اختصاص 0.9 درصد استنادات کل دنیا به ایران

رئیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با تاکید بر اینکه براساس اطلاعات پایگاه آی‌اس‌آی میزان تولیدات علمی و میزان استنادات در دو کشور چین و ایران در حال نزدیک شدن به یکدیگر است، گفت: ایران با تولید 1.4 درصد از تولید علم دنیا، حدود 0.9 درصد استنادات کل دنیا را به خود اختصاص داده است.

به گزارش عطنا به نقل از ایسنا، دکتر محمدجواد دهقان در اجلاس شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی منطقه 4 با ارائه گزارشی درخصوص سیاست‌های کلان علم و فناوری کشور، افزود: سیاست‌های کلان علم و فناوری کشور در محورهای کسب مرجعیت علمی و فناوری جهان، بهینه‌سازی عملکرد و ساختار نظام، آموزش و تحقیقات کشور و محقق کردن دانشگاه‌های اسلامی و افزایش اثربخشی در اقتصاد تعریف می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه معیارهای تشخیص میزان تحقق سیاست‌های کلان کشور در چهار محور مرجعیت علمی، میزان اثرگذاری تولیدات علمی در اقتصاد، دیپلماسی علمی و فناوری و تولید علم و فناوری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، ادامه داد: براساس سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری باید علم به فناوری  و فناوری تبدیل به ثروت و قدرت شود. ولی در حال حاضر ما شاهد افزایش محض تعداد مدارک علمی هستیم و لازم است در کنار این امر به توسعه کمی و کیفی علم، دیپلماسی علمی و توسعه کمی علوم کاربردی توجه شود.

دهقان هدف‌گذاری پژوهشی کشور را به این سمت دانست و یادآور شد: ما باید از میان دو مقوله توسعه کمی علم و توسعه همزمان علم کاربردی و بنیادی، مقوله دوم را انتخاب کنیم چرا که برای توسعه کیفی تولیدات علمی باید کلیه پارامترهای ارزیابی علمی مورد توجه قرار گیرد.

رئیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با اشاره به تهیه شاخص‌های علم و فناوری در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری خاطرنشان کرد: این شاخص‌ها مبتنی بر تولید علم نوآورانه، تولید علم فناورانه و تولید علم صنعتی است. به این معنا که در این شاخص‌ها درصدد هستیم تا میزان اثرگذاری علم در حوزه‌های فناورانه و نوآوری و صنعتی را مورد ارزیابی قرار دهیم.

وی با اشاره به وضعیت ایران در زمینه مرجعیت دنیا یادآور شد: براساس آمارهای آی‌اس‌آی، ایران با تولید 1.45 درصد علم دنیا، حدود 9 درصد استنادات کل دنیا را دریافت کرده است.

به گفته وی، کل استنادات حدود 430 میلیون است که از این میزان 0.9 درصد آن به ایران تعلق دارد.

دهقان، میزان استنادات علمی را بازگوکننده استفاده از علم دنیا و مرجعیت علمی توصیف کرد و یادآور شد: براساس امارهای منتشر شده از سوی آی‌اس‌آی در طول سال‌های 2000 تا 2014 سهم استنادات کشور آمریکا از میزان مقالات تولیدی آنها بیشتر بوده است.

وی با بیان اینکه این میزان در بیشتر کشورهای دنیا برعکس است، خاطرنشان کرد: ولی آن نمودارهای ارائه شده از سوی پایگاه آی‌اس‌آی در کشورهای چین و ایران میزان استنادات با میزان تولیدات مقالات در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند. ضمن آن در کشور چین در سال 2015 میزان استنادات از میزان سهم آنها در تولید مقالات علمی دنیا پیشی گرفته است.

رئیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، انتشار مقالات علمی در مجلات دارای ضریب تاثیر بالا را بسیار موثر در افزایش استنادات دانست و توضیح داد: براساس آمارها، مقالاتی که در مجلات یک درصد برتر دنیا قرار دارد از استناد بالاتری برخوردار است. به گونه‌ای که از سال 2012 تا سال 2014، شش دهم درصد مقالات کل دنیا مقالات یک درصد برتر هستند که این مقالات در مجلات با ضریب تاثیر بالا منتشر شده است.

دهقان به وضعیت جایگاه علمی دانشگاه‌های منطقه 4 کشور که شامل استان‌های همدان، قزوین، قم و مرکزی می‌شود، اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات موجود برای بررسی جایگاه علمی دانشگاه‌های کشور همسان‌سازی نام‌های لاتین دانشگاه‌ها است به گونه‌ای که نام لاتین دانشگاه علامه طباطبائی حدود 60 مدل نوشته شده است که این امر ما را در پیدا کردن استنادات دانشگاه در پایگاه‌های بین‌المللی دچار مشکل می‌کند.

وی در عین حال با اشاره به تعداد مدارک منتشر شده در آی‌اس‌آی از سوی دانشگاه‌های منطقه 4 توضیح داد: براساس آمارها از دانشگاه بوعلی‌سینا 3852 مقاله، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی 1114 مقاله، دانشگاه اراک 576 مقاله، دانشگاه قم 496 مقاله، دانشگاه ملایر 403 ملایر، دانشگاه تفرش 291 مقاله، دانشگاه صنعتی قم 79 مقاله و دانشگاه صنعتی اراک 39 مقاله از سال 1990 تا سال 2015 در پایگاه آی‌اس‌آی منتشر شده است.

این مقام مسئول با اشاره به میزان تولید مقالات یک درصد برتر دنیا از سوی دانشگاه‌های چهار استان منطقه 4 خاطرنشان کرد: دانشگاه بوعلی‌سینا دارای 24 مقاله یک درصد برتر، دانشگاه امام خمینی 18 مقاله، دانشگاه قم 11  مقاله، دانشگاه تفرش 4 مقاله و دانشگاه صنعتی اراک 2 مقاله برتر داشتند و سایر دانشگاه‌ها فاقد مقالات یک درصد برتر بودند.

به گفته وی، دانشگاه بوعلی‌سینای همدان چهار صدم درصد مقالات خود را در مجلات یک درصد برتر دنیا منتشر کرده است. این در حالی است که سهم مدارک منتشر شده از ایران در مجلات یک درصد کمتر از نیم درصد است و این آمار در دانشگاه‌های بزرگ دنیا بیش از دو درصد است.

رئیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به بررسی مقالات تولید شده دانشگاه بوعلی سینا اشاره کرد و گفت: براساس بررسی‌های صورت گرفته عمده تولیدات علمی دانشگاه‌های منطقه 4 در علوم پایه بوده است به گونه‌ای که دانشگاه صنعتی اراک 55 درصد مقالات آنها، دانشگاه بوعلی‌سینا 56.22 درصد و دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) 53.94 درصد مقالات آنها در حوزه علوم پایه بوده است.

دهقان با تاکید بر اینکه برای رسیدن به مرجعیت علمی باید دانشگاه‌های کشور مسیر علمی و پژوهشی خود را تدوین کنند، اضافه کرد: علاوه بر آن لازم است تا دانشگاه‌ها با تعیین نقاط ضعف و قوت خود مسیر خود را در حوزه علم و فناوری تعیین کنند.