چرا دانشمندان علوم‌انسانی ما در خارج از کشور به جایی نمی‌رسند؟

رئیس فرهنگستان علوم معتقد است که دانشمندان علوم‌انسانی با ریشه‌‌هایشان پیوند وثیقی دارند و وقتی از آن جدا می‌شوند دیگر تفکر علمی صورت نمی‌گیرد.  از این‌رو است که دانشمندان علوم‌انسانی خارج از کشور به جایی نرسیده‌اند اما فیزیکدانان در دانشگاه‌های خارجی شکفته می‌شوند.

به گزارش عطنا به نقل از روزنامه ایران، دکتر رضا داوری اردکانی در سومین همایش «جامعه‌شناسان ایرانی و جامعه ایرانی» که آثار و افکار دکتر غلامعباس توسلی را موضوع خود قرار داده بود، گفت: «من یک سال در دانشکده از دکتر توسلی جلوتر بودم و با هم تحصیل کردیم، البته ایشان زبان فرانسه می‌خواندند و من فلسفه» به زعم داوری، «جامعه‌شناس» و «عالم‌اجتماعی» بودن مشکل است اما دانشمند بودن کار دشواری نیست.

او در توضیح این ادعا گفت: علم بر دو قسم است؛ «آموزشی» و «یافتنی». «علم آموزشی» علمی است که در مدرسه می‌آموزیم و اگر کسی آن را نیاموزد به «علم یافتنی» دست پیدا نخواهد کرد.

داوری معتقد است که علم باید در جامعه «جاگیر» شود. این در حالی است که برخی از علوم، صرفاً به کتابخانه‌ها محدود می‌شوند و با جامعه پیوند ندارند. واقعیت این است که علم اگر جای خود را در جامعه پیدا نکند به کار نیامده و نمی‌تواند معنای خود را بیابد.

وی با بیان اینکه علوم‌اجتماعی ما نیز باید به مرحله‌ای برسد که ما به آن نیاز داشته باشیم، گفت: «دانشمند علوم‌اجتماعی باید بتواند برای مسائل مبتلا‌به جامعه چاره‌اندیشی کند. ما با وجود اینکه اطلاعات و دانش اجتماعی خوبی داریم اما هنوز جامعه‌شناسی، اقتصاد و... ما توانایی حل مسائل‌ مبتلا‌به جامعه‌مان را ندارند.»

داوری معتقد است که دانشمندان علوم‌انسانی با ریشه‌‌هایشان پیوند وثیقی دارند و وقتی از آن جدا می‌شوند دیگر «تفکر علمی» رخ نمی‌دهد. از این‌رو است که دانشمندان علوم‌انسانی خارج از کشور به جایی نرسیده‌اند، اما فیزیکدانان در دانشگاه‌های خارجی شکفته می‌شوند. به زعم او، دانشمند علوم‌اجتماعی با تاریخ معاصرش پیوند دارد و اگر از آن جدا شود دانشمند علوم‌اجتماعی نخواهد بود.

بنابراین، دانش ما باید «اینجایی» شود. داوری در این راستا، بر جایگاه دکتر غلامعباس توسلی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، ارج نهاد و تأکید کرد: توسلی با «تعلق خاطر»، «استقلال رأی»، «مناعت طبع»، «اعتقاد به علم»، «رعایت مقام علم» و «درنیامیختن علم با ایدئولوژی» به جامعه‌شناسی ایران بویژه در مباحث نظری خدمت بزرگی کرده است.

داوری تأکید کرد ما هنوز نمی‌دانیم که برای آینده بیش از هر علمی به فلسفه، علوم‌انسانی و اجتماعی نیاز داریم چون علوم تجربی را می‌شود استخدام کرد اما جامعه‌شناس و فیلسوف را نمی‌شود استخدام کرد.

گزارش: هوراد صبری-ایران