سلیمی: جهان واقعی ما در حال عبور از دوران کاملا غربی است/ لحن این کتاب دیپلماتیک است

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه در جهان جدید حتی در غرب چارچوب مفهومی متفاوتی شکل گرفته است، گفت: جهان واقعی ما در حال عبور از دوران کاملا غربی است.

به گزارش عطنا، عصر شنبه، 21 اسفندماه در آئینی ویژه با حضور دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه از کتاب مشترک او، محمدکاظم سجادپور و عبادالله مولایی با عنوان «دوران گذار روابط بین الملل در جهان پساغربی» رونمایی شد.

از سخنرانان این مراسم، حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی بود که در سخنانی، این کتاب را به خاطر اینکه مطالب مندرج در آن تلاقی تجربه دیپلماتیک و دانش آکادمیک است بسیار مهم دانست و گفت: بنده با جمع های آکادمیک بزرگی به حضور وزرای خارجه مختلف رسیدیم احساس می کردم که وزرای خارجه مختلف در پایان این جلسات احساس می کردند چیزی جز داده های نظری و تکرار مکررات در حوزه های نظری به دست آنها نمی آید و این نشان دهنده مفارقت جدی بین حوزه آکادمیک با حضور عمل دیپلماتیک و عمل در حوزه سیاست خارجی افتاده است.

به گزارش عطنا به نقل از ایرنا، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در این مراسم، با بیان اینکه دانشگاه‌های ما کلا ذهن‌گرا شده و دیواری بین خود و دستگاه دیپلماسی کشیده است، گفت: دستگاه دیپلماسی هم گاه خود را بی نیاز از فعالیت آکادمیک می‌داند.
سلیمی افزود: از سطور اول این کتاب کاملا معلوم است که محصول کار کسانی است که هم دانش آکادمیک دارند و هم به طور مستقیم و از نزدیک درگیر جریان‌های بین‌المللی هستند.
وی افزود: البته ممکن است این کتاب پیچیدگی‌ها و ظرایف برخی از کارهایی که صرفا مبتنی بر نظریه تاریخی است را نداشته باشد ولی در جملات کوتاه محصول این تلاقی را می بینیم.
استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی تصریح کرد: در تفکر روابط بین‌الملل هم دیدیم کسانی که یک دوره تجربه نزدیک دیپلمایتیک و اجرایی داشتند و در حوزه آکادمی هم بودند، بسیار تاثیرگذارتر از کسانی بودند که صرفاً مباحث علمی ارائه کردند به همین دلیل این کتاب بسیار مهم است.
سلیمی با بیان اینکه هم در حوزه آکادمی و هم در عرصه عمل در سفارتخانه ها بزرگانی مشغول هستند که به این کتاب توجه جدی داشته باشند، یادآور شد: برداشت خود من از این کتاب این است که سعی می کند در یک سوم اول بیان کند که چگونه پایه های روابط بین المل مدرن بر اساس یک جریان ریشه دار در غرب شکل گرفت و بازیگران روابط بین‌الملل یا دولت- ملت‌ها یا کشور- ملت‌ها به نوعی یک سامان سیاسی غربی هستند.
وی با اشاره به اینکه این تکرار در این کتاب نیست که تعریف قدرت و روابط قدرت از درون غرب بیرون آمده و در ساختارهای نظام بین‌الملل با غرب شکل گرفته است، ادامه داد: برداشت من از این کتاب این است که بازیگران اصلی و دولت های اصلی که بازیگر هستند و قواعد را به وجود می آورند آنها هم درغرب به وجود آمده اند واین باعث شده تلقی نظری که برای تبیین روابط بین الملل هست آن هم در دو قالب اصلی لیبرالیسم و رئالیسم در غرب شکل بگیرد.

ساختارهای روابط بین‌الملل «کارکرد و ماهیت» تازه‌ای پیدا کرده‌اند

سلیمی با بیان اینکه ما با روابط بین الملل تمام عیارغربی مواجه هستیم، گفت: در ادامه در این کتاب، آرام آرام تلاش شروع می شود که نشان دهد چگونه در روابط بین‌الملل پوسته های غربی کنار رود و به تدریج پوسته را پاره می کند و شکل دیگری ایجاد می کند.
رئیس دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: در این کتاب آرام آرام نشان داده می شود که بازیگران روابط بین الملل دگرگون شده‌اند؛ هم بازیگران جدیدی به وجود آمده‌اند و هم دولت و هم ملت‌ها آن دولت-ملت‌های گذشته نیستند.
سلیمی با اشاره به این که در کتاب نشان داده شده که چگونه ساختارهای جدیدی بر روابط بین الملل حاکم می شود، اضافه کرد: در این کتاب بیان شده است که این ساختارها هم کارکردهای تازه و هم ماهیت تازه و هم نحوه عمل تازه‌ای پیدا کرده اند، به گونه ای که اصلا در قالب قطب بندی ها حساب نمی‌شود، چه یک قطبی چه دو قطبی و چه چند قطبی در قالب قطب بندی های جدید قرا نمی گیرند، نهادهای تازه به وجود می‌آیند که این نهادها باز ماهیت و شیوه عملکرد و جایگاهشان کاملا متفاوت است.
این استاد دانشگاه افزود: در بخش‌های بعدی کتاب به جهانی شدن و پدیده‌های جهانی نقدی زده می شود که در بعضی از زمینه ها جایگزین شدن امر جهانی به جای امر بین‌المللی که باعث می شود که ابعاد تاثیرگذاری پدیده های بین‌المللی هم کاملا با آن متفاوت باشد.
سلیمی گفت: وقتی تمام پایه ها، چه ساختار چه نظم و چه بنیادهای قدرت و چه تعریف از منافع و بازیگران شروع به تغییر می کنند به تدریج همه شان لباس کاملا غربی را بیرون می کنند، نه اینکه غرب مهم نباشد و تاثیرگذار نیست مهم است تاثیرگذار هم هست ولی یکه تاز نیست
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه در کتاب از پاردایم ترجمه جالبی تحت عنوان سرمشق نظری بیان شده است، گفت: کتاب تلاش دارد بگوید چطور ساختارهای جهانی و بازیگران و مفاهیم جدید از قدرت، ما را از آن دنیای قدیم به تدریج بیرون می آورد و ما را وارد جهان جدیدی می کند در این جهان جدید شاید گونه دیگری از فهم و اندیشه لازم باشد.
وی اضافه کرد: اگر ما در گذشته فقط با رئالیسم و لیبرالیسم می توانستیم دنیا را بفهمیم در جهان جدید حتی در خود غرب چهارچوب مفهومی متفاوتی شکل گرفته است. شاید با آنها بشود دنیای جدید را بهتر فهمید.

 لحن کتاب دیپلماتیک است

سلیمی با بیان این که لحن کتاب همچنان دیپلماتیک است گفت: حتی اگر می خواهند نظریه ای را رد کنند راحت نمی گویند آن را کنار بگذارید این هم ویژگی های مثبتی دارد ولی نمی تواند در دنیای جدید جوابگو باشد.
استاد  علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی معتقد است که این کتاب ما را دعوت می کند که به سمت پیدا کردن مفاهیم جدید سازه‌انگاری و نظریه انتقادی برویم.
سلیمی گفت: با لحن دیپلماتیک کاملا گفته نمی شود از اینها استفاده کنید بلکه گفته می شود در این مبانی نظری جدید چیزهایی پیدا می شود که بشود از آن استفاده کرد مشکلاتی دارد ولی محاسنی هم دارد البته در حد خود اینها را به آن چهارچوب های کلاسیک ترجیح داده می شود.

جهان واقعی ما در حال عبور از دوران کاملا غربی است

رئیس دانشگاه علامه در خصوص نقد از کتاب هم با اشاره به ویژگی های کتاب با اشاره به این که، کتاب دو ویژگی بسیار مثبت دارد، اظهار داشت: نکته اول اینکه بسیاری برای اینکه غرب گریزی کنند واقعیت جاری در روابط بین الملل را در خیلی از زمینه ها انکار می کنند، اصلا اینکه می خواهیم غرب گرایانه در مورد دنیا صحبت کنیم انگار داریم درباره دنیای دیگری صحبت می کنیم و فکرهایی درباره کرد دیگر وارد کرده ایم.
سلیمی گفت: کتاب واقعیت را به درستی دیده و شرایط واقعی را می پذیرد و سعی می کند در بستر واقعیت نشان دهد که جهان واقعی ما دارد از دوران کاملا غربی عبور می کند این را به عنوان یک ایدئولوژی نمی گوید که ما دوست داریم و سعی می کنیم آنچه را دوست داریم به واقعیت تحمیل کنیم و واقعیت را آن گونه تصویر کنیم که دوست داریم؛ کتاب صادقانه نشان می دهد واقعیت این است که ما داریم از این جهان عبور می کنیم.
وی افزود: نکته دوم که بسیار در تفکر روابط بین الملل مهم است این است که واقعیت بین المللی را به عنوان یک امر تغییر ناپذیر و واقعیت متصلب که انگار هرگز تغییر نمی کند چنین نگاهی ندارد واقع گرا هست واقعیت را در خود سیلان می بیند و این هم نکته مثبتی است.
به گزارش ایرنا، آیین رونمایی از کتب 'دوران گذار روابط بین الملل در جهان پساغربی' که توسط انتشارات وزارت امور خارجه منتشر شده است، با حضور نویسندگان کتاب، قائم مقام، معاونین و مدیران وزارت امور خارجه برگزار شد. دکتر سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی و دکتر سعیده لطفیان استاد دانشگاه تهران و رئیس مرکز مطالعات و همکاری های علمی بین المللی از مهمانان ویژه این آیین بودند.

گزارش تصویری این مراسم را در زیر می‌بینیم؛

عکس: خبرگزاری فارس