استادی که رهبری لقب علامه به وی دادند

همزمان با هشتمین سالگرد درگذشت مرحوم علامه سیدجعفر شهیدی به منظور زنده نگه داشتن یاد و خاطره استاد شهیدی مراسم «یاد استاد» چهارشنبه 23 دی‌ماه با حضور دکتر اسماعیل منصوری‌لاریجانی، پژوهشگر عرفان اسلامی و دکتر احمد تمیم‌داری، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی در کتابخانه دکتر شهیدی برگزار شد.

تاثیرات فراموشی علوم انسانی 50 سال بعد مشخص می‌شود

به گزارش عطنا به نقل از ایبنا، احمد تمیم‌داری در ابتدای این مراسم با اشاره به سابقه آشنایی خود با مرحوم شهیدی گفت: من از سال 1355 به کلاس‌های درس دکتر شهیدی از طریق کنکور سراسری راه پیدا کردم و درس‌های متعددی را در خدمت ایشان تحصیل کردم. از ویژگی‌های این مرد بزرگ انضباط در کلاس درس بود و طی سال‌هایی که تدریس می‌‌کرد، همواره می‌کوشید که هر منبع درسی را که تدریس می‌کرد از ابتدا تا آخر درس دهد و هیچ گاه اینگونه نبود که تنها بخشی از یک کتاب را درس بدهند.

وی ادامه داد: همانطور که می‌دانید دو روش برای آموزش در جهان وجود دارد؛ یک روش آمریکایی که در آن مطالب کم اما عمیق تدریس می‌شود و در روش انگلیسی که برخلاف روش آمریکایی است مطالب با وسعت و گستردگی زیاد و با عمق کم تدریس می‌شود.

وی با اشاره به سابقه تدریس مرحوم شهیدی در مثنوی معنوی افزود: ایشان مثنوی معنوی را بارها تدریس کرده بود و معتقد بود خواندن مثنوی معنوی از گذراندن یک دوره پزشکی سخت‌تر است. وی از قرآن و احادیث برای تدریس مثنوی معنوی استفاده می‌کرد. مرحوم شهیدی علاوه بر تدریس مثنوی معنوی، شاهنامه و سایر کتب ادبی را تدریس می‌کرد. جالب است که مرحوم شهیدی با اینکه مثنوی معنوی را 12 بار تدریس کرده بود اما خاطرم هست که روزی سر کلاس تدریس نکرد و گفت چون شب گذشته مطالعه نداشتم نمی‌خواهم تدریس کنم.

تمیم‌داری با اشاره به انقلاب فرهنگی و تعطیل شدن علوم انسانی در کشور اظهار کرد: شهیدی معتقد بود تاثیرات فراموشی علوم انسانی در یک جامعه 50 سال بعد مشخص می‌شود. مرحوم شهیدی در زمان انقلاب فرهنگی کلاس‌هایشان را تعطیل نکرد و گفت اکنون بیش از هر زمان دیگر موقع درس خواندن است.

مرحوم شهیدی اقبال و اندیشه احیای دینی را به جامعه شناساند

این استاد ادبیات با بیان اینکه مرحوم شهیدی نخستین کسی بود که اقبال و اندیشه احیای دینی را به جامعه شناساند گفت: پس از آن بود که دکتر شریعتی دو کتاب را درباره اقبال نوشت.

وی اضافه کرد: مساله دیگر درباره مرحوم شهیدی تاکیدش روی تدریس متون ادبی بود. ایشان سال‌ها ادبیات عربی را در کنار ادبیات فارسی تدریس می‌کرد، چون معتقد بود که این دو با هم رابطه تنگاتنگی دارند و البته ما می‌بینیم که بسیاری از شاعران عرب زبان ایرانی بودند.

وی افزود: این مراسم‌ها در تجلیل از بزرگان نباید جنبه تشریفاتی داشته باشد و جوانان ما باید یاد بگیرند که به پیروی از افرادی چون مرحوم شهیدی درست بنویسند.

تسلط علامه شهیدی به اصول، فلسفه و فقه

تمیم‌داری با بیان اینکه مرحوم شهیدی علاوه بر ادبیات به علوم دیگری چون اصول، فلسفه، فقه و ... تسلط داشت گفت: ایشان کتاب سه جلدی عقبات را تدریس می‌کرد که در زمانه خود حاوی اصول جدیدی در فقه بود. از سوی دیگر هیچ گاه باری از زندگیش را بر دوش کسی نگذاشت.

وی در بخش پایانی سخنانش گفت: ایشان همیشه با وضو سر کلاس می‌آمد و در تدریس بسیار جدی بود چون اعتقاد داشت باید استاد تربیت کند. ویژگی ایشان این بود که حرف درست را حتی از دانشجویانش می‌شنید و ما باید این روحیات را الگو بگیریم.



هر چه بزرگان را بشناسیم باز هم کم است

منصوری‌لاریجانی در بخش دیگری از این مراسم با بیان اینکه بزرگداشت علامه شهیدی در چنین جای کوچک و محبوسی نشان از مهجوریت بزرگان ماست گفت: ما در حوزه‌هایی که باید سرمایه‌گذاری کنیم کاری نمی‌کنیم و در حوزه‌هایی که نباید سرمایه‌گذاری کنیم انرژی می‌گذاریم.

وی ادامه داد: اگر این کتابخانه را وقف نمی‌کرد امکان برگزاری این مراسم نبود. ما کشوری هستیم که باید به عقبه‌های خود افتخار کرده و این سرمایه‌ها را احیا کنیم. ما هر چه این بزرگان را بشناسیم باز هم کم است.

وی با اشاره به اینکه چرا مقام معظم رهبری به مرحوم شهیدی لقب علامه دادند افزود: علامه به معنای کسی است که بتواند همه علوم ظاهری را مقدمه علوم باطنی قرار دهد. ممکن است فردی استاد تاریخ، فلسفه، عرفان و حتی علوم تجربی باشد اما همان علم را دریچه به عالم غیب بداند. من و شما عالم غیب را در خود پنهان داریم و اگر عالمی هست چون انسان است. این عالم عرض است و جوهر آن انسان.

منصوری‌لاریجانی ادامه داد: به تعبیر محی‌الدین ابن عربی دریچه عالم از باطن ما باز می‌شود و اگر کسی این را کشف کند علامه می‌شود. مولا علی (ع) می‌گوید علم دو نوع است که شامل علم مسموع و مطبوع می‌شود. علم مسموع علمی است که از طریق گوش آن را می‌شنویم اما علم مطبوع علمی است که آن را در طبع خود پرورش می‌دهیم.

شهیدی در ترجمه نهج‌البلاغه با کلمات مولا عشق بازی می‌کند

وی تاکید کرد: اگر علم مسموع به علم مطبوع متصل نشود آن علم هم فایده ندارد. کسی که بتواند علم مسموع را به علم مطبوع متصل کند موفق می‌شود.

به گفته این نویسنده حوزه دین، در آثار و کتب تاریخی شهیدی بوی علم مطبوع احساس می‌شود.

وی یادآور شد: افراد کمی هستند که توفیق علامه شدن را دارند. ما در ترجمه نهج‌البلاغه می‌بینیم که مرحوم شهیدی با کلمات مولا عشق بازی می‌کند و ذوق ایشان برای اهل بیت را می‌توان در این کتاب دید.

منصوری لاریجانی در پایان گفت: اگر کسی آثار ایشان را با دقت مطالعه کند این شگفتی‌ها را در آثار وی می‌بیند. متاسفانه افرادی مانند مرحوم شهیدی و علامه طباطبایی در جامعه شناخته شده نیستند.