حذف رانت و ثبات اقتصادی با یکسان سازی نرخ ارز

قرار است درنیمه دوم سال جاری یعنی تا چند ماه دیگر بساط ارز چند نرخی درکشور برچیده و جای آن را ارزی یکسان و یکپارچه بگیرد، ارزی که تابع هیچ تبصره و استثنایی نیست و برای تمام بخش‌ها به صورت یکسان در دسترس است.

به گزارش عطنا روزنامه ایران در شماره روز دوشنبه با سه صاحب نظر اقتصادی درباره طرح جدید بانک مرکزی برای یکسان سازی نرخ ارز گفت‌وگو کرده است که مشروح آن در پی می‌آید:

این بار بانک مرکزی و دولت یازدهم با فراهم کردن زمینه‌ها از چند سال گذشته سعی دارند تجربه ناموفق و کوتاه ارز تک نرخی از دهه‌های گذشته را به تجربه‌ای موفق و با ثبات تبدیل کنند. دردهه 70 و اوایل دهه 80 شمسی برای دو بار یکسان سازی نرخ ارز درکشور کلید خورد که در دوره اول این تجربه شکست خورد و در دوره دوم با وجود موفقیت اما با تغییر سیاست‌ها در دولت نهم ادامه نیافت و تنها چندماه اجرایی شد.

اکنون همه فعالان بازار منتظرند تا بار سوم یکسان سازی نرخ ارز همیشگی و موفق باشد، تجربه‌ای که به اعتقاد اکثر صاحب‌نظران اقتصادی به نفع اقتصاد ملی و بازار تمام خواهد شد. چراکه ارز تک نرخی درکنار حذف فساد و رانت‌ها موجب باثباتی اقتصاد و برنامه ریزی بلندمدت فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران خواهد شد.

درخصوص قیمت آینده آن نیز برخلاف دیدگاه برخی که اعتقاد دارند یکسان سازی نرخ ارز باعث گرانتر شدن آن می‌شود، بسیاری از کارشناسان معتقدند که این اقدام در میان مدت و بلندمدت ثبات قیمت‌ها و حتی کاهش قیمت را به دنبال خواهد داشت. حال اقتصاد ایران خود را برای تجربه ارز تک نرخی برای یک بار دیگر آماده می‌کند.

نرخ ارز کاهش می‌یابد

امرالله امینی استاد دانشگاه علامه طباطبائی گفت: کارایی اقتصاد به شفاف بودن و انسجام آن بستگی دارد و وقتی ارز تک نرخی شود درواقع از چندگانگی دور و به سمت یکپارچگی و انسجام حرکت می‌کنیم و نتیجه آن شفافیت بیشتر است.این اقتصاددان ادامه داد: ارز چند نرخی به دلیل دوری از شفافیت زمینه رانت و سودجویی برخی را فراهم می‌کند.

وی درپاسخ به این سؤال که آیا یکسان سازی نرخ ارز باعث افزایش قیمت‌ها در بازار ارز می‌شود، اظهار کرد: ممکن است در ابتدای کار و مراحل اولیه با افزایش احتمالی قیمت مواجه شویم ولی به طور قطع بتدریج قیمت‌ها به ثبات خواهد رسید.

امینی با اشاره به اینکه تعادل در اقتصاد به صورت کوتاه، میان و بلندمدت مطرح می‌شود، تأکید کرد: مهم این است که در بلندمدت نرخ ارز چقدر می‌شود. وی همچنین خاطرنشان کرد: درمیان مدت و با یکسان سازی نرخ ارز، قیمت در بازار ارزبه کمتر از نرخ فعلی خواهد رسید. دراین شرایط فعالان اقتصادی می‌توانند تصمیم گیری و برنامه ریزی میان مدت و بلندمدتی داشته باشند و از منافع آن سود ببرند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: درمجموع قیمت واقعی ارز به کارایی، بازبودن اقتصاد و میزان بهره وری آن بستگی دارد. امینی در ادامه درباره تأثیر ارز تک نرخی بر بخش‌های مختلف اقتصاد و همچنین زندگی و رفاه مردم گفت: اقتصاد ایران اقتصادی است که به مواد اولیه و واسطه‌ای و تکنولوژی نیازمند است و یکسان سازی نرخ ارز باعث می‌شود تا ورود و دستیابی به این نیازمندی با سهولت و سرعت بیشتری انجام شود. اقدامی که موجب سرعت گردش چرخ‌های تولید و در نهایت بهبود معیشت مردم می‌شود.

حذف رانت و فساد بزرگترین دستاورد

حجت الله میرزایی کارشناس اقتصادی هم در این باره گفت: اصل یکسان سازی نرخ ارز در اقتصاد ایران اجتناب ناپذیر و ضروری است چراکه چند نرخی بودن آن زمینه‌های فساد و رانت را فراهم می‌کند. وی افزود: هم اکنون سازوکارهای مختلف و بسیاری برای تخصیص ارز مبادله‌ای و تأمین ارزآزاد برای فعالان اقتصادی انجام می‌شود و تشخیص واقعی اینکه چه نوع کالاهایی باید مشمول ارز مبادله‌ای شود کار بسیار پیچیده و دشواری است.

به گفته میرزایی با توجه به اینکه از ماه‌ها قبل در خصوص یکسان سازی نرخ ارز اطلاع رسانی شده است ممکن است برخی از سودجویان اقدام به خریداری و احتکار ارز کنند تا آن را با قیمت بالاتری به فروش برسانند که این موضوع می‌تواند برای مدیریت بازار مشکل ساز باشد. وی درپایان تأکید کرد: مهم ترین تأثیر تک نرخی شدن ارز از بین رفتن فساد و رانت‌هایی است که به دلیل چند نرخی بودن آن درکشور شکل گرفته است و از بین رفتن آن می‌تواند تأثیر زیادی بر سایر بخش‌های اقتصاد داشته باشد.

بازار طلا هم به ثبات می‌رسد

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران دراین زمینه اعتقاد دارد که تک نرخی شدن ارز ثبات اقتصادی کشور را افزایش می‌دهد. محمد کشتی آرای گفت: با ارز تک نرخی فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران با اطمینان بیشتری می‌توانند فعالیت کنند و مطمئن باشند که تولیدات آنها به دلیل نوسان نرخ ارز دستخوش تغییر قیمتی نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه قیمت طلا تحت تأثیر دو عامل اصلی اونس جهانی و ارز قرار دارد، اظهارکرد: با وجود اینکه در سه سال اخیر شاهد ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار بوده ایم اما درشرایط حاضر درکنار نوسان‌های قیمتی اونس طلا در بازارهای جهانی تغییر نرخ ارز نیز در بازار طلا و سکه تأثیر می‌گذارد. اما زمانی که ارز با نرخ یکسان عرضه شود به طور قطع قیمت‌ها در بازار طلا و سکه نیز به ثبات بیشتری می‌رسد. کشتی آرای ادامه داد: ورود طلا و ارز خانگی باعث افزایش عرضه و درنتیجه کاهش قیمت‌ها در بازار می‌شود.