فرشاد مؤمنی: در دوره اوج درآمدهای نفتی از عدالت به بدترين شکل دفاع کردند

به مناسبت دوازدهمين سال درگذشت ميرمصطفي عالي‌نسب، روز پنجشنبه، 22 تير بزرگداشتي با عنوان «ديدباني اقتصاد ملي»، براي اين پرچمدار توليد ملي در مؤسسه مطالعات دين و اقتصاد برگزار شد و بهزاد نبوي، فرشاد مؤمني، سيد‌محمد بحرينيان و محمدحسين فاضل‌زرندي به ايراد سخن پرداختند.

به گزارش عطنا به نقل از روزنامه وقایع‌اتفاقیه، فرشاد مؤمني در اين مراسم گفت: از نظر من بزرگداشت مير‌مصطفي عالي‌نسب در درجه اول بزرگداشت يک انديشه، منش و يک تجربه زيسته موفق و يک کارنامه جمعي و فردي پرافتخار است. ذکر عالي‌نسب و انديشه‌ها و خدمات او، جلوه‌اي از اميد عالمانه به آينده براي کشور ما محسوب مي‌شود.

مدير مؤسسه مطالعات دين و اقتصاد تصريح کرد: تصور ما اين است که تجربه سال‌هاي 1368 تا به امروز، يعني سال‌هايي که در آن انديشه عالي‌نسب مانند انديشه بهشتي و امام خميني‌(ره)، آرام‌آرام کنار گذاشته شد، مسيري طي شده که الان با گذشت بالغ بر ربع قرن از اين مسير، اين امکان براي ما فراهم است که تجربه 10 ساله اول انقلاب اسلامي با همه محدوديت‌هايي که داشت و سال‌هاي پس از آن را با هم مقايسه کنيم.

او ادامه داد: وقتي که ما اين دو تجربه عينيت‌يافته را مقايسه مي‌کنيم، زاويه‌هاي بي‌شماري وجود دارد که به گمان من نيازمند واکاوي و رمزگشايي است و برداشت شخصي من، حکايت از اين دارد که از هر زاويه‌اي ما اين دو تجربه را نگاه مي‌کنيم، اگر انصاف و علم مبناي مقايسه باشد، ما مي‌توانيم بفهميم که چه خطاهايي کرده‌ايم و از طريق بازگشت به مسير اصلي، دوباره شاهد اين باشيم که کشورمان رو به اعتلا و ارتقا مي‌گذارد و کيفيت زندگي مردم هم بهبود پيدا مي‌کند.

مؤمني تأکيد کرد: تقريبا تمام ناهنجاري‌هاي بحران‌ساز و تهديدآميز کنوني اقتصادي اجتماعي ايران به برخورد سهل‌انگارانه يا دفاع بد از عدالت اجتماعي مربوط مي‌شود. در 10 ساله اول انقلاب اسلامي، عدالت اجتماعي بر محور عزت نفس و مشارکت مردم و فعاليت‌هاي مولد تعريف شده بود؛ درحالي‌که الان در رقابت‌هاي رياست‌جمهوري هم ديديم که مسابقه‌ها مسابقه‌هايي است که بر محور توزيع رانت و دعوت مردم به برداشت از نکاشته‌ها -به بهاي عزت نفس- راه‌حل ارائه مي‌کردند.

وي ادامه داد: از نظر جهت‌گيري هم توليد‌محوري به‌مثابه يک نظام حيات جمعي در دستور کار قرار گرفته بود. در آن دوره از طريق تشويق به توليد، بستر فساد را به حداقل رسانده بودند که البته ضروريات آن را هم فراهم کرده بودند که يکي از آنها، شفاف‌سازي کانون اصلي رانت در کشور (درآمدهاي نفتي) بود. من مي‌گويم راه‌حل فساد، تنبيه دانه‌درشت‌ها نيست چون از شهرام جزايري تا بابک زنجاني مدام دانه‌درشت‌ها را تنبيه مي‌کنند ولي گستره و عمق فساد بيشتر مي‌شود.

عضو هيأت‌علمي دانشگاه علامه طباطبائي، سياست‌هاي اقتصادي نادرست، چارچوب‌هاي حقوقي ضعيف و تخصص‌گريزي را منشأ فساد دانست و ادامه داد: برخورد شخص‌محور با مسئله فساد در هيچ‌جاي دنيا قادر به حل‌وفصل بحران فساد گسترده نبوده است. در دوره آقاي احمدي‌نژاد نسبت به دوره آقاي خاتمي، براي دستيابي به هر يک واحد رشد اقتصادي، پنج برابر دلار نفتي بيشتر هزينه شده و اين سطح از ناکارآمدي و فساد در تاريخ اقتصادي پس از انقلاب اسلامي بي‌سابقه بوده است. در دوره اوج مناسبات رانتي از عدالت به بدترين شکل دفاع کردند.

بهزاد نبوی: با آمدن ترامپ، تندروها بده‌بستان می‌کنند

بهزاد نبوي، سخنران بعدي اين مراسم بود و گفت: من با عالي‌نسب در دوره شهيد رجايي آشنا شدم که شهيد رجايي احترام خاصي براي او قائل بود و جلسات هفتگي منظمي را با عالي‌نسب داشت که ظاهرا مسائل اقتصادي را به او ياد مي‌داد. ايشان به عالي‌نسب به‌عنوان مشاور اقتصادي حکم داده بود و عالي‌نسب به‌عنوان مشاور نخست‌وزير در جلسات ستاد بسيج اقتصادي حاضر مي‌شد. او، آدم بسيار باهوشي بود و از تجربياتش خيلي خوب استفاده مي‌کرد و من در ستاد بسيج اقتصادي خيلي از تجربيات ايشان بهره بردم.

نماينده اسبق مجلس شوراي اسلامي افزود: در زمان مهندس موسوي نيز عالي‌نسب در جلسات شوراي‌عالي اقتصاد براي تدوين برنامه پنج‌ساله اول توسعه به‌طور منظم شرکت مي‌کرد. مي‌خواستيم از واردات گندم بي‌نياز شويم. در اين جلسات بحث شد که در دشت مغان، گندم بکاريم. عالي‌نسب گفت چرا فکر مي‌کنيد نياکان ما عقل نداشتند؟ اگر امکان داشت که در دشت مغان گندم کاشته شود، پيش‌ازاين کاشته بودند. حق با ايشان بود و آن پروژه اجرا نشد.

وي بيان کرد: شهيد‌رجايي خيلي از عالي‌نسب تعريف مي‌کرد. ظاهرا آقاي عالي‌نسب پارکينسون داشت و دست‌هايش مي‌لرزيد. شهيد رجايي مي‌گفت، وقتي دست‌هاي عالي‌نسب مي‌لرزد، روح من مي‌لرزد.

نبوي اظهار کرد: من نه اقتصاددان و نه در جريان مسائل روز هستم اما يک دغدغه کلي دارم. يادم مي‌آيد که در سال 92 زندان بودم و وقتي به همسرم گفتم لازم نيست شناسنامه بياوريد و چون هاشمي رد‌صلاحيت شده بود، رأي ندادم. بعد از شمارش آرا ديدم که اختلاف رأي آقايان روحاني و قاليباف نسبت به آقايان خاتمي و ناطق‌نوري بيشتر بود.

وزير صنايع سنگين دوران دفاع مقدس تأکيد کرد: الان درآمد نفت خيلي پايين آمده و آن معده کماکان گشاد است و با يارانه و مسکن مهر، تقريبا ريالي براي سرمايه‌گذاري باقي نمي‌ماند؛ بنابراين دولت نه ارز و نه ريال دارد که بتواند به معناي واقعي سرمايه‌گذاري کند. کسي مي‌گفت که اگر چندين سال پي‌درپي 60 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري کنيم، اشتغال در سطح کنوني باقي مي‌ماند؛ يعني بر تعداد بيکاران افزوده نخواهد شد.

وي ادامه داد: من در زندان نامه‌اي براي آقاي روحاني نوشتم که تمام همت خود را صرف سياست خارجي و اقتصاد کند؛ چون حل مسائل اقتصادي را در گروی سياست خارجي مي‌ديدم. تفسير برخي رسانه‌ها اين بود که نبوي گفته ما را رها کن و به آمريکا بچسب.

نماينده اسبق مجلس شوراي اسلامي با بيان اينکه وضع اقتصادي امروز شايد در بعضي موارد از سال 92 هم بدتر است، تصريح کرد: گويي جنگلي داشته آتش مي‌گرفته و روحاني مشعل را زمين گذاشته ولي جنگل دارد مي‌سوزد. تصور من اين است که اين مشکل فقط با سرمايه‌گذاري حل مي‌شود.

وي ادامه داد: قبل از آقاي روحاني گفتند که بايد نفت سر سفره مردم باشد و به جاي اينکه ماهيگيري ياد دهيم، به مردم ماهي داده شد. بعد از آقاي خاتمي و با افسانه‌اي‌شدن درآمد نفتي، واردات کشور 70 ميليارد دلار و معده اقتصاد کشور گشاد شد. ارز و دلار کشور بر‌اساس آن سياست‌ها هزينه شد و سرمايه‌گذاري جدي صورت نگرفت. نبوي خاطرنشان کرد: وقتي روحاني مشعل را زمين گذاشت، چون با کشور‌هاي دنيا رابطه نداشتيم، امکان سرمايه‌گذاري وجود نداشت؛ البته با بورکينافاسو رابطه داشتيم ولي کم‌لطفي مي‌کردند و تکنولوژي به ما نمي‌دادند. پولمان را يا بايد از هند چاي و برنج يا کالاي چيني مي‌خريديم؛ چون به ما پول نمي‌دادند.

وي افزود: بنابراين، اولين کار ما اين بود که بايد تحريم‌ها برداشته مي‌شد. با امضاي برجام ما خوشحال شديم که روابط ما با کشورهاي دنيا به حالت عادي درآمد اما متأسفانه شرايط، اجازه پيشرفت را به ما نداد. چند روز پس از برجام هيأت‌هاي سرمايه‌گذاري زيادي به کشور ما آمدند ولي بعد از يک مدت تعطيل شدند؛ البته با سرمايه‌گذاري توتال اميدوار شدم که اگر عاقلانه رفتار کنيم، اتفاقاتي بيفتد.

وزير صنايع سنگين دوران دفاع مقدس تأکيد کرد: الان درآمد نفت خيلي پايين آمده و آن معده کماکان گشاد است و با يارانه و مسکن مهر، تقريبا ريالي براي سرمايه‌گذاري باقي نمي‌ماند؛ بنابراين دولت نه ارز و نه ريال دارد که بتواند به معناي واقعي سرمايه‌گذاري کند. کسي مي‌گفت که اگر چندين سال پي‌درپي 60 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري کنيم، اشتغال در سطح کنوني باقي مي‌ماند؛ يعني بر تعداد بيکاران افزوده نخواهد شد.

وي تأکيد کرد: دولت چنين سرمايه‌اي ندارد و بخش خصوصي داخلی هم يا امکان يا جرأت سرمايه‌گذاري ندارد. خيلي از کشورهاي دنيا سرمايه‌گذاري خارجي استفاده مي‌کنند. ما در جواني فکر مي‌کرديم که سرمايه‌گذاري خارجي به معناي وابستگي به کشورهاي امپرياليستي است. با آمدن ترامپ، مهرباني هر دو سر شده است و تندروهاي دو طرف بده‌بستان مي‌کنند. کساني که اوباما را قابل تحمل نمي‌دانستند، در مورد ترامپ مي‌گفتند بايد صبر کرد.

نبوي با تأکيد بر اينکه مشکل ما همان است که در نامه به آقاي روحاني نوشته، گفت: صرف‌نظر از فشارهايي که بيش از دوره آقاي خاتمي به روحاني است، اميدوارم مأيوس نشود؛ چون امضاي برجام براي اين بود که بتواند اقتصاد کشور را تکان دهد.