استادی که به «اقتصاد» احترام می‌گذارد

یکشنبه، 2 مهرماه در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه‌طباطبائی مراسمی برای تقدیر از استادی برگزار شد که چهار سال ریاست این دانشکده را بر عهده داشت؛ عباس شاکری، استاد تمام گروه اقتصاد نظری دانشگاه علامه‌طباطبائی. اقتصاددانی که سال 64 کارشناسی‌اش را در رشته اقتصاد از دانشگاه علامه دریافت کرده بود. سال 72 در دوره کارشناسی ارشد و سال 78 در دوره دکترا در همین رشته اقتصاد فارغ‌التحصیل شده بود و از تلاش‌های او در دومین دوره ریاست‌اش بر دانشکده اقتصاد تقدیر شد.

مهدی جهانشاهلوراد-عطنا؛ تمام استادان دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه آمده‌ بودند، علاوه بر آنها، استادانی از دیگر دانشگاه‌ها، شاگردان سابق شاکری و برخی از مسئولان دولتی و البته دانشجویان فعلی استاد جمع بودند. مراسم با کمی تأخیر آغاز شد، سالن آمفی‌تئاتر دانشکده اقتصاد تقریبا پر شده است. حسن طاعی، رئیس جدید دانشکده اقتصاد علامه سخنرانی‌اش را آغاز می‌کند، «همکارانم؛ دکتر عباس شاکری، دکتر تیمور محمدی و دکتر عبدالرسول قاسمی فرایند دانش در دانشکده اقتصاد را به نیکویی مدیریت و رهبری کردند، بدین وسیله از آنها سپاسگزاری می‎‌کنیم.»

سخنران بعدی نجفقلی حبیبی است که طی سال‌های 76 تا 84 ریاست دانشگاه علامه طباطبائی را بر عهده داشت و در زمان ریاست‌اش عباس شاکری هم سه سال بر دانشکده اقتصاد مدیریت کرد،حبیبی می‌گوید «دانشکده اقتصاد علامه توانست به یک قطب علمی در این رشته تبدیل شود الان هم من اخبار را دنبال می‌کنم می‌بینم هنوز این دانشکده از نظر علمی پر رونق و پر نشاط است.».

او به سال‌های ریاست خود اشاره می‌کند، سال‌هایی از نظرش پرهیجان‌ترین زمان‌های دانشجویی کشور بود که بعید است دیگر تکرار شود: «دانشکده پر شور و دانشگاه پر نشاط بود. از نظر من هیچ‌کدام عیب نبود بلکه حسن بود. الان می‌بینم بسیاری از آن دانشجویان از طیف‌های مختلف در منسب‌های بالای کشور هستند.» حبیبی می‌گوید عباس شاکری فقط بر دانشکده اقتصاد مدیریت نمی‌کرد؛ «او به من برای مدیریت دانشگاه هم کمک می‌کرد.»

جعفر همایی، مدیر عامل نشر نی که دانش آموخته دانشگاه علامه طباطبائی است که دوستی دیرینه‌ای با دکتر شاکری دارد به چند خاطره مشترک با رئیس سابق دانشکده اقتصاد اشاره کرده و از چاپ نخستین کتاب شاکری می‌گوید: «دکتر شاکری زمانی که در دوره فوق لیسانس مشغول به تحصیل بود همزمان با مطالعه کتاب «تئوري و سياست‌هاي اقتصاد کلان» نوشته‌ی «ويليام اچ. برانسون» آن را ترجمه کرده بود، ترجمه را به نشر نی آوردند دیدم ترجمه منظمی است و کتاب سال 71 چاپ شد و سال 78 زمانی که ایشان در دوره دکترا تحصیل می‌کردند کتاب «تئوری اقتصاد خرد»، اثر «والتر ولایارد» را ترجمه کردند».

دکتر عباس شاکری موفق شد جایزه سال کتاب دانشجویی جهاد دانشگاهی را در سال 71 برای ترجمه «تئوري و سياست‌هاي اقتصاد کلان» و سال 78 برای ترجمه «تئوری اقتصاد خرد» و سال 80 جایزه کتاب سال وزارت ارشاد و فرهنگ ارشاد اسلامی را برای کتاب «تئوری اقتصادخرد» را کسب کند.

شاکری؛ استاد برجسته علم و زندگی

محمد حسین مهدوی عادلی، رئیس هیئت مدیره سازمان تامین اجتماعی و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد هم از سخنرانان این مراسم است. او می‌گوید «دکتر شاکری از استادان برجسته در صحنه علم، ادب‌آموزی و روش و منش زندگی از استادان برجسته است» و اشاره می‌کند از زمانی که دکتر شاکری را برای تدریس به دانشگاه فردوسی مشهد دعوت کرده، آشنا شده است. او ادامه می‌دهد «بیشتر دانشجویان دکترا می‌گفتند ایشان علاوه بر اینکه استادی هستند که سعی می‌کرد اقتصاد را تمام و کمال آموزش دهد، روش تحقیق، روش زندگی و آموختن را نیز به آنها آموزش می‌داد.»

عادلی معتقد است که صحبت از دکتر شاکری یک افتخار است، می‌گوید «آموزش دانش ارتباطی، که دانشجو چگونه ارتباط برقرار کند و آموزش دانش‌هایی مانند دانش سیاسی و رسانه‌ای در دکتر مثال زدنی است».

فریبا حسن‌زاده، رئیس آموزش دانشکده اقتصاد در زمان ریاست دکتر شاکری هم از طرف کارکنان از زحمات استاد تمام دانشکده اقتصاد قدردانی می‌کند و می‌گوید «خدا را شاکرم که در دوران دکتر شاکری افتخار همکاری با ایشان را داشتم و تلاش‌های ایشان را در ایجاد جو صمیمانه در دانشکده و حل مشکلات دانشجویان را از یاد نخواهیم برد».

محمدرضا واعظ مهدوی، معاون توسعه امور آموزشی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور هم برای تقدیر از این استاد تمام اقتصاد آمده است، او که لوح تقدیری هم برای دکتر شاکری آماده کرده در سخنرانی کوتاهش می‌گوید «تعهد وسیع به مسائل اجتماعی و دغدغه مسائل اقتصادی ایران، ویژگی مهمی بود که در طول سال‌ها در دکتر شاکری دیدم».

الهام‌بخش دانشجویان

در ادامه این مراسم دو تن از استادان دانشکده اقتصاد هم برای قدردانی از زحمات همکار، دوست و رئیس سابق دانشکده اقتصاد سخنرانی می‌کنند. مسعود درخشان‌نو می‌آید و به پنج ویژگی و وظیفه‌ای که یک معلم باید داشته باشد اشاره می‌کند. او معتقد است که دکتر شاکری، معلمی است که این ویژگی‌ها را دارد: «معلم باید انگیزه و شوق آموختن و رسیدن، ماندن و توسعه مرزهای دانش را داشته باشد. همچنین به آنچه که در مرز دانش در سطح دانش جهانی است بسنده نکند، بلکه به اقتصاد کشورش هم توجه داشته باشد. سومین ویژگی یک معلم ارتباط با دانشجو و الهام بخشی به آنها است. ایجاد رابطه صمیمانه و فراهم آوردن بستر رشد در میان همکاران و در نهایت توجه به ارزش‌های اسلامی و ظهور آن در ویژگی‌های دیگر است.»

درخشان اشاره می‌کند که مبحث ارز در کتاب اقتصاد دکتر شاکری و تحلیل او در این مورد در کمتر جایی دیده شده است؛ «شاید در حوزه خرد و کلان، اقتصاد ریاضی و اقتصاد سنجی کمتر کسی کار کرده باشد و فقط شاکری است که بعد از کار در این حوزه‌ها وارد مباحث اقتصاد ایران شده است، این پدیده به یاد ماندنی است می تواند الگو باشد.»

او به ارتباط دکتر شاکری با دانشجویان هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «دکتر شاکری الهام‌بخش دانشجویان در آموختن و ایجاد یک فضای پاک اخلاقی برای صحیح زیستن بود. اگر در شورای دانشکده در مورد یک دانشجو به خاطر مسائل مختلف تصمیمی گرفته می‌شد که کمی سخت‌گیرانه بود تنها کسی بود که از دانشجو حمایت می‌کرد، او پناهگاه دانشجویانی بود که مشکل داشتند.»

به گفته درخشان، دکتر شاکری یک فضای مناسب همکاری در دانشکده ایجاد کرد و در حساس‌ترین لحظات دانشگاه که تا حدی اضطراب به وجود می‌آمد اهرم ایجاد تعادل و رابطه خوب بین استادان بود.

شاکری هنوز بازنشسته نشده است

این‌بار فرشاد مومنی دیگر همکار دکتر شاکری در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی در ابتدای صحبت‌هایش به این نکته اشاره می‌کند که دکتر شاکری بازنشسته نشده و با یک وقفه زمانی حداکثر یک ساله به دانشکده باز خواهد گشت. مومنی می‌گوید «این مراسم تمرین ادب بود، تمرینی که ما یاد بگیریم بزرگداشت یک استاد در زمان حیات او هیچ اشکالی ندارد.»

مومنی معتقد است که دکتر شاکری یکی از موثرترین دانش‌آموختگان دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی پس از انقلاب اسلامی است؛ «کتاب مقدمه اقتصاد ایران ایشان یک نقطه عطف کتاب‌های آموزشی در تاریخ علم اقتصاد در ایران محسوب می‎‌شود».

او به تلاش معاونان عباس شاکری در چهار سال گذشته هم اشاره می‌کند و می‌گوید «آنها به سهم خودشان کوشیدند ما دانشکده‌ای داشته باشیم که مایه افتخار جامعه علمی کشور و دانشکده های اقتصاد باشد».

مومنی معتقد است که بینشی که در کتاب اقتصاد ایران دکتر شاکری وجود دارد می‌تواند توسعه را برای کشور به ارمغان بیاورد: «امیدوارم ایشان در فرصت مطالعاتی خود جامعه را از دانش‌شان محروم نکند و وظیفه خطیر نظارت تخصصی مدنی را برای حکومت‌گرانی که متاسفانه توانایی حیرت انگیزی در اشتباه کردن دارند، داشته باشد و کمک کند تا آنها جامعه را کم هزینه‌تر و پر دستاوردتر اداره کنند».

وظیفه ما احترام به منطق علم است

در نهایت عباس شاکری، رئیس سابق دانشکده اقتصاد برای سخنرانی می‌آید او از کسانی که این مراسم را برگزار کردند تشکر می‌کند و می‌گوید «بسیاری از حاضرین از دوستان و استادان من هستند و امیدوارم خداوند توفیق دهد مسئولیت‌های اجتماعی و فردی هست انجام دهم.»

می‌گوید که مجموعه‌ای از عوامل از اعضای هیئت علمی، کارکنان و دانشجویان دست به دست هم داد تا کار دانشکده پیش رود، و از معاونانش در این چهار سال (دکتر محمدی و دکتر قاسمی) تشکر می‌کند، «دانشگاه با فراز و نشیب‌هایی که به خودش دید، خوب اداره شد، هم در مجموعه مدیریت دانشگاه و هم در دانشکده همکاری و فضای خوبی ایجاد شده بود که باعث شد قدم‌هایی در چهار سال برداشته شود».

شاکری معتقد است که محیط کار، همه سرنوشت ماست اگر خوب کار کنیم و نتیجه بگیریم ماندگار خواهد بود: «مسئولیت دانشکده سخت است و وظیفه خودم می‌دانم که هر کاری از دستم بر می‌آید کمک کنم که این راه پیش رود».

استاد محبوب دانشکده اقتصاد در پایان سخنانش می‌گوید «ما به همه آموزش‌هایی که بر منطق علمی استوار بود، احترام می‌گذاشتیم همه سطوح علمی را به رسمیت می شناختیم. از طرف دیگر ما باید بدانیم که در حوزه مسائل اجتماعی و کاربردی بخشی از ویژگی‌های دنیای پیرامون را ببینیم اگر اینها را در نظر نگیریم گویی که در یک مسیر انتزاعی حرکت می‌کنیم و جامعه هم به مسیر دیگری می‌رود».