فضای مجازی ظرفیتی برای ابلاغ صحیح مبانی دینی/ «نباید به دو قطبی‌ها دامن زد و بر تفاوت‌‌ها دست گذاشت»

حجت‌الاسلام محمد جلیلی، طلبه سطح سه حوزه علمیه قم و از فعالان شبکه اجتماعی اینستاگرام  با اشاره به اینکه فضای مجازی ظرفیت‌های بی‌شماری برای ابلاغ صحیح مبانی دینی دارد، اظهار کرد: نباید به دو قطبی‌ها، دامن زد و بر تفاوت‌ دست گذاشت بلکه همواره بایستی در جهت ساخت یک گفتمان واحد منطقی و همه جانبه حرکت کرد که وحدت‌آفرین باشد.

سیما سیفی-عطنا؛ امروزه به دلیل گستردگی و فراگیری اینترنت و قرار گرفتن بسیاری از مباحث و مطالب در حوزه‌های مختلف مورد نیاز انسان‌ها در درون این شبکه جهانی، ضرورت استفاده از قابلیت‌ها و امکانات آن، برای همه افراد و سازمان‌ها، ضروری است. به‌گونه‌ای که دیگر انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره انسان، بدون کمک گرفتن از قابلیت‌های شبکه‌های مجازی، عملاً با مشکل مواجه خواهد شد. فضایی که گفته می‌شود به اندازه هزار میلیارد کتاب در آن مطلب وجود دارد. حضور در فضای مجازی به جزء لاینفکی از زندگی روزمره افراد تبدیل شده است و حتی عده‌ای نیز با ایجاد صفحات مجازی به تولید محتوا و کسب و کار می‌پردازند. زمینة دیگری که بر اهمیت فضای مجازی می‌افزاید، حضور افراد از طیف­های گوناگون با دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات مختلف به‌ویژه فعالان جبهه انقلاب اسلامی است. در این میان نمی‌توان اظهارنظرها و واکنش‌های نیروهای سیاسی به‌خصوص چهره‌های وابسته به جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی را نادیده گرفت زیرا حضور فعال این افراد در فضای شبکه اجتماعی چون توئیتر و اینستاگرام توانسته است، بسیار اثرگذار باشد.

یکی از چهره‌های جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی که طی سال‌های اخیر حضور مؤثری در فضای مجازی و به‌ویژه اینستاگرام داشته است، محمد جلیلی، طلبه سطح سه حوزه علمیه قم است. متولد وی متولد سال 1371 در تهران، و دارای مدرک کارشناس علوم سیاسی از مؤسسه امام خمینی (ره) است. فعالیت خود را در عرصه مجازی در سال 1386 با راه‌اندازی وبلاگ «دریای نور» آغاز و پس از آن وارد فیسبوک، توئیتر و سایر شبکه‌های اجتماعی می‌شود. فعالیت جدی‌تر آقای جلیلی در این عرصه از 5 سال پیش و در فضای اینستاگرام شروع و تا به امروز نیز ادامه دارد. در صفحه اینستاگرام وی که نزدیک به 31 هزار فالوور (دنبال کننده) دارد از نقد فیلم و سریال‌های تلویزیونی گرفته تا نقد اجتماعی موضوعات روز و گاه، روزمره‌نویسی توام با سیاسی‌نویسی و دل‌نوشته‌هایی با رنگ و بوی شهیدان دیده می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با آقای جلیلی و تاثیر حضور جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در فضای مجازی گفت‌و‌گویی با او انجام داده‌ایم که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم.

حضور نیروهای ارزشی و انقلابی در فضای مجازی لازم است

    با حضور نیروهای انقلابی و یا اساساً بچه‌های جبهه فرهنگی انقلاب در فضای مجازی موافق هستید؟

 به دلیل جذابیت و فواید فضای مجازی، حضور جوانان و نیروهای ارزشی و انقلابی در این فضا لازم است. افراد انقلابی نیز کسانی نیستند که صرفاً با تبلیغات یک سویه و قرار دادن عکس حرم‌های شریف اهل‌البیت (ع) یا تصاویر مقام معظم رهبری سعی در القای حقانیت دین و انقلاب دارند، بلکه فعالان انقلابی فضای مجازی کسانی هستند که با نگاهی الهی و به‌صورت آگاهانه و منطقی به بیان دلسوزانه مسائل و معضلات روز جامعه و راهکارهای عملی آن می‌پردازند. چنانچه این افراد در عرصه مجازی فعال نباشند، این محیط سراسر آکنده از شبهات و انحرافات عقیدتی و اخلاقی خواهد شد و حتماً باید افرادی باشند که به فهم و درک رسانه پرداخته و با تولید محتوای مناسب و همچنین با صبر و حوصله و زبان روز، سؤالات مذهبی، شبهات عقیدتی و مسائل سیاسی مردم را پاسخ دهند و تولیدات جذاب و اقناع‌گر دینی داشته باشند.

به نظر شما فضای مجازی در ترویج مفاهیم دینی نقشی دارد؟

فضای مجازی ظرفیت‌های بی‌شماری برای ابلاغ صحیح مبانی دینی دارد و به دلیل ظرفیت ارتباطی موجود در این فضا می‌توان به صورت بسیار کم‌هزینه، پرسرعت و گسترده مفاهیم دینی را برای بیشترین طیف مخاطب با دامنه و برد وسیع، همراه با تأثیرگزاری کلام ارائه داد.

فهم درست اقتضائات رسانه‌ای در فضای مجازی بسیار مهم است

آیا حضور نیروهای جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی در جهت اهداف دینی مفید و مؤثر است؟

در این فضا باید حرف معقولی برای گفتن و پیامی درست برای ابلاغ به مردم داشته باشیم. داشتن سواد آکادمیک در موضوعات دینی_معرفتی و فهم درست اقتضائات رسانه‌ای در این حوزه لازم و مؤثر است. حضور نیروهای ارزشی باید ارزشمند بوده و صرف حضور در این فضا به منظور سرگرمی شاید خیلی صحیح نباشد.

افراد انقلابی نیز کسانی نیستند که صرفاً با تبلیغات یک سویه و قرار دادن عکس حرم‌های شریف اهل‌البیت (ع) یا تصاویر مقام معظم رهبری سعی در القای حقانیت دین و انقلاب دارند، بلکه فعالان انقلابی فضای مجازی کسانی هستند که با نگاهی الهی و به‌صورت آگاهانه و منطقی به بیان دلسوزانه مسائل و معضلات روز جامعه و راهکارهای عملی آن می‌پردازند.

حضور افراد انقلابی در فضای مجازی به دو قطبی شدن جو حاکم کمک خواهد کرد؟ و اصلاً در قبال این دو قطبی بودن چه باید کرد؟

دو قطبی شدن، جبر بیان عقیده است و اینکه انتظار داشته باشیم در یک موضوع واحد با موافقان و مخالفانش هیچ دو قطبی ایجاد نشود، چندان معقول نیست، بلکه فوایدی هم در تکامل، رفع کاستی‌ها و افشای نواقص هر عقیده‌ای نیز دارد. آنچه نباید اتفاق بیفتد و دو قطبی شدن را به انحراف بکشد، کنار رفتن گفت‌وگوی منطقی و محترمانه و جایگزین شدن با توهین، افترا و فحاشی است. اما نباید به دو قطبی‌ها، دامن زد و بر تفاوت‌‌ها دست گذاشت بلکه همواره بایستی در جهت ساخت یک گفتمان واحد منطقی و همه جانبه حرکت کرد که وحدت‌آفرین و قابل اجرا باشد و نیازهای مشروع طرفین را با کمترین ضررها تأمین کند و با حقیقت منطبق‌تر باشد.

صرف حضور بانوان در فضای مجازی از حیث دینی ممنوعیتی ندارد

نظر شما در خصوص حضور بانوان به ویژه بانوان حزب‌اللهی و انقلابی در فضای مجازی چیست؟

صرف حضور بانوان در این فضا از حیث دینی ممنوعیتی ندارد اما قطعاً لوازمی را می‌طلبد. بانوان از نظر زیبایی‌شناختی مسائل، ویژگی‌های خاصی دارند ولی از حیث دینی، الزامات و محدودیت‌های بیشتری از مردان، بنابراین بایستی از جنبه خودنمایی و جذابیت‌های بصری خود کاسته و بیشتر به مسائل محتوایی بپردازند تا بحث جذابیت‌های جنسیتی هر چه کم‌رنگ‌تر و مبانی گفتمانی و بیان نقادانه با ظرافت‌های نگاه زنانه، پررنگ‌تر دیده شود. متأسفانه گاهی بانوان مذهبی در این فضا به جنبه‌های شخصیتی و فردی خود می‌پردازند که این خلاف سیاق الهی و نصوص دینی ما در رابطه با حیطه فعالیت اجتماعی بانوان است.

حضور افراد انقلابی در فضای مجازی باید به صورت حقیقی و واقعی باشد یا بهتر است بر اساس مصلحت نام و حساب کاربری جعلی داشته باشند؟

در عرصه گفتمانی و تولید محتوا، عنوان حضور بهتر است به‌صورت رسمی و توأمان با یک نام کاربری مشخص از فرد معین باشد. البته در جنگ سایبری یکی از الزامات در گستره مقابله، به‌کارگیری ربات‌ها برای بالا بردن اصطلاحاً ایمپرشن «تعداد دفعاتی است که پست شما دیده می شود» انتشار مطلب است و از باب ضرورت مقابله کار ناپسندی نیست، چراکه جبهه پوشالی مقابل با همین سیاهی لشکرهای فیک، هیمنه کاذبی در اذهان ایجاد کرده‌اند.

شیرین‌ترین خاطره در فضای مجازی؛‌ تشرف یک فرد یهودی به اسلام

شیرین‌ترین خاطره شما از سال‌ها فعالیت و حضور در فضای مجازی چیست؟

در طی سال‌ها حضور بنده در فضای مجازی هزاران گفت‌و‌گو در دایرکت و یا به صورت کامنت داشته‌ام. شیرین‌ترین خاطرات را شاید بتوان تغییر عقیده در شخص مقابل یا خود بنده دانست. بارزترین مورد، تشرف یک فرد یهودی با تمام مشکلات امنیتی که برای آنها وجود دارد به دین اسلام بود.

شما به عنوان یک روحانی چه پیشنهادهایی برای در امان ماندن از آسیب‌ها و آفات فضای مجازی دارید؟

گستره مضرات و فواید فضای مجازی زیاد است. برای مصون ماندن از مضرات باید خود را ابتدا در فضای حقیقی از حیث اطلاعات دینی و سیاسی غنی کنیم که به راحتی دچار تشتت و انحراف نشویم. با مطالعه کتاب‌های شهید مطهری، علامه مصباح و شهید آوینی می‌توان به تثبیت شخصیت و عقیده به طور نسبی رسید، چراکه عدم تثبیت عقیده در فضای مجازی به شدت خطرناک است. همچنین برای ارتباط با افراد در این عرصه باید حدود اخلاقی و خط‌کشی‌های ارتباطی را رعایت کرد. در گفت‌وگوها از ضمایر جمع استفاده و جزء در موارد ضروری از گفت‌وگو با افراد غیرهمجنس خودداری کرد.