میراث شهید مطهری برای جامعه امروز، نگاه عقلانی به دین است

عطنا - به منظور گرامی داشت یاد استاد شهید مرتضی مطهری و مقام معلم، نشستی در روز دوشنبه ۱۹ اردیبهشت با حضور دکتر غلام علی حداد عادل(مشاور عالی مقام معظم رهبری، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدرس دانشگاه)،دکتر علی اکبر کربلایی پازوکی(مدیر گروه فلسفه و کلام اسلامی)، دکتر حسام الدین خلعتبری(عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی)،دکتر محمدرضا اسدی(پژوهشگر فلسفه و دانشیار) و دکتر سعید طاووسی مسرور(عضو هیئت علمی گروه شیعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی)، در کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
 
پس از قرائت آیاتی از قران، علی کربلایی پازوکی ضمن تشکر از حضور مهمانان و عرض خیر مقدم؛ گفت:« امام علی (ع)، در باب علم و دانش می فرمایند:دانشمندان تا دنیا برقرار است زنده اند، اگرچه بدن هایشان در زیرزمین پنهان است اما یاد آنان در دلها همیشه زنده است. امام خمینی، استاد مطهری را حاصل عمر خود نامید و فردی کم نظیر در اسلام شناسی معرفی کرد. آثار قدم و زبان او بی استثنا آموزنده و روان بخش است.مقام معظم رهبری نیز، اندیشه ها و افکار شهید مطهری را مشعلی فروزان خوانده اند که لازم است همیشه فراروی طالبان علم و دانش روشن باشد.»
 
پازوکی ادامه داد:« باتوجه به اینکه زنده داشتن یاد و حیات علمی این معلم فرزانه، استادان و دانش پژوهان را در پیمودن راه علم و کمال مصمم تر می سازد؛ گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه همچون گذشته به منظور پاسداشت روز معلم و بازشناسی با حیات این استاد فداکار،فیلسوف و فقیه عالی مقام جهان اسلام و عالم تشیع، تصمیم به برگزاری این نشست علمی و معنوی نموده است.»

او افزود:« استاد مطهری که در تحلیل مسائل اسلام کم نظیر بود، به عنوان اسلام شناسی آگاه به پاسداری از مرزهای عقیدتی اسلام پرداخت. استاد شهید، احیاگری ژرف اندیش دینی است که ضمن تبیین عالمانه معارف اسلامی، به تجدید نظر و بازبینی درمورد بعضی مفاهیم دینی میپردازد که به دلیل سوبرداشت ها از مسیر خود فاصله گرفته است. او اصلاح گری دردمند بود و در این راه مقدس خود از پیشگامان جهاد و شهادت است.او متکلمی آرمانگرا است که آبشخور معرفتی اش قران، نهج البلاغه و احادیث اهل بیت است.مطهری با بازسازی حکمت شیعی، الهیاتی را پایه گذاری نمود که راهی میانه بین حکمت افراطی عقل گرایی و حکمت تفریطی اشعری گری است.»
 
در ادامه غلام علی حداد عادل ضمن تشکر از برگزاری این نشست، سخنان خود را با عنوان مطهری و عقلانیت دینی آغاز کرد و گفت:« مطهری در درجه اول، مرد مومن متدین متعبدی بود. یک روحانی متقی و پرهیزگار با دلی خدا آشنا و روحیه ای معنوی.او یک عالم علوم دینی و اشنا با معارف اسلامی و صاحب استعداد بالا که با سخت کوشی درس خواند. دانش او فراتر از علوم حوزوی بود. ایشان علاقه ی خاصی به قران نهج البلاغه داشتند و هرشب قبل از خواب یک حزب قران می خواندند.اقای مطهری ارتباط خود را با علامه طباطبایی از طریق تفسیرالمیزان حفظ کرده بود. او معلمی توانا بود که با نظم فکری معینی تدریس می کرد. نکته ی عجیب اینکه این متفکر و فیلسوف، مصحح نسخه های خطی هم بودندمژهری یک ذهن نیرومند فلسفی داشت و بسیار منطقی فکر میکرد. در باب معارف اسلامی در گذشته آثار مطهری را معرفی کرده ام و امروز نیز همین پیشنهاد را خواهم داد.»
 
او در ادامه رابطه ی شهید مطهری را با ادبیات تشریح کرد:« او فردی ادیب و مانوس با شعر و ادبیات بود و عاشق حافظ و علاقه مند به مولانا بود. برحسب تکلیف چهار سخنرانی درباره حافظ در دانشکده الهیات انجام داد که به صورت تماشاگه راز منتشر شد.اگر چیزی برخلاف حق صورت می گرفت، شجاعانه با قلم و بیان خودش با آن روبرو می شد. اقای مطهری قلم بسیار روانی داشت و برای همگان قابل فهم بود و میگفتند نوشته ی خودم را از صحبت خودم بهتر میپسندم چرا که تامل بیشتری می کردم.باتوجه به زمان محدودش نویسنده ای پر کار بود و همچنان اصول فلسفه ی ایشان کتاب جدی برای اهل فلسفه است.بلافاصله بعد از اصول فلسفه، داستان راستان و حدود صد قصه برای کودکان نوشت که این کتاب برنده ی کتاب سال شد.ایشان را باید از پیشگامان ادبیات دینی برای نوجوانان دانست.»
 

حدادعادل افزود:«مطهری واعظ بود و منبر می رفت و هیچگاه سطح سخنان خود را تنزل نمی داد و سطح فکری مخاطب را بالا می اورد و عامه ی مردم در صحبت ارتقا ‌پیدا می کردند. همه ی عمر مطهری، صرف جهاد تبیین شد و اقدامات ایشان در جهت مسئله شناسی و حل مسئله بود و در دفاع از اسلام و حقیقت بی تاب بود. ایشان یک مصلح اجتماعی بود و به مسائل کلان توجه داشت.او علاقه مند و عاشق امام خمینی بود و درسال ۱۳۴۲هم به زندان رفت و بعد از آن نیز سال های طولانی ممنوع المنبر بود. عضو موثر شورای انقلاب بود و مانند یک فرمانده از ارزش های انقلاب حفاظت می کرد و در نهایت در سن ۵۹ سالگی به شهادت رسید.»
 
این سیاست گذار و مدرس دانشگاه ادامه داد:«میراثی که مطهری برای جامعه ما به جا نهاده، نگاه عقلانی اش به دین است و اهمیت بسیاری از آثار ایشان، مستلزم درک شرایط زمان و مکان است.به عنوان یک متکلم شیعه و فیلسوف مسلمان، معتقد بودند کلام شیعی نه کلام معتزلی است و نه کلام اشعری که البته ایشان کلام شیعی را به کلام معتزلی نزدیک تر می دانستند. نگاه عقلانی مطهری به دین  به این معنا بود که دین در ذات خود عقلانی است و ما باید این عقلانیت را درک کنیم. عقلانیت او محدود به علوم طبیعی و مادی نبود و همچنین نگاه به فطرت در سراسر آوار ایشان دیده می شود که جوهر آن عقلانیت است. در کتاب مسئله ی حجاب تبیین می کند که برهنگی و بی حجابی چه آثار و مفاسدی دارد که عقل هم ان را تصدیق می کند.نتیجه ی این نگاه عقلانی دوری از افراط و تفریط در دین،دوری از خرافات و تحجر و داشتن ذهن نقاد است. آموزه ای که از ایشان در ذهن دارم این است که اگر از جامعه بیشتر از آنجه که شرع خواسته در کار دین انتظار داشته باشیم کمتر از آن عایدمان می شود.»
 
غلام علی حداد عادل سخنان خود را اینگونه به پایان رساند:« هر کسی که به اسلام سیاسی معتقد است باید نگاه عقلانی داشته باشد. اگر نگاه عقلانی نداشته باشید، خواه ناخواه جاده صاف کن سکولاریسم خواهید بود که طبق ان دین امری قلبی و فردی است که ربطی به عقل ندارد و دین را امر ذوقی معرفی می کنند که این قدرت تعمیم ندارد و برای احکام دینی فلسفه قائل نیستند.بنابراین، باید نگاه عقلانی شهید مطهری را از جهاتی که عرض شد در نظر گرفت.»
 
حسام الدین خلعتبری نیز در پایان نشست گفت:« طهارت روح آن چیزی است که مرحوم مطهری را مطهری ساخت. حضرت امام نیز فرمود که مطهری در قوت ایمان، قدرت بیان و در طهارت روح بی نظیر بود؛ این امر می تواند زندگی را متحول سازد و ما را به مسیری که می خواهیم راهنمایی کند.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام