يکشنبه ۳۱ فروردين ۱۴۰۴ Sunday, 20 April 2025
عطنا - کشور یمن دومین کشور از لحاظ وسعت منطقه‌ای پس از عربستان سعودی است؛ این کشور در بزرگترین شبه جزیره جهان یعنی شبه جزیره عربستان قرار دارد. یمن به علت سال‌ها جنگ داخلی که از سال ١٩٦٠ شروع شده است فقیرترین کشور خاورمیانه است؛ در سال ١٩٦٠ شمال این کشور تحت سلطه زیدی‌ها و پادشاهی متوکلی‌ها قرار داشت. این سلسله به مدت هزار سال بر این خطه از سرزمین اسلامی حکومت داشتند و جنوب این کشور نیز تحت استعمار بریتانیا قرار داشت. در سال ١٩٦٢ گروهی از افسران ارتش یمن شمالی تحت تاثیر پان عربیسم و جمال عبدالناصر رئیس جمهور مصر کودتایی علیه پادشاه این کشور امام محمد البدر انجام دادند و پادشاهی هزار ساله زیدی‌ها را سرنگون کردند.
امام محمد البدر پادشاه مخلوع یمن شمالی به عربستان فرار کرد و در همین کشور با پایه گذاری گروه‌هایی با عبدالله السلال و جمهوری تازه تاسیس او شروع به مبارزه کرد. جنگ داخلی در یمن شمالی از سال ١٩٦٢ تا ١٩٦٧ به مدت ٥ سال ادامه پیدا میکند؛ در همین سال به علت جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل و تخلیه یمن شمالی از سربازان مصری که برای حمایت از عبدالله السلال و جمهوری نوپای او وارد این کشور شده بودند؛ جبهه جمهوری خواهان ضربه شدیدی خورد و حتی طرفداران پادشاهی صنعا را محاصره کردند و این شکست باعث شد عبدالله السلال از ریاست جمهوری استعفا دهد و حسن العامری به ریاست جمهوری یمن شمالی انتخاب گردد. با فرماندهی العامری؛ نیرو‌های پادشاهی خواهی شکست میخورند وسرانجام پس از ٢ سال مذاکره در یمن شمالی نظام جمهوری اعلام میشود.
در همان زمان در یمن جنوبی دو گروه به نام‌های جبهه رهایی بخش و جبهه التحریر یمن جنوبی مشغول مبارزه با بریتانیا برای کسب استقلال یمن جنوبی بودند. سرانجام در سال ١٩٦٧، بریتانیا از یمن جنوبی خارج میشود و جبهه رهایی بخش ملی که دست بالایی در مبارزات استقلال طلبانه بدست آورده بود؛ جمهوری خلق یمن جنوبی را تشکیل میدهد. در یمن جنوبی بین این دو شاخه آزادی بخش! نیز جنگ داخلی شکل میگیرد و سرانجام شاخه مارکسیست جبهه رهایی بخش ملی (NLF) در یمن جنوبی " جمهوری دموکراتیک خلق" را تشکیل میدهند. این حریص بودن در جنگ و کشتار به درون مرز‌های دو کشور محدود نماند و جنگ به یمن شمالی و یمن جنوبی که اتفاقا هر دو دارای تفکر چپ نیز بودند کشیده شد.
سرانجام در سال ١٩٩٠ دو کشور توافق کردند با یکدیگر یک کشور را تشکیل دهند و جمهوری جدیدی را پایه ریزی نمایند. توافق میشود رئیس جمهور علی عبدالله صالح (رئیس جمهور اسبق یمن شمالی) باشد و معاون او سلیم البیض (رئیس جمهور سابق یمن جنوبی) انتخاب میشود. اما این آرامش زمان زیادی به درازا کشیده نمیشود و سلیم البیض کودتایی ناموفق علیه علی عبدالله صالح انجام میدهد که شکست میخورد و عبدالله صالح این کودتا را سرکوب میکند.
در سال ١٩٩٠، در شمال یمن گروهی از جوانان خسته از تبعیض و فقر، به رهبری حسین الحوثی حزبی را تشکیل میدهند که در ابتدا اهداف مذهبی در راستای مذهب زیدی بود؛ اما با افزایش فشار توسط دولت و ادامه وضع موجود این گروه با دولت مرکزی وارد جنگ مسلحانه میشود. البته حوثی‌ها در آن زمان تنها بازیگران سیاسی این کشور نبودند و القاعده و حزب اصلاح که تفکری اخوانی داشت نیز از بازیگران موثر در این کشور محسوب میشدند. در سال ٢٠٠٤ حسین الحوثی توسط دولت یمن ترور میشود و رهبری حزب به برادر او عبدالمالک الحوثی میرسد. در نهایت در سال ٢٠١٠ پس از ٦ بار قیام توسط حوثی‌ها این گروه با دولت عبدالله صالح وارد مذاکره و فرایند صلح میشود.
با وقوع بهار عربی در سال ٢٠١١ و قیام مردم علیه عبدالله صالح گروه حوثی‌ها نیز به این قیام میپیوندند و علی عبدالله صالح دولت را به معاون خود منصور الهادی واگذار میکند. این واگذاری و شورش‌های پی در پی مردم باعث خلا قدرت در این کشور میشود؛ حتی آنگونه که القاعده که در این کشور ضعیف شده بود بار دیگر قدرت میگیرد. حوثی‌ها در سال ٢٠١٤ وارد صنعا میشوند و دولت وحدت ملی تشکیل میدهند. با اختلاف تدوین قانون اساسی بین حوثی‌ها و منصور هادی؛ بار دیگر جنگ داخلی شروع میشود و حوثی‌ها کاخ ریاست جمهوری را تصرف میکنند و منصور هادی به عدن فرار میکند؛ حوثی‌ها برای تامین خلاء سیاسی شورای ریاست جمهوری را تشکیل میدهند.
با افزایش جنگ داخلی در این کشور و کمک منصور هادی از کشور‌های عربی؛ این کشور‌ها با رهبری عربستان سعودی شروع به مداخله نظامی در این کشور میکنند و با شروع عملیات نظامی طوفان اراده شمار فراوانی از کودکان یمنی شهید میشوند و به خاک و خون می‌غلطند. حوثی‌ها نیز در سال ٢٠١٩؛ آرامکو عربستان را با پهباد بمباران میکنند و حتی امارات را نیز با موشک‌های خود؛ مورد اصابت قرار میدهند.
این اقدامات باعث میشود در سال ٢٠٢١ ایالات متحده آمریکا، حوثی‌ها را وارد لیست تروریستی خود کند و در سال ٢٠٢٤ حملات هوایی به حوثی‌ها انجام دهد. با شروع جنگ اسرائیل و حماس و افزایش این نبرد به کشور‌های همسایه، حوثی‌ها به دولت اسرائیل اعلام جنگ کرد و اکنون شاهد موشک باران‌های گسترده علیه اسرائیل هستیم.
وضعیت کنونی
جنگ داخلی یمن همچنان ادامه دارد و کشور در آتش جنگ و بحران انسانی فرو رفته است. حملات حوثی‌ها به تأسیسات نفتی عربستان و دیگر اقدامات نظامی باعث افزایش تنش‌ها در منطقه شده است. در این میان، میلیون‌ها نفر از مردم یمن به دلیل جنگ، قحطی و بیماری تحت فشار قرار دارند و نیاز فوری به کمک‌های انسانی دارند.
نتیجه‌گیری
تاریخ یمن نشان‌دهنده پیچیدگی‌های سیاسی و اجتماعی این کشور است. حضور حوثی‌ها و تحولات اخیر نشان میدهد که یمن هنوز هم با چالش‌های بزرگ‌تری روبرو است که نیازمند توجه جهانی و تلاش‌های دیپلماتیک برای رسیدن به صلح پایدار است.
عطنا را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:
لینک کوتاه atna.atu.ac.ir/001HYX
معرفی کتاب؛
کتاب "راهنمای کاربردی سواد رسانه ای انتقادی" منتشر شد
کتاب "راهنمای کاربردی سواد رسانه ای انتقادی" با محوریت "تفکر انتقادی، رسانه ها و آموزش"، اثری از داگلاس کلنروجف‌شر و با ترجمه دکتر ناصر اسدی منتشر شد.
کتاب چشم انداز‌های ارتباطی پاندمی منتشر شد:
کرونا؛ نادانی انسان در عصر علم و فناوری قرن بیست و یکم
کتاب«چشم انداز‌های ارتباطی پاندمی»جدیدترین اثر دکتر هادی خانیکی با گردآوری وتدوین حبیب راثی تهرانی، با نگاهی ارتباطی به بیماری کرونا، به‌تازگی ازسوی مرکز نشر دانشگاهی منتشر و راهی بازار نشر شده است.
ماهی سیاه کوچولو
(نگاهی به زندگی صمد بهرنگی)
عید غدیر خم مبارک باد*
حکایت بسیار شنیدنی این درخت!
معرفی کتاب: "دروازه بانی"، اثر پاملا شومیکر، ترجمه دکتر حسین افخمی:
دروازه‌بانی، تاثیر مستقیمی بر برداشت ما از واقعیت‌های اجتماعی دارد
بنابر نظر پاملا شومیکر، استعاره "دروازه‌بانی" را می‌توان برای هرموقعیت تصمیم گیری و با هرمیزان اطلاعات به کار برد؛ چه این انتقال از طریق کانال‌های جمعی و چه از طریق کانال های بین‌فردی باشد.
به همت انجمن سواد رسانه ای ایران و با همکاری فرهنگسرای رسانه، ساترا و مجمع رصتا؛
سمینار و وبینار بین‌المللیِ «معرفی رهیاری نشانه‌شناختی؛ اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی» برگزار شد
همایش و وبینار بین‌المللیِ«معرفی رهیاری(کوچینگ) نشانه‌شناختی؛ اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی»، از سوی انجمن سواد رسانه ای ایران و باهمکاری فرهنگسرای رسانه،ساترا ومجمع رصتا برگزار شد.