هر ماده‌ای که جلوی دیده‌بانی رسانه‌ها را می‌گیرد باید حذف شود

استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه هر ماده‌ای از این لایحه که جلوی وظیفه دیده‌بانی رسانه‌ها را می‌گیرد، باید حذف شود، گفت: بدون هیچ ظرافتی و به صراحت بگویید یا این یا هیچ و محکم بایستید. یکی از مهمترین کارکردهای رسانه‌ها دیده‌بانی قدرت است و رسانه باید آینه تمام‌نمای مشکلات جامعه باشد.

به گزارش عطنا، نخستین نشست تخصصی «بررسی پیش‌نویس لایحه سازمان نظام روزنامه‌نگاری» با حضور معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، مشاور کمیسیون فرهنگی مجلس، اصحاب رسانه و مطبوعات و استادان ارتباطات و حقوق دوشنبه، ۲۰ فروردین‌ماه در دفتر مطالعات برنامه‌ریزی رسانه‌ها برگزار شد.

مهدی محسنیان‌راد، استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) در ابتدای سخنان خود گفت: ترجیح این لایحه در دو ارتفاع نگاه شود. یک ارتفاع، از بالا، همین کاری که الان در حال انجام آن هستیم و آن انعکاس این لایحه در سطح عموم، حضور حضار محترم در این‌جا و در یک ارتفاع مشخص و دیگری در ارتفاع پایین است، گویی با میکروسکوپ پدیده را نگاه کنیم. در این ارتفاع باید از آدم‌های کارشناس، با تجربه و مطلع به قضیه بخواهیم ماده به ماده این لایحه را بررسی کنند. اگر در این دو سطح کار جلو رود من به سطحی بر می‌گردم که در ارتفاع آن ایستادیم صحبت می‌کنم، به مواد کاری ندارم

وی در همین راستا ادامه داد: حدود سال 1393، متن پیش‌نویس به بنده داده شد و من یک نگاه و نقد ماده به ماده روی آن انجام دادم و در رسانه‌ها منعکس شد. الان که به این پیش‌نویس نگاه می‌کنم یک احساس خوبی به من دست می‌دهد و نقد‌هایی که من کردم در اینجا تاثیر گذاشته و موادی از این لایحه، تغییر بنیادی کرده است و می‌توان با نمونه اولیه مقایسه کنیم و البته هنوز جای کار زیادی دارد.

در جهان پیش‌ رو مقررات‌زدایی زیادی می‌شود و ما نیز باید به سمت مقررات‌زدایی حرکت کنیم. تمام کشورهای جهان با نظام‌های مختلف در حال مقررات‌زدایی‌اند و برای حفظ خود باید از مقررات سخت و خشک به سمت اقناع بروند.

استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) گفت: به نظر من باید از سه زاویه به این لایحه نگاه کنیم. الف- «دانش ارتباطات»، باید از این دانش برای آنچه که می‌خواهیم طراحی کنیم استفاده کنیم. این دانش حرف‌های زیادی دارد که من به چند مورد آن اشاره می‌کنم: «رسانه‌ها چراغ راهنما، آینه و دیدبان جامعه هستند.» 42 سال است که بنده در دانشگاه تدریس می‌کنم، با اطمینان عرض می‌کنم که در این 42 سال، قدرت حاکم تلاش دارد یکی از این دو کارکرد را از رسانه‌ها بگیرد.

محسنیان‌راد با اشاره به اینکه «رسانه‌ها چراغ راهنما، آینه و دیدبان جامعه هستند.» اظهار کرد: سوگوارانه این است که بعدها متوجه شدند گرفتن این ویژگی‌ها از رسانه‌ها چه کار اشتباهی بوده است.

وی گفت: در تمام دوره‌ها هر رسانه‌ای که رئیس‌جمهور را نقد بیچاره‌شان می‌کردیم. اشکال اینجاست که در تمام ادوار تاریخی باید مواظب می‌بودیم افکار عمومی‌ دچار هیجان نشود و باید ستایش می‌کردیم.

استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)  گفت: هر ماده‌ای از این لایحه که جلوی وظیفه دیده‌بانی رسانه‌ها را می‌گیرد، باید حذف شود. به هر طریقی که می‌شود، چه یواشکی و چه بی سروصدا و چه با ظرافت، که دوستان گفتند، بدون هیچ ظرافتی انجام دهید. به صراحت بگویید یا این یا هیچ. یکی از مهمترین کارکردهای رسانه‌ها دیده‌بانی قدرت است و باید در این آینه، قبل از اینکه قوه قضائیه می‌فهمید فساد در ایران دارد بیداد می‌کند، رسانه‌ها باید کشف می‌کردند، کجا بودید شماها!

محسنیان‌راد تاکید کرد: «دانش» می‌گوید این لایحه، نباید در دو وظیفه بسیار مهم رسانه‌ها، اختلال ایجاد کند؛ یعنی هم آینه باشد از آنچه که اتفاق می‌افتد و هم چراغ راهنمای جامعه باشد.

ذلتی که در سال‌های گذشته متوجه روزنامه‌نگاران ما بوده است باید برداشته شود.

 وی پنجره دوم را «تجربه بومی‌گذشته ما» دانست و افزود: عدم انعکاس آنچه در دوران‌های سیاسی مختلف، در زمان رئیس‌جمهورهای مختلف می‌گذرد و مردم را در بی‌خبری از کشور نگه می‌دارد، نشان می‌دهد که در این دوره 42 ساله، رسانه‌ها نتواسته‌اند کار خودشان را انجام دهند؛ این تجربه بومی ما است.

استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) گفت: یک دوره ادعا می‌کردیم می‌خواهیم انقلاب را به کل کره زمین صادر کنیم و رهبری کل اسلام را در دست بگیریم اما نتوانستیم این کار را انجام دهیم و در حال حاضر جهان اسلام به جان هم افتاده‌اند. باید جلوی هر ماده‌ای از این لایحه که اجازه می‌دهد این تجربه دوباره تداوم پیدا کند، گرفته شود.

این پیشکسوت ارتباطات، زاویه سوم را «عملکرد در جهان معاصر» دانست و گفت: اتفاقی که در جهان افتاد و دانشمندان رشته ما را گیج کرد، پدیده انفجار اطلاعات بود که همه اطلاعات را در اختیار افراد قرار می‌داد، حضور در دو سوم دهکده جهانی و در مدتی دیگر، رفتن به جایی که همه زبان‌ها به طور هم‌زمان قابل ترجمه هم‌زمان باشد؛ یعنی دهکده جهانی به بازار پیام تبدیل شود در این صورت برای من مهم نیست چقدر باید ظریف کار کرد، بلکه باید محکم ایستاد.

محسنیان‌راد بیان کرد: در جهان پیش‌ رو مقررات‌زدایی زیادی می‌شود و ما نیز باید به سمت مقررات‌زدایی حرکت کنیم. تمام کشورهای جهان با نظام‌های مختلف در حال مقررات‌زدایی‌اند و برای حفظ خود باید از مقررات سخت و خشک به سمت اقناع بروند و چون مقررات‌زدایی می‌شود، بقیه دولت ها هم باید حفظ آبرو کنند.

وی یادآور شد: در طی سال‌های گذشته اصطلاح نظام شبیه پزشکی مرهون مرحوم معتمدنژاد و بنده است. چون مقامات حرف ما را نمی‌فهمیدند از این اصطلاح استفاده کردیم و به این دلیل آورده شده که رسیدگی به تخلفات روزنامه‌نگاران از قوه قضائیه خارج شود و به دست نماینده‌های روزنامه‌نگاران بیفتد.

ما در روزنامه‌نگاری مفهومی به اسم «شم خبری» داریم که روزنامه‌نگاران تجربی ما آن را دارند بنابراین باید محکم و مقتدر از این روزنامه‌نگاران حمایت شود.

در ادامه نشست یکی از حضار گفت: در این لایحه بحث بیشتر علمی ‌و تخصصی است و به روزنامه‌نگاران تجربی کمتر توجه شده است، نظر شما درباره این موضوع چیست؟

این استاد ارتباطات درباره این موضوع گفت: کسانی مثل اوریانا فالاچی و حسن هیکل تحصیلات آکادمیک روزنامه‌نگاری نداشتند اما متخصص‌تر از دانش‌آموخته‌های دانشگاهی بودند. در جهان معاصر به کسانی که تحصیلات دانشگاهی روزنامه‌نگاری دارند، بسیار اهمیت می‌دهند اما در کشور ما اهمیتی برای تحصیلات دانشگاهی قائل نیستند و ما باید تلاش کنیم که این حرفه محترم شمرده شود.

محسنیان‌راد در ادامه گفت:‌ در دوران گذشته ما کسانی داشتیم که در حوزه دندانپزشکی کار می‌کردند و تحصیلات آکادمیک نداشتند که اسم خود را دندانپزشک تجربی گذاشته بودند ولی به هر حال وقتی نظام پزشکی درست شد، مغازه خود را نبستند و تابلو دندانپزشکی سردر مغازه‌های آنها بود. اما در حوزه روزنامه نگاری، مسئله ما این نیست، چرا که به دلیل نداشتن امنیت شغلی، درآمد ناکافی و حاکمیت حزبی روزنامه‌ها، وضعیت مالی خوبی برای روزنامه‌نگاران ایجاد نشده است. در تحقیقاتی که به عمل آمده است، 95 درصد کسانی که روزنامه‌نگاری خوانده اند به شغل دیگری مشغول شده‌اند.

مهدی محسنیان‌راد، استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) در پایان گفت: ذلتی که در سال‌های گذشته متوجه روزنامه‌نگاران ما بوده است باید برداشته شود. ما در روزنامه‌نگاری مفهومی به اسم «شم خبری» داریم که روزنامه‌نگاران تجربی ما آن را دارند بنابراین باید محکم و مقتدر از این روزنامه‌نگاران حمایت شود.

گفتنی است در این نشست محمد سلطانی‌فر، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمید ضیایی‌پرور، مدیر دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، باقر انصاری، استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی، امیرعباس فتاح‌زاده، مدیرمسئول روزنامه سپید و هفته‌نامه رسانه، محمدرضا راه‌چمنی، صاحب امتیاز روزنامه اسرار، شهره ماهی‌صفت، روزنامه‌نگار، سیدمحسن بنی‌هاشمی، عضو هیئت علمی مدیریت رسانه دانشگاه صدا و سیما و مهدی اسلامی، رئیس مرکز تحقیقات اقتصاد خلاق دانشگاه آزاد اسلامی و مشاور کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی حضور داشتند و به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.