زنان از حقوقشان آگاه نیستند/ نگاه مردانه به زن در طول تاریخ

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» گفت: 40درصد از دانش‌آموخته‌های دکتری خانم‌ها هستند اما تنها 16درصد از اعضای هیئت علمی‌ها را خانم‌ها تشکیل می‌دهند. نگاه به زن در طول تاریخ، نگاهی مردانه بوده است.

به گزارش عطنا، نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» به همت دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبائی با سخنرانی جواد نوروزی، رئیس شورای سیاست‌گذاری دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی، مونس کشاورز، دبیر دبیرخانه دائمی کنگره حقوق شهروندی، زهرا پارساپور، مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم، آناهیتا سیفی، مدیر نظارت و ارزیابی دانشگاه علامه‌طباطبائی، اکرم قدیمی، مدیرگروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، ندا گلیجانی‌مقدم، معاون فرهنگی دانشگاه الزهرا، آرامش شهبازی، عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبائی، مرضیه قاسمپور، پژوهشگر ارشد حوزه حقوق زنان و اعضای هسته پژوهشی مطالعات حقوقی زنان به مدیریت هدی غفاری، عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، چهارشنبه، ۲ اسفندماه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.

زهرا پارساپور، مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم در ابتدای این سخنرانی گفت: اگر 10 یا 15 سال پیش به من پیشنهاد مطالعه دراین زمینه داده می‌شد هیچ علاقه‌ای به مطالعه و پژوهش در زمینه زنان نداشتم چون نگاه من به این موضوع نگاهی انسانی بود و دلم می‌خواست مباحث علمی را بدون تفکیک از مسائل جنسی مطرح و بررسی کنم ولی هر چه گذشت حس کردم که جامعه ما جامعه‌ای است که باید به طور خاص به زنان توجه کند.

وی افزود: نگاه به زن در طول تاریخ، نگاهی مردانه بوده، آنچه که ما در کتاب‌ها درباره زنان می‌خوانیم توسط مردان نوشته شده و تفاوت‌های زنان و مردان و همچنین زن ایده‌آل  نیز توسط آنها بیان شده است، البته در همه این متون ما می‌توانیم ردپایی از اندیشه‌های برتر انسانی را مشاهده کنیم، تا زمانی که این روال مردانه ادامه داشت زن و مسائل او برجستگی خاصی نداشتند.

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه گفت: زمانی که زنان قلم به کف گرفتند و خودشان درباره خودشان نوشتند و از نگاه خودشان زن را توصیف کرده و مسائل او را برشمردند کم کم این امر برجستگی خاصی پیدا کرد و جالب است بدانید که نخستین بار این اتفاق در ادبیات افتاد؛ مثلا وقتی که شما کتاب «جنس دوم سیمون بولیوار» یا «اتاقی از خود از ویرجینیا» را می‌خوانید در واقع به یکباره تصویر ذهنی شما، حتی به عنوان کسی که خودتان هم تجربه زن بودن را دارید شکسته می‌شود و علت این موضوع فرهنگ‌ها و گزاره‌ها‌یی که در نگاه ما طبیعی به نظر می‌رسند است.

پارساپور درباره تاثیر نوشتن زنان گفت: این زنان در جامعه‌ای قلم به دست گرفته و حرف می‌زدند که مردان آن را ساخته و فضای آن را شکل داده بودند، این زنان با توسل به عالم خیال که در ادبیات محقق می‌شود توانستند از بیرون به شرایط خودشان توجه کرده و اوضاع خودشان را توصیف کنند و آنجا بود که به موضوع نابرابری میان زنان و مردان در جنبه‌های مختلف حقوقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی توجه شد و مبارزات جدی‌ای که تا به امروز ادامه دارد آغاز شد.

نگاه سیاست‌مدارها به زنان

وی در ادامه گفت: مسئله زنان به صورت یک «سوژه» در بحث‌های عدالتی مطرح شده، به طوری که در جامعه‌ای مثل آمریکا رئیس‌جمهورها عدالت جنسیتی را به عنوان یک شعار مهم در رقابت انتخاباتی مطرح می‌کنند، این به معنای این است که هنوز هم وضعیت ایده‌آل‌ در هیچ جامعه‌ای حاصل نشده است.

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم درباره دیدگاه سیاست‌مدارهای ایرانی به موضوع زنان گفت: در کشور خودمان هم در آخرین انتخابات ریاست جمهوری بحث‌های عدالت جنسیتی مطرح بود، برای مثال آقای روحانی در تبلیغات انتخاباتی درباره تبعیض گفت «جنسیت نمی‌تواند معیار درستی برای تصدی مسئولیت‌ها در جامعه باشد، زنان هم مانند مردان باید در تصمیم‌سازی‌ها و در تصمیم‌گیری‌ها نقش ایفا کنند.» این شعارهای تبلیغاتی بیانگر نیاز و مطالبه جدی زنان در جامعه است و با تاکید رئیس‌جمهور بر حقوق شهروندی بعضی از مواد منشور حقوق شهروندی مانند مواد 11، 83، و 103 که بر روی فرصت‌های شغلی تاکید دارند.

وضعیت زنان در آموزش عالی

پارساپور یکی از موفق‌ترین حوزه‌ها در بحث مشارکت زنان را حوزه آموزش عالی دانست و گفت: مطابق آماری که سال 1395 داده شده میزان باسوادی در گروه‌های سنی 6 سال به بالا 6/87 درصد بوده و  نرخ باسوادی زنان 12درصد بالاتر از مردان بوده است و این نکته قابل تعملی است.

وی افزود: 50 سال پیش زنان حتی برای ورود به مدرسه مشکل داشتند، این اندازه تغییر و افزایش از نظر هر کسی که شاهد این قضیه بوده بسیار قابل توجه است. طبق آمار سال 1396 در عرصه آموزش عالی، 60 درصد پذیرفته‌شدگان مقطع کارشناسی خانم‌ها بوده‌اند، این آمار قابل مقایسه با 30 سال پیش هم نیست، درمقطع کارشناسی ارشد 53 درصد پذیرفته‌شدگان خانم‌ها هستند و پذیرفته‌شدگان خانم در مقطع دکتری 50 درصد قبولی‌ها را شامل می‌شوند و دلیل این کاهش باید بررسی شود.

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم در ادامه گفت: وقتی 40درصد از دانش‌آموخته‌های دکتری خانم‌ها هستند چرا زنان درصد کمی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها را شامل می‌شوند؟ طبق آمار تنها 16درصد از اعضای هیئت علمی‌ها را خانم‌ها تشکیل می‌دهند این تعداد نسبت به آن 40‌درصد افت شدیدی دارد.

پارساپور اظهار کرد: در مورد وضعیت استخدامی هم یک نابرابری فاحشی وجود داشت که در  سال 1395 به دستور رئیس جمهوری بازنگری شد، در عرصه مدیریتی این اتفاق خیلی قابل تعمل است، مطابق آمار سال 1395 بیش از 450 هزار مدیر دولتی وجود دارد اما ازاین میزان 2170 نفر خانم بودند یعنی کمتر از نیم درصد، که نکته قابل تعمل است. زنان تحصیل کرده ما کم نیستند اما چه اتفاقی می‌افتد که زنان به آن سطح مدیریتی میانه راهی پیدا نمی‌کنند؟

وی گفت: من یک تجربه از خودم برای شما تعریف می‌کنم روز اولی که من در همین وزارت‌خانه وارد دفتر کارم شدم ، در اتاق استراحتم دنبال یک آینه بودم و هر چقدر می‌گشتم  آینه‌ای پیدا نمی‌کردم یک دفعه سرم را بلند کردم دیدم آینه را آن بالا کار گذاشته‌اند و تصور اینکه یک روز یک خانم وارد این اتاق شود و قدش به آن آینه نرسد وجود نداشته است، هر چند این مثال یک نماد و اشاره است اما بسیار قابل بحث است.

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم با بیان اینکه نصف مدیرهای ما خانم‌ها هستند گفت: شورای عالی اداری در سال 1395 برای بهره بردن بیشتر از حضور زنان توانمند، این قانون که با پایان برنامه ششم توسعه نسبت مدیرهای خانم به 30 درصد افزایش پیدا کند تصویب کرد اما چگونه باید فاصله این دو درصد پر شود؟

پارساپور اظهار کرد: به نظر من موانع حقوقی زیادی وجود دارد که باید تعدیل شود اما بزرگترین مانع برای ارتقای جایگاه مدیریتی بانوان موانع روحی، روانی و عدم آگاهی است که باید در محیط دانشگاه به آن پرداخت، آگاهی نداشتن از حق و حقوق، موقعیت‌ها و جایگاه‌ها باعث پایین آمدن سطح مطالبات خانم‌ها در حد مسائلی که واقعا دغدغه آنها نیست می‌شود، امروزه رسانه‌ها باید زنان موفق را در عرصه‌های مختلف خانواده، جامعه، اقتصاد و فرهنگ معرفی کنند .

وی تصریح کرد: ما حتی زنان موفق تاریخی و دینی خود  مثل حضرت زهرا را به درستی معرفی نمی‌کنیم، برای اینکه بتوانیم این فضا  را به بهترین وجه اصلاح کنیمباید به آقایان هم آموزش‌های مختلفی دهیم،  امروزه ما مشاهده می‌کنیم این فضا به بدترین وجه شکسته می‌شود.

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم در پایان گفت: ما باید دنبال زنان قوی باشیم نه زنانی که عدم اعتماد به نفس، آنها را از یک آرایشگاه به آرایشگاه دیگر می‌برد، باید دنبال زنانی بگردیم که به خودشان و به شما اعتماد به نفس بدهند و بتوانند به جامعه کمک کرده و خانواده‌هایی را که به خاطر معیارهای نادرست به باد رفته‌اند حفظ کنند، ما در موانع اشتغال زنان بیشتر از اینکه مشکلات حقوقی داشته باشیم، مشکلات فکری و آموزشی داریم.