تولید علم در کشور ما نیازمحور نیست/ تولیدات ما در دانشگاه بیشتر حالت دکوری و تزئینی دارد

‌معاون آموزشی و عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی، با اشاره به اینکه تولیدات ما در دانشگاه بیشتر حالت دکوری و تزئینی دارد که برای ارتقا اداری و مواردی از این قبیل به کار می‌رود، گفت: تولید علم در کشور ما نیازمحور نیست.

به گزارش عطنا، هم‌اندیشی استادان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی با موضوع «بررسی تحول و ارتقا علوم انسانی»، یکشنبه، ۲۱ خردادماه به همت دفتر نمایندگی نهاد مقام معظم رهبری در سالن شهید ارشاد این دانشکده با حضور جمعی از استادان و صاحب‌نظران این دانشکده برگزار شد.

محمود مشفق، ‌معاون آموزشی و عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی در این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت.

مشفق صحبت‌های خود را با بیان یک تمثیل شروع کرد و گفت: من اجازه می‌خواهم که بحث خودم را با بیان یک تمثیل مطرح کنم، در روزگاری در یک کشوری مثل کشور ما، خبر رسید رشته تحصیلی به‌روز و جدیدی در کشور چین به نام اژدها‌شناسی وجود دارد.

وی درباره همین موضوع بیان کرد: خلاصه تصمیم گرفته شد چون این علم در دنیا در حال رشد است ما کاری کنیم که این علم به کشور ما منتقل شود، علما گفتند چه کنیم، تصمیم گرفته شد چند نفر از نخبگان و افراد باهوش به کشور چین فرستاده شود تا علم اژدها‌شناسی را یاد گرفته و سپس به کشور و جامعه ما عرضه کنند.

مشفق ادامه داد: این افراد انتخاب شده به کشور چین رفته و چندین سال در آنجا ماندند و مدرک P.H.D اژدها‌شناسی را کسب و به کشور بازگشتند و دیدند ای دل غافل، ما در کشور اژدهایی نداریم که بخواهیم به بررسی و شناخت آن بپردازیم، سپس پیش خودشان گفتند، پس مسئله‌ای نیست! ما دانشگاهی به نام اژدهاشناسی ایجاد می‌کنیم، که این نخبگان کشور که دارای علم اژدهاشناسی هستند در آنجا تدریس کرده و عده‌ای را نیز در رشته اژدهاشناسی پذیرش می‌کنیم تا آموزش ببینند، پس رشته اژدهاشناسی در کشور ایجاد شد، بدون اینکه ما اژدهایی داشته باشیم که بخواهیم آن را بشناسیم.

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه می‌خواستم از این تمثیل استفاده کنم که بگویم تولید علم در کشور ما نیازمحور نیست، اظهار کرد: «ﻣﺎﯾﮑﻞ ﺗﻮدارو» در کتاب توسعه اقتصادی در کشورهای جهان سوم اشاره می‌‌کند، کشورهای جهان در نظام آموزشی دو راه‌حل دارند.

وی درباره همین موضوع افزود: راه‌حل اول این است که در آن سیستم سنتی را در پیش گرفته و نتیجه‌اش این است که سیستم خروجی شامل فارغ‌التحصیلان و تولیدات علمی دارد.

مشفق با اشاره به اینکه تولیدات ما در دانشگاه بیشتر حالت دکوری و تزئینی دارد که برای ارتقا اداری و مواردی از این قبیل به کار می‌رود، گفت: فارغ‌التحصیلان نیز بیکار می‌شوند و همه در یک نوع بیکاری یا مسئله ابر‌چالش گرفتار می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین وقتی نظام آموزشی را همین‌طوری طی کرده بدون اینکه بدانیم تولیدات آن در کجا مصرف می‌شود و یا اینکه خروجی آن را بشناسیم و این ریشه در یک نظام عاریتی برگرفته از سیستم‌های آموزشی دیگر دارد.

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه در این نظام آموزشی کسانی که علم‌شان خریدار دارد، مثل فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های شریف و امیرکبیر مهاجرت می‌کنند، گفت: این فارغ‌التحصیلان به کشورهای دیگر رفته چون به آن‌ها نیاز دارند و دیگر فارغ‌التحصیلان نیز به مقاطع بالاتر ارشد و دکتری رفته و در نهایت همین‌طور بیکار و معطل می‌شوند، بدون اینکه استفاده‌ای از آن‌ها صورت بگیرد.

وی با اشاره به اینکه این روند آموزشی باید اصلاح شود، افزود: اولین قدم این است که نیازهای اساسی کشورمان را بشناسیم و یک تحول عظیمی در نظام علمی کشور ایجاد کنیم.

مشفق با بیان اینکه باید علم را در کشور نیازمحور کنیم، بیان کرد: چه لزومی دارد که دانشگاه آزاد اسلامی 300 نفر دانشجو در مقطع دکتری جامعه‌شناسی پذیرش کند و این دانشجویان نیز بعد از فارغ‌التحصیلی دانشگاه اژدها‌شناسی را تولید و سپس روند بازتولید را بدون هدف در کشور دنبال کنیم.

وی اضافه کرد: برای تأمین نیاز و پاسخگویی به مسائل کشور مهمترین مسئله این است که نظام علمی کشور باید سمت و سو داده شود تا نیازهای واقعی و اساسی جامعه را تأمین کند.

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه ما باید علمی را داشته باشیم که به درد جامعه ما بخورد، اگرچه علم به‌روزی هم نباشد، گفت: مسئله دیگر این است که ما یک نظام ارگانیک ساختارمند در علوم انسانی نداریم و به صورت تک‌یاخته‌ای عمل می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه ما حتی در دانشکده‌های خودمان نیز به صورت تک‌یاخته‌ای عمل می‌کنیم، اظهار کرد: در دانشکده‌ها حتی استادان و اعضای هیئت علمی نیز نمی‌دانند مسیر پژوهشی دیگر همکارشان چیست و در چه زمینه‌ای کار می‌کند.

مشفق تصریح کرد: با این روند در دانشگاه‌ها هم‌افزایی علمی ایجاد نمی‌شود تا در کنار همدیگر مقالات‌شان را مطرح کرده و از نقد و نظرات یکدیگر استفاده کنند.

وی با یبان اینکه در دانشکده‌ها هر کسی دارد به صورت جزیره‌ای و تک‌یاخته‌ای عمل می‌کند، گفت: همه در تلاش و عجله برای به دست آوردن امتیازات علمی جهت ارتقا اداری و سازمانی هستند.

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه ما باید سیستم را از حالت تک‌یاخته‌ای و جزیره‌ای عمل کردن خارج کنیم، گفت: یک سیستم نظام‌مند در دانشکده‌ها به خصوص هسته‌های پژوهشی البته نه در حرف بلکه در عمل، ایجاد کنیم. ضمن‌انکه این هسته باید وجود خارجی داشته باشد و با هم گفت‌و‌گو کرده و در مورد مسائل مختلف راه‌حل پیشنهاد دهند.

مشفق با اشاره به اینکه این سیستم باید ساختارمند و نظام‌مند باشد، افزود: این ساختار باید در پیکره علمی کشور ایجاد شود تا افرادی که به صورت غیرسیستمی فعالیت می‌کنند و در آخر راه به جایی هم نمی‌برند در این قالب فعالیت کنند.