عدم به‌روزرسانی محتوای آموزشی از مشکلات اصلی در آموزش عالی است

عطنا - عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: یکی از عوامل آشفتگی در آموزش عالی این است که برخی دانشگاه‌ها هنوز به تدریس کتاب‌ها و جزواتی می‌پردازند که ۳۰ سال پیش تألیف شده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده عدم به‌روزرسانی محتوای آموزشی و ناتوانی در تطابق با نیاز‌های روز جامعه است.

عباسعلی رهبر عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، درباره استاد محوری در آموزش‌عالی در ایران گفت: یک نکته مهم که باید در رابطه با آموزش، پژوهش و کارآمدی دانشگاه‌ها جدی در نظر گرفته شود، این است که این سه عنصر در یک پازل به هم پیوسته‌اند. بدون آموزش، پژوهش تأثیر چندانی نخواهد داشت و بدون پژوهش، آموزش نیز به درستی معین نخواهد شد. همچنین، اگر پژوهش و آموزش ما فاقد کارآمدی باشند، نمی‌توانیم به‌طور مؤثر در این دو عرصه فعالیت کنیم. بنابراین، برای بررسی روند آموزش، ضروری است که ابتدا به نسبت پژوهش و کارآمدی دانشگاه‌ها در فضای جاری کشور توجه کنیم.

وی افزود: برخی از دانشگاه‌ها، اعم از دانشگاه‌های علوم انسانی و دانشگاه‌های دیگر مانند ریاضی، نسبت به مسائل و دغدغه‌های کشور حساسیت زیادی دارند. دولت، دانشگاه و جامعه به دنبال راهکار‌هایی برای این مسائل هستند. اما اگر بخواهیم به موضوع آموزش نگاه کنیم، با یک نوع خودفراموشی در آموزش مواجه هستیم. این خودفراموشی آموزشی به دو عامل اصلی برمی‌گردد: نخست، فراموشی سنت دیرینه خود در عرصه آموزش و دوم، عدم توانایی در فراگیری مناسب سنت‌های مدرن.

رهبر تصریح کرد: به‌نوعی، آموزش ما به یک فرآیند یک‌طرفه و غیرمشارکتی تبدیل شده است که بیشتر از بالا به پایین است. این رویکرد از مهدکودک و مدرسه آغاز می‌شود و در آن، معلم محور و مدرسه محور می‌شود. دانش‌آموزان و برخی دانشجویان در یک فضای طولی با معلم یا استاد قرار می‌گیرند و این نقص جدی در نظام آموزشی ماست که باید به آن توجه ویژه‌ای شود. برای ارتقاء کیفیت آموزش، ضروری است که به سمت یک رویکرد مشارکتی و تعاملی حرکت کنیم که در آن، دانش‌آموزان و دانشجویان فعالانه در فرآیند یادگیری شرکت کنند. این تغییر می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش و همچنین افزایش ارتباط دانشگاه با نیاز‌های جامعه کمک کند.

وی گفت: علت اصلی نگاه طولی و آشفتگی آموزشی که در آن نه سنت‌های دیرینه وجود دارد و نه رویکرد‌های مدرن، به چند عامل برمی‌گردد. یکی از این عوامل این است که برخی دانشگاه‌ها هنوز به تدریس کتاب‌ها و جزواتی می‌پردازند که ۳۰ سال پیش تألیف شده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده عدم به‌روزرسانی محتوای آموزشی و ناتوانی در تطابق با نیاز‌های روز جامعه است. علاوه بر این، در بسیاری از موارد، دانشجویان حضور یا عدم حضور خود در کلاس را چندان مهم نمی‌دانند و معتقدند که می‌توانند مطالب را به‌راحتی از منابع دیگر دریافت کنند. در دنیای ارتباطات فعلی، نیاز به استاد به‌طور یک‌طرفه کاهش یافته است و این امر می‌طلبد که ما به دنبال راهکار‌های جدیدی برای جامع‌پذیری اجتماعی و علمی باشیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه تصریح کرد: برای بهبود این وضعیت، ضروری است که نظام آموزشی ما به سمت رویکرد‌های تعاملی و مشارکتی حرکت کند و به‌روز رسانی محتوای آموزشی را در اولویت قرار دهد. همچنین، باید فضایی ایجاد کنیم که دانشجویان احساس کنند حضور فعالشان در کلاس‌ها و فرآیند یادگیری اهمیت دارد و می‌توانند از تجربیات و دانش اساتید بهره‌مند شوند. این تغییرات می‌تواند به ارتقاء کیفیت آموزش و افزایش ارتباط دانشگاه با نیاز‌های جامعه کمک کند. به نظر من، بازگشت به سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها باید با نگاهی جامع و نه صرفاً سیاسی و پروپاگاندایی انجام شود. علی‌رغم اینکه تمامی دست‌اندرکاران و مسئولین بر اجرایی شدن این سند تأکید دارند، هنوز چالش‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. یکی از موضوعات بسیار مهم در شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها، مسئله آموزش است.

وی در پایان گفت: آموزش باید به‌صورت تعاملی و مشارکتی طراحی شود و به گونه‌ای باشد که انگیزه دانشجویان را افزایش دهد. به نوعی باید به دانشجویان «تور ماهیگیری» در عرصه آموزش داده شود تا بتوانند به‌طور فعال در فرآیند یادگیری شرکت کنند. بخشی از این آموزش باید در فضای اجتماعی و با هدف امیدزایی اجتماعی شکل بگیرد و به‌خوبی نمایان شود. مسائل ادراکی و شناختی در دانشگاه و سازمان‌های علمی کشور باید مورد توجه قرار گیرد. لازم است با رویکردی ذهنی و ادراکی، طرح جدیدی برای ارتقاء کارآمدی آموزش در دانشگاه‌ها ارائه شود. این طرح باید به تعامل بیشتر دانشگاه با فضای کتاب، استاد و هم‌نوعان دانشجو توجه کند و به‌گونه‌ای پیگیری شود که کیفیت آموزش و یادگیری بهبود یابد.

عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

روبیکا                         روبینو

بله             ایتا