فرهنگ سوم‌شخصی باید به فرهنگ اول شخصی تبدیل شود/ «جوانان مطالبه‌گر» گردانندگان جامعه هستند

اقتصاددان و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در جمع دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی گفت: نباید پیکان اتهام را تنها به سوی حاکمیت گرفت، بلکه باید به نقش ملت نیز توجه کرد. فرهنگ سوم شخصی که در دو قرن گذشته در ایران وجود داشته ‌است باید تغییر کند و از چه کار باید بکنند باید به این سوال برسیم که ما باید چه کاری انجام دهیم.

به گزارش خبرنگار عطنا، دومین جلسه از سلسله نشست‌های سرمشق توسط انجمن اسلامی دانشجویان آزاداندیش، سه شنبه، 9 آبان ماه در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

در این نشست محمد ستاری‌فر، اقتصاددان و عضو سیاسی جبهه مشارکت ایران اسلامی در مورد لزوم همگرایی در پیشرفت و توسعه کشور به بحث و گفت‌و‌گو با دانشجویان پرداخت.

ستاری‌فر در سخنان خود به وضعیت فعلی توسعه در ایران اشاره کرد و گفت: ایران حداقل در 200 سال گذشته کارنامه قابل ‌قبولی نداشته ‌و حتی نسبت به برخی از کشورها که از نظر امکانات نسبت به کشور ما در وضعیت پایین‌تری قرار دارند، عقب‌تر هم افتاده است.

وی در ادامه برای ورود به موضوع «همگرایی و انسجام»  به جنگ ایران و روسیه اشاره کرد و گفت:  عباس‌میرزا در دو جنگی که در سرنوشت ایران اهمیت زیادی داشت، شرکت کرد و شکست خورد. دو عامل برای این شکست مطرح بود یکی تکنولوژی پایین‌تر ایرانیان نسبت به روس‌ها و عامل دیگر که مهمتر و به نوعی عامل اصلی است عدم اتحاد و انسجام نهادهای مختلف کشور بود.

ستاری‌فر افزود: بعد از این شکست‌ها قراردادهایی منعقد شد که موجب جداشدن بخش‌هایی از ایران از جمله قفقاز، گرجستان، ارمنستان، آذربایجان و غیره شد. در مقابل امپراتور روسیه هم 14 قطعه چینی آبی رنگ برای ایران فرستاد که در موزه گلستان نگهداری می‌شود. این موضوع نشان ‌‌می‌دهد که عدم انسجام و همبستگی باعث شده ‌است در این جنگ‌ها چه چیز را از دست می‌دهیم و چه به دست می‌آوریم!

این اقتصاددان با بیان اینکه ما هنوز ارگانیک و سازمانی نیستیم گفت: اگر کشوری می‌خواهد در سطح کلان یا خرد به توسعه برسد نیازمند همگرایی است.

وی اضافه کرد: حتی در مورد همگرایی در عرصه علم و دانش نیز ما دارای انجمن هستیم اما این انجمن‌ها در واقع در واکنش به انجمن‌های دیگر چسبندگی اولیه دارند و اگر انجمن‌های رقیب از بین بروند به دلیل عدم همگرایی درونی ‌این انجمن‌ها نیز از بین‌ خواهند رفت.

فرهنگ سوم‌شخصی باید به فرهنگ اول شخصی تبدیل شود

وی با اشاره به خلقت متفاوت موجودات و اصل همگرایی خاطرنشان کرد: خداوند انسان‌ها را متفاوت آفریده ‌است، بنابراین رویکردها، تشکل‌ها و تفکراتی که به دنبال یکی کردن این افراد متفاوت‌اند، محکوم به شکست هستند.

وی افزود: در این زمینه ما نیاز داریم که متفاوت‌ها همگرا شوند. تا بتوانیم در مسیر توسعه مورد نظر از انرژی و توان آنها استفاده  کنیم. پس زمانی که کلمه انجمن را به کار می‌بریم ضمن پذیرش اصول از پیش ‌تعیین‌ شده باید به تفاوت‌ها توجه کرد و به دنبال همگرایی بود.

ستاری‌فر همگرایی بین حاکمیت و مردم را ضروری دانست و گفت: دلیل اینکه در 200 سال گذشته ایران به توسعه نرسیده‌ و پیشرفت زیادی نکرده است، عدم توانایی در شکل دادن به عنصر مهم، کلیدی و بنیادین «همگرایی» است. واگرا بودن علاوه بر حاکمیت به تک‌تک افراد جامعه نیز مربوط می‌شود.  زیرا ملت ‌آگاه، مقتدر و پرمطالبه است که حاکمیت توسعه‌گرا شکل‌ می‌دهد و در مقابل چنین حاکمیتی موجب ایجاد ملتی ‌سرافراز می‌شود.

عضو سیاسی جبهه مشارکت ایران اسلامی در ادامه بر نقش تک‌تک افراد در توسعه تاکید کرد و افزود: نباید پیکان اتهام را تنها به سوی حاکمیت گرفت، بلکه باید به نقش ملت نیز توجه کرد. فرهنگ سوم شخصی که در دو قرن گذشته در ایران وجود داشته ‌است باید تغییر کند و از چه کار باید بکنند باید به این سوال برسیم که ما باید چه کار انجام دهیم.

این اقتصاددان در مورد نقش آموزش ‌و‌ پرورش در پرورش کودکان همگرا هم گفت:  من بارها گفته‌ام که به جای وزارت آموزش ‌و ‌پرورش باید وزارت پرورش ‌و‌ آموزش داشته ‌باشیم و معتقدم پرورش موجود در این نهاد ناکارآمد است؛ چرا که رسالت این نهاد آموزش مدنیت، همگرایی و نهادمندی به کودکان است، در عین حال باید  این عقیده را نیز منتقل کنند که فرد علاوه بر خود باید به دنبال سازندگی و پیشرفت دیگران هم باشد.

وی تصریح کرد: در چنین شرایطی با یک بهم‌ریختگی کامل روبه‌رو هستیم. در کشوری که بهم‌ریهتگی روحی، مدنی و اجتماعی وجود دارد هر برنامه‌ای که اجرا می‎شود تنها اندکی وضع را تغییر می‌دهد. چرا که ریشه‌های این مشکل درونی هستند و به همین دلیل است که کل نحله اقتصاد پیشرفت و توسعه را در نظم و سامان افراد جامعه می‌دانند.

انجمن‌ها، شیپورزنان همگرایی

در ادامه این نشست ستاری‌فر به این موضوع اشاره کرد که یکی از قرائت‌های نظم و سامان داشتن تفکر جمعی و مورد دوم تشکیل انجمن‌ها است. این استاد دانشگاه گفت: منظور از انجمن بیست نفر که کنار هم جمع شده‌اند نیست، بلکه این افراد باید شیپورزن‌های همگرایی و انسجام در کل کشور باشند. تنها در این صورت است که می‌توان با ویروس‌های کشنده فردگرایی و رقابت‌های فردی مبارزه کرد و به توسعه رسید.

وی درباره پیام سند چشم‌انداز 1404 هم یادآور شد: به نظر من پیام این اسناد همگرا کردن حاکمیت است چرا که اگر حاکم همگرا شود موجب همگرایی ملت نیز خواهد ‌شد؛ به بیان عرفی اگر حاکم بداند که نیازمند همگرایی است «یک دست سر خودش می‌کشد و یک مشت هم سر ملت که  آنها را بیدار کند». پس به میزانی که دولت و ملت ایران بتوانند عرصه‌های مختلف را همگرایانه مدیریت کنند به همان میزان توسعه پیدا می‌کنند.

همگرایی، پروژه یا پروسه؟

این فعال اصلاح‌طلب در مورد افت همگرایی بعد از انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی گفت: همگرایی پروژه نیست بلکه یک پروسه و فرایند است. اوایل انقلاب یک پروژه همگرایی سطحی اتفاق افتاد که به تعبیری می‌توان آن را همگرایی ندانست بلکه باید گفت حرکتی هیجانی و عاطفی بود. به همین دلیل ما با افت همگرایی روبه‌رو نیستیم زیرا همگرایی در کشور ما پروسه نبوده‌ است.

وی به بزرگداشت 22 بهمن  هم گریزی زد و بیان کرد:  به شکل مرسوم در این روز مردم شعارهای چون مرگ بر آمریکا را سر می‌دهند، در صورتی‌که نیاکان ما ارزش‌هایی چون آزادی بیشتر و مبارزه با ظلم داشتند و برای تحقق آنها مردم به صورت کلان با هم متحد می‌شدند. بنابراین در این روز باید به یادآوری این ارزش‌ها پرداخت که در این صورت حتی شاهد حضور پررنگ‌تر مردم خواهیم ‌بود.

ستاری‌فر علت بسیاری از مشکلات موجود در کشور را عدم همگرایی دانست و افزود:  دین خوب دینی است که میوه‌ خوب بدهد و میوه‌ دین نیز انسانیت و همبستگی است. خیلی از مشکلاتی که در کشور وجود دارد و اینکه ما نمی‎توانیم به همدیگر اعتماد کنیم به دلیل عدم همبستگی و همگرایی بین ما است.

وی درباره این مسئله که وضعیت کنونی کشور به اعتقاد برخی از جوانان تاریک است، گفت: حتی اگر وضعیت کاملا تاریک باشد باید دید جوانان برای خود چه نقشی قائل هستند. دهخدا یک ضرب‌المثلی دارد و می‌گوید فردی در جایی منتظر بود و دلیل را از او سوال پرسیدند، گفت منتظر مشروطیت هستم. آیا جوانان نیز منتظر تغییر شرایط هستند یا باید بالاخره خود شرایط را اصلاح ‌کنند.

 عضو دفتر سیاسی جبهه مشارکت ایران اسلامی در ادامه با بیان این جمله که «چون بر این مرده بگذری، خنده مکن بر تو نیز بگذرد»، گفت: جوانان امروز نسبت به گذشته ظرفیت‌های بیشتری  دارند. به عنوان مثال، در سال 1375 ما احساس می‌کردیم که خفقان و شرایط بسته‌ای در کشور حاکم است که  باعث شد به دنبال این باشیم که برای ریاست ‌جمهوری کاندید انتخاب کنیم و به همین دلیل آقای خاتمی را انتخاب کردیم. جوانان امروز نیز باید تلاش کنند تا از ظرفیت‌های موجود استفاده کنند و خودشان در پی اصلاح شرایط باشند.

این فعال اصلاح‌طلب در مورد اصول‌گرایی و اصلاح‌طلبی هم اظهار کرد: این مسائل خیلی اعتباری ندارند چون تولید فکر و روش نمی‌کنند. حتی ما اصلاح‌طلبان هم حوصله تولید فکر را نداریم و خیلی از مسائل در این زمینه شفاهی است. به همین دلیل  ما سیاست‌ورزی نمی‌کنیم بلکه مشغول سیاست‌بازی هستیم. سیاست‌ورزی یعنی برای هر کاری باید راهکار داشته ‌باشیم در صورتی که اینگونه نیست.

محمد ستاری‌فر در پایان  خطاب به دانشجویان در مورد اعتراض‌هایی که به انتخاب منصور‌ غلامی به عنوان وزیر علوم انجام شد، گفت: ما باید بدون حب و بغض کار کنیم، باید بفهمیم که غلامی کیست و چه کرده ‌است. موضوع مهم این است که خیلی از  دانشگاهیان مطالبات  دقیقی از دانشگاه و مسئولان ندارند و از مشکلات اصلی دانشگاه آگاه نیستند و تا زمانی که ما از مسائل و مشکلات شناخت دقیقی نداشته باشیم و از مطالباتمان آگاه نباشیم اینکه چه کسی انتخاب می‌شود تاثیر زیادی ندارد. بنابراین شما که طرف تقاضا هستید باید مطالبات خود را دقیق مطرح کرده و تقاضای هدفمند و روش‌مند را فعال کنید.