بسیاری از دانشگاه‌ها هیچ برنامه‌ای برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی‌ارشد ندارند

مدیر امور همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه بسیاری از دانشگاه‌ها هیچ برنامه‌ای برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی‌ارشد ندارند، خاطرنشان کرد: اصطلاح بین‌المللی‌سازی ظاهراً به غرب وصل می‌شود اما باید در نظر گرفت که اولین مدرسه‌های جهان برای ایرانیان بود که در آن فارغ از نژاد و فرهنگ و مذهب، باهم تبادل علمی داشتند.

به گزارش عطنا، دکتر ماندانا تیشه‌یار، 4 مهرماه در همایش ملی «بین‌المللی‌سازی پژوهش و آموزش در ایران» (گزارش تصویری) با مشارکت ۶ دانشگاه کشور با محوریت گزارش فعالیت‌های سه ساله و بررسی راهکارهای بین‌المللی‌سازی دو بخش مهم آموزش عالی در کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه سخنرانی کرد.

وی ضمن عرض تسلیت به خوزستانی‌های حاضر در جلسه، در پاسخ به دست‌آوردهای پروژه بین‌المللی‌‌سازی آموزش عالی که برای سه سال توسط 6 دانشگاه ایرانی پیگیری شد، گفت: این دست‌آوردها را به صورت کلامی می‌توان در چند شاخص دید: «ما توانستیم مفهوم بین‌المللی شدن را در برابر مفهومی به نام جهانی شدن برای مدیران و کارشناسان و همینطور برای برخی از اعضای هیئت علمی و مسئولان دانشگاه‌ها تبیین کنیم. مفهوم، کارکرد و ویژگی‌های بین‌المللی شدن یک دانشگاه تا حد زیادی در نشست‌های مختلف بحث شد».

او درباره شاخص دوم، افزود: توانایی مدیریت بین‌المللی را در خودمان افزایش دادیم و تقویت کردیم و با برگزاری 18 کارگاه فرصتی به‌وجود آمد که تغییرات خوبی در این زمینه انجام شود. این کارگاه‌ها در خارج کشور‌، داخل کشور، شهر‌های مختلف و همینطور در داخل دانشگاه‌ها برگزار شد.

برای اولین بار کتاب راهنمای بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌ها در ایران را تدوین کردیم

تیشه‌یار افزود: دیگر اینکه برای اولین بار کتاب راهنمای بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌ها در ایران را تدوین کردیم که از 32 مقاله تشکیل شده و به‌زودی منتشر و برای تمام دانشگاه‌های کشور فرستاده می‌شود.

مدیر امور همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبائی همینطور از تهیه راهبردنامه‌ای که از پژوهش درباره دانشگاه‌ها تهیه شده است خبر داد و گفت: سطح اول بحث این راهبردنامه این است که در ایران، دانشگاه‌ها و آموزش عالی در چه وضعیتی قرار دارند، چه مشکلاتی پیش روی آنها هست و چه کارهایی باید انجام بدهند.

وی افزود: دانشگاه‌ها در 40 سال اخیر فراز و نشیب‌های زیادی را گذرانده‌اند و شاید اولین اتفاقی که برایشان افتاد انقلاب فرهنگی بود که باعث سه سال تعطیلی شد، ضمن‌آنکه سیاست اصلی تغییر سرفصل‌های درسی، عناوین و محتوای آنها بود.

میل به تحصیل در خارج از کشور افزایش یافته است

تیشه‌یار در ادامه بیان کرد: بعد از آن هم حدوداً تا یک دهه، تا سال1367، دانشگاه‌های خصوصی به‌جز دانشگاه آزاد، اجازه فعالیت در ایران را نداشتند، بنابراین ما با کمبود مراکز علمی-دانشگاهی برای تحصیلات عالی در کشور مواجه شدیم، به‌طوری‌که امکان برنده شدن در کنکور به صورت میانگین یک‌سیزدهم بود.

وی افزود: کمتر از 40 درصد متقاضیان می‌توانند به دانشگاه‌ها و مراکز دولتی که تعداد آن حدود 345 عدد است وارد شوند. 900 هزار نفر داوطلب کنکور کارشناسی‌ارشد سال 90 بودند که از این تعداد 6 درصد پذیرفته شدند، همان سال، 127 هزار نفر متقاضی دکترا بودند و فقط 4درصد پذیرفته شدند پس تمایل برای تحصیل وجود داشته است اما محدویت‌های تحصیل وجود نیز داشت.

تیشه‌یار در رابطه با تمایل بسیاری از افراد برای تحصیل در داخل کشور و از طرفی وجود محدودیت‌های تحصیلی، دو پیامد را بیان کرد و گفت: پیامد اول اینکه بخش عمده‌ای از این نیروی نخبه‌ جوان به خارج از کشور مهاجرت کرد و پیامد دیگر اینکه دولت تصمیم گرفت بعد از مدتی شمار دانشگاه‌های خصوصی را افزایش دهد و نتیجه آن این شد که ما شاهد رشد قارچ‌گونه دانشگاه‌های خصوصی بودیم.

اصطلاح بین‌المللی‌سازی ظاهراً به غرب وصل می‌شود اما باید در نظر گرفت که اولین مدرسه‌های جهان برای ایرانیان بود که در آن فارغ از نژاد و فرهنگ و مذهب، باهم تبادل علمی داشتند.

وی در ادامه گفت: در سال 1384، 50 دانشگاه خصوصی در ایران داشتیم و در سال 1393 این تعداد به 354 مورد رسید. یعنی حدوداً 600 درصد افزایش دانشگاه‌های خصوصی در کمتر از یک دهه؛ این درحالی بود که کیفیت دانشگاه‌های خصوصی به‌هیچ عنوان به کیفیت دانشگاه‌های دولتی نمی‌رسید.

مدیر امور همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبائی در رابطه با مهاجرت دانشجویان به خارج از کشور، گفت: شمار زیادی از دانشجویان تمایل دارند که تحصیلات خود را در خارج از کشور ادامه دهند. مقایسه نسبت دانشجویان علاقه‌مند به تحصیل در خارج از کشور در سال 93 نسبت به سال 87 حدود 78 درصد رشد را نشان می‌دهد و این نشان می‌دهد که میل به تحصیل در خارج از کشور افزایش یافته است.

وی  همچنین در رابطه با بحث بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران توضیح داد: اصطلاح بین‌المللی‌سازی ظاهراً به غرب وصل می‌شود اما باید در نظر گرفت که اولین مدرسه‌های جهان برای ایرانیان بود که در آن فارغ از نژاد و فرهنگ و مذهب، باهم تبادل علمی داشتند.

مدیر امور همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: در سال‌های اخیر سرعت بین‌المللی‌سازی در دانشگاه‌های ایران نسبت به سال‌های قبل بسیار افزایش یافته است. دولت آقای روحانی در این 5 سال تلاش زیادی کرده است تا ایران را به کانون علمی منطقه تبدیل کند و در عین حال بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌ها جزو اولویت‌های سیاست‌گزاری در وزارت علوم بوده است.

وی افزود: یکی از پروژه‌های موفقی که در این زمینه اجرا شده است «education iran» (آموزش و پرورش ایران) نام دارد که هدف اصلی آن استانداردسازی آموزش، پژوهش، مدیریت انسانی و مدیریت منابع است.

بسیاری از دانشگاه‌ها هیچ برنامه‌ای برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد ندارند

تیشه‌یار چند مشکل اجرایی شدن بین‌الملل‌سازی ایران را نام برد و گفت: در ماه‌های اخیر که در برجام مشکلاتی به‌وجود آمده متأسفانه روابط بین‌المللی دانشگاه‌ها با چالش جدی مواجه شده است. مشکل بعدی که با آن مواجه هستیم مشکلات مالی است که باعث شده این بودجه محدودی هم که وجود دارد به صورت نامتوازن تقسیم شود. بیشتر بودجه صرف فعالیت‌های علمی اساتید می‌شود و دانشجوهای دکترا در بسیاری از دانشگاه‌ها فقط برای فرصت مطالعاتی می‌توانند کمک‌هزینه دریافت کنند.

وی افزود: بسیاری از دانشگاه‌ها هیچ برنامه‌ای برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد ندارند و همچنین در مدیریت خود هم مشکلاتی دارند. ضمن‌ آنکه هنوز در خیلی از دانشگاه‌های ایران هیئت امنا، مسئولان دانشگاه‌ و اعضای برجسته هیئت علمی، زیر بار تعهد بین‌المللی‌سازی فعالیت دانشگاهشان نمی‌روند.

تیشه‌یار یکی دیگر از مشکلات اجرایی نشدن بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌های ایران را وجود نداشتن سیستم آنلاین برای پذیرش دانشجویان و ارتباط با بقیه دانشگاه‌ها دانست و گفت: هنوز کمّی بودن ارتباط برای ما مهم‌تر از ارتقای کیفیت است و خیلی از دانشگاه‌های ایران استراتژی بین‌المللی‌سازی خود را ترمیم نکرده‌اند.

هماهنگ نبودن واحدهای درسی بین دانشگاه‌های ایران و دانشگاه‌های خارج از ایران

وی ضمن کمبود کارشناس متخصص که نقش کلیدی در ارتقای کیفیت روابط بین‌ دانشگاهی دارد، ضعیف بودن زبان انگلیسی مسئولان، کارمندان و دانشجویان را دلیل دیگر دانست و گفت: خیلی از کشورها در ابتدا مثل ما با آموزش زبان انگلیسی برخورد می‌کردند و این زبان برایشان نقش خیلی پرنگی نداشت اما با گسترش ارتباطات مجبور شدند که زبان انگلیسی خود را تقویت کنند. به لحاظ آماری ایران جزو پایین‌ترین کشورها در حوزه آموزش زبان انگلیسی در جهان است.

وی در رابطه با هماهنگ نبودن واحدهای درسی بین دانشگاه‌های ایران و دانشگاه‌های خارج از ایران، اذعان کرد: کارشناس‌ها باید این تفاوت در واحدهای درسی را تشخیص دهند و برای هماهنگ کردن آن‌ها برنامه‌ریزی کنند.

مدیر امور همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبائی در پایان سخنان خود به آخرین مشکل اجرایی نشدن بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌های ایران اشاره و خاطرنشان کرد: بوروکراتیک بودن نظام اداری با تقویت سیستم‌های آنلاین برطرف می‌شود و امیدواریم به‌زودی تمام مشکل‌های پیش رو جهت به‌وجود آمدن هماهنگی‌های لازم برطرف شوند.