و افسانه‌ها است، به این معنا نیست که می‌توان کل تفاسیر و افسانه‌ها را بدون ارتباط با تاریخ به کلی ابداع کرد. ضمن‌آنکه می‌توان میان دو نوع ملی‌گرایی تمایز قائل شد؛ ملی‌گرایی قومی و ملی‌گرایی فرهنگی.

وی با اشاره به مورد مطالعه یعنی قبرس، اظهار کرد: فروپاشی امپراتوری عثمانی عاملی برای شکل‌گیری این خواست سیاسی بر اساس غیریت‌سازی در برابر امپراتوری عثمانی شد. این کشور متشکل از اکثریت 80 درصد یونانی ساکن جنوب و 18 درصد ترکان ساکن شمال قبرس است و همواره مورد اختلاف دو کشور یونان و ترکیه بوده است.

استاد علوم سیاسی دانشگاه وین خاطرنشان کرد: این کشور عضو اتحادیه اروپا است و قسمت شمالی آن تنها از طرف ترکیه به عنوان یک کشور مستقل شناخته شده است ولی با وجود اکثریت یونانی‌تبار این جزیره، این اکثریت خود را به عنوان یک ملت مجزا می‌شناسند.

در ادامه این نشست، ابوالفضل دلاوری، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه نمی‌توان هویت ملی را صرفاً پدیده‌ای مدرن نامید، گفت: می‌توان آثار و نشانه‌های آن را در دوران امپراطوری‌های کهن نیز یافت.

وی به ویژگی چند لایه و چند بعدی هویت ملی اشاره کرد و گفت: نخبگان سیاسی تنها با بازتفسیر تاریخ و افسانه‌های تاریخی قادر به ایجاد هویت ملی نیستند؛ به عنوان مثال روسیه برای ساختن هویت ملی روسی از گروه‌های قومی مختلف این کشور تلاش کرد ولی با شکست مواجه و به‌نوعی «املت» درست شد!

 همچنین حمید صالحی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این نشست گفت: عناصر هویت ملی می‌توانند با خواست قدرت‌های بزرگ برانگیخته یا خاموش نگه داشته شوند و بازی قدرت‌های بزرگ نقش مهمی را در این بازتفسیر تاریخ و ساختن هویت ملی بر اساس قومیت‌ها به خود اختصاص می‌دهد.

در پایان این نشست، نکته‌های گوناگونی از طرف دانشجویان دانشکده مطرح شد، از جمله اینکه در جهان امروز لازم است از دیدگاهی پست مدرن به پدیده‌های سیاسی و از جمله هویت ملی نگاه کرد و در نتیجه می‌توان به هویتی فرا ملی اندیشید.