چرا “اخلاق و سیاست” کتاب درسیِ شایسته تقدیر شد؟

عطنا - کتاب “اخلاق و سیاست” نوشته علی عابدی رنانی؛ استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، برگرفته از طرح پژوهشی مشترک با پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با موضوع اخلاق سیاسی و اهمیت آن؛ به عنوان کتاب درسی شایسته تقدیر انتخاب شد.
 
علی عابدی رنانی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی دررابطه با علل و انگیزه های خود برای تالیف این کتاب گفت: کتاب اخلاق و سیاست مربوط به درس اخلاق و سیاست از جمله درس های اختیاری رشته علوم سیاسی است که در سرفصل های جدید شورای تحول در علوم انسانی به تصویب رسیده  وپژوهشکده حوزه و دانشگاه قم در حدود سال ۱۳۹۴ پیشنهاد تألیف این کتاب را  به بنده دادند و این کار در قالب همکاری با دانشگاه علامه طباطبایی در دست انجام قرار گرفت و آرم هر دو مؤسسه در روی کتاب ثبت شده است.
 
او به بیان برخی جزئیات کتاب پرداخت و گفت: این کتاب نوآوری هایی دارد و به دلیل سابقه کار من در حوزه جماعت گرایان ، از منطق آنها در رابطه با اخلاق و سیاست  استفاده کردم و ادبیات بحث را بر این اساس پیش بردم. بنابر دیدگاه قالب در بین اندیشمندان مسلمان مبنی بر مرتبط بودن اخلاق و سیاست؛ اخلاق بر سیاست حاکم است و دیدگاه آنها نوعی مطلق گرایی اخلاقی است؛ یعنی ما موظفیم به وظایف اخلاقی خود در حوزه سیاست عمل کنیم و به نتایج توجه نکنیم و سایر اندیشمندانی که دغدغه دینی دارند معتقدند که هدف از سیاست ترویج اخلاق است و اخلاق باید حاکم باشد و امام علی (ع) را نمونه یک شخصیت پایبند به اخلاق سیاسی معرفی می‌کنند.

رنانی افزود: من در این کتاب به درست بودن این دیدگاه و کامل نبودن آن اشاره کردم . رابطه اخلاق و سیاست باید دو طرفه باشد و در صورت حاکم بودن اخلاق بر سیاست؛ سیاست کارایی خود را از دست می دهد. اکثر مواقع مجبور به مصلحت اندیشی و نقض برخی اصول اخلاقی هستیم که تحت عنوان دوراهی های اخلاقی در مبحث فلسفه اخلاق به آن اشاره شده است. بنابراین؛ اصل بر تقدم اخلاق است اما به صورت منطقی گاهی اخلاقیات قابل نقض است و مهم این است که بفهمیم که چه زمانی اخلاق قابل نقض است. منتقدان زیادی تفسیر بدی از این دیدگاه در جمهوری اسلامی که اصل، حفظ نظام است دارند و فکر می کنند تمام شرعیات و اخلاقیات را برای حفظ نظام باید زیرپا گذاشت؛ درصورتی که منظور امام خمینی از باب قدرت طلبی نبوده است؛ بلکه منظور آن است که اگر اصل نظام را نگه داریم در بلندمدت به خیرهای بیشتری می‌رسیم.

این استادیار دانشگاه در پایان توضیحات خود بیان کرد: در این کتاب با وام گیری از مکتب جماعت گرایی؛ از یک طرف مطلق گرایی کانتی و از یک طرف هم قدرت طلبی ماکیاولیستی نقد شده و یک راه بینابین را پیشنهاد داده‌ام. این نوآوری کتاب است و شاید به خاطر این جنبه از نوآوری است که کتاب مذکور از سوی سازمان سمت به عنوان کتاب درسی شایسته تقدیر در حوزه علوم سیاسی در سال ۱۴۰۱ انتخاب شد. حجم کتاب مناسب با یک کتاب درسی طراحی شده است و در رابطه با این دیدگاه ؛ به اندیشمندان مسلمان ایرانی و غرب توجه شده  و امیدوارم خوانندگان از مطالعه کتاب بهره وافی ببرند و مورد استفاده همکاران و دانشجویان نیز قرار گیرد.