سرقت علمی هویت دانشگاهی را تهدید می‌کند

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی تاکید کرد: فساد علمی در قالب خرید پایان‌نامه یا سرقت علمی و آنچه از آن به انتحال یاد می‌شود، هویت دانشگاهی را تهدید می‌کند و مقابله با این تهدید برای دانشگاهیان به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی می‌تواند نقش موثری در ارتقاء سرمایه فرهنگی و اجتماعی جامعه داشته باشد.

به گزارش  عطنا به نقل از ایسنا، سعید پورعلی معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در اختتامیه شانزدهمین دوره جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی ضمن تسلیت ایام فاطمیه اظهار کرد: رسالت آموزش پزشکی بالا بردن سطح دانش‌هایی است که چندان تخصصی نیستند، حال آنکه رسالت اصلی آموزش عالی تربیت نیروهای متخصص و صاحب مهارت در رشته‌های دانشگاهی است که این مهارت و تبحر در سطوح ارشد و دکتری موتور شتاب‌دهنده توسعه کشور است.

وی با بیان اینکه فرآیند توسعه هر کشوری با کیفیت و تخصص دانش‌آموختگان آموزش عالی به خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی است، گفت: دانشگاه محل شناخت، کشف و پرورش استعدادهای برتر کشور است و آماده‌سازی این استعدادها برای خدمت و اقتدار علمی و توسعه ثروت است.

پورعلی ادامه داد: امروزه کشورهایی قدرتمندتر هستند که صاحب مراکز آموزش عالی کیفی‌تر و دانش‌آموختگان ماهر و متخصص‌تر هستند بنابراین برای کمک به فرآیند توسعه کشور و افزایش توان علمی نیاز به اقتدار علم و سرمایه‌گذاری در آموزش عالی است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی بیان کرد: جدی گرفتن الزامات نهاد علم و حاکمیت گفتمان علم در کنش‌های کنشگران دانشگاهی مسیر اقتدار علمی و اقتدار سرمایه علمی و فرهنگی جامعه ما و همچنین هویت‌های دانشگاهی را فراهم می‌نماید.

وی با اشاره به اینکه یکی از شروط فارغ‌التحصیل شدن نگارش پایان‌نامه است تا فرصت مجددی برای یادگیری بهتر فراهم شود، گفت: پایان‌نامه تمرین عملی آموخته‌های دانشجویی در دوره تحصیلات تکمیلی و تخصصی شدن گرایش‌های علمی دانشجو است و هر اندازه فضای دانش آموختن و حرفه‌آموزی فضای غالب این مقطع زمانی باشد رساله‌های بهتر و قابل دفاع‌تری تولید می‌شوند.

پورعلی ادامه داد: به همین اعتبار عنایت به سلامت، شفافیت، انتخاب موضوع،مراحل تدوین و نگارش، راهنمایی و مشاوره و دفاع از رساله اعتبار بخشی مدارک دانشگاهی را تضمین می‌کند و یکی از مهمترین الزامات آن است که دانشگاهیان برای نیل به هدف اصلی خود یعنی جستجوی حقیقت و پیشرفت دانش انتخاب موضوع و انجام پژوهش را به دور از تعصبات و تصورات غالب حرفه‌ای و عقیدتی دنبال کنند.

وی تاکید کرد: کلیه ادعاهای شناختی محصول تلاش ارزشمند بر اساس پارادایم‌های منتخب علم است و شک و مداقه انتقادی یکی از اصول مسلم است و این حق را نمی توان و نباید از پژوهشگر سلب کرد و هیچ پژوهشگری در فضای علمی نمی‌تواند راه بررسی انتقادی را که در غالب رساله‌ها و پایان نامه‌ها تدوین می‌شود مسدود سازد و به بیان دیگر دانشجویان و پژوهشگران باید اجازه دهند آثارشان مورد بررسی و نقد قرارگیرد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی اظهار کرد: فضای محقق و پژوهشگر باید به دور از تعصبات رایج که مانع شکل‌گیری فضای علمی است در خصوص موضوعات مبتلا به با خلاقیت تولید علمی داشته باشد و ایجاد فضای انتقادی و خلاقانه به محیط‌های علمی دعوت به پیشگامی در رقابت علمی است و نتایج آن قطعا به رشد جامعه می‌انجامد.

وی ادامه داد: در چنین فضایی است که پژوهشگر می‌تواند کمک نوآورانه به رشد علمی خود کند و آثار محققانه و برجسته تولید و ارائه کند و به حقیقت متعهد است.

پورعلی در ادامه با بیان اینکه نمی‌توان به نقش برجسته اساتید در حوزه ارتقاء دانش و توسعه علمی کشور بی‌توجه بود، گفت: با احترام به تلاش و کوشش وفادارانه اساتید آموزش عالی متاسفانه سیستم نظارت حرفه‌ای و مراجع تولید رساله علمی در فضای دانشگاهی ما دچار نواقص و کاستی‌های کیفی است و سیستم آموزش عالی کشور برای بهره‌مندی از فرصت ارزشمند و بی‌بدیل تقدیم رساله در مقاطع تحصیلی که یکی از بانشاط‌ترین فضاهای آموزش عالی است با جدیت بیشتری باید دنبال کند.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی افزود: در حال حاضر وضعیت پایان‌نامه‌ها از هر جهت دچار آسیب‌های اساسی است و شناخت آسیب‌ها و تلاش برای رفع آنها یکی از مهمترین وظایف مراکز آموزش عالی و مسوولین آموزش عالی کشور است.

وی تاکید کرد: افزایش تعداد دانشجویان کشور در کلیه مقاطع آموزش عالی به ویژه تحصیلات تکمیلی به طور طبیعی تعداد پایان‌نامه‌ها را افزایش داده است و این افزایش مقاله‌های مستخرج از پایان‌نامه‌ها نباید به هیچ‌عنوان پیشرفت علمی کشور تلقی شود.

پورعلی با اشاره به اینکه ایجاد ارتباط بین فضای تحصیلات تکمیلی و نیازهای اساسی کشور در حوزه‌های صنعتی، دفاعی و اجتماعی علاوه بر تقویت ارتباط بین جامعه و دانشگاه از هدر رفتن منابع و شوق انگیزه علم‌آموزی جلوگیری می‌کند، گفت: انتخاب موضوع در تقدیم رساله‌ها فرصتی است برای دانشجویان و نظام آموزش عالی تا علاوه بر ارتقاء فردی و هویتی بتوانند با بخش‌های مختلف جامعه ارتباط خود را تحکیم بخشند.

وی افزود: استفاده از این فرصت‌ها برای دانشجویان و نظام آموزش عالی یک موضوع هویتی است و باکارآمدی دانشگاه ارتباط تنگاتنگی پیدا می‌کند.

این معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی گفت: ضعف و بی‌انگیزگی برخی دانشجویان در ارائه تحقیق و پژوهش علمی در مقاطع تحصیلات تکمیلی می‌تواند با تدوین مسائل تشویقی تقویت شود.

پورعلی در ادامه با بیان اینکه رسیدگی به معیشت اساتید در ارتقاء کیفی پایان‌نامه‌ها بسیار موثر است، افزود: اساتید فقط با انگیزه‌های علمی باید در این عرصه حضور داشته باشند و چنانچه گسل تحصیلات تکمیلی، گسل ترمیم معیشت قلمداد شود قصه بر همین روال است.

وی افزود: اولویت کمیت بر کیفیت و فشار بر دانشجویان اتمام هرچه زودتر تحصیلات و فشار بر اساتید برای بالا بردن تعداد آثار مکتوب و تقویت مدرک‌گرایی تاکنون به فضای تدوین رساله‌ها آسیب‌های جدید وارد کرده است و برای این مساله نظام آموزش عالی و نظام سیاست‌گذاری باید تدابیری در این راستا بیندیشند.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در پایان تاکید کرد: حمایت از پایان‌نامه‌های برتر در قالب مکانیزم تثبیت شده، استفاده از نتایج رساله، تدوین سیاست‌ها و اجرای سیاست‌ها به گونه‌ای که دانشجو احساس کند نقش موثر و مشارکت جدی در تقویت و بهبود فرآیندهای سیاست‌گذاری دارد، به تقویت این حوزه کمک می‌کند.