باید در دانشگاه یک اجماع نخبگانی برای تحول شکل گیرد / انتقاد از گسترش بی حد و حصر رشته های علوم انسانی

عطنا - با توجه به ضرورت تحول در علوم انسانی، نشستی تحت عنوان توصیه‌های سیاستی برای تحقق تحول در علوم انسانی در روز چهارشنبه ۷ اردیبهشت با حضور دکتر ابوالقاسم فاتحی دهاقانی، دکتر علی آدمی و دکتر ابراهیم اخلاصی در بستر فضای مجازی برگذار شد.
 
دکتر علی آدمی معاون آموزشی دانشگاه، در سخنرانی خود با عنوان " جایگاه آموزش در تحول در علوم انسانی، الزامات و بایسته ها" ضمن تشکر و قدردانی از دکتر فاتحی بیان کرد: «هر یک از ما به نوبه‌ خود، باید کمک کنیم که تحول در علوم انسانی به بهترین شکل شناسانده شود و شکل گیرد. باید نگاهی فرابخشی به این تحول وجود داشته باشد و همه‌ی بخش‌ها پیوست تحولی خودشان را ارائه کنند. تحول نیازمند تعریف است و در صورت تعریف درست، متوجه خواهیم شد که تحول زمانی اتفاق خواهد افتاد که در همه‌ی بخش‌های دانشگاه جاری باشد. لازم است از حوزه‌ی بیانات و مقدمات بگذریم و به عرصه‌ی اقدامات پا بگذاریم. باید در دانشگاه یک اجماع نخبگانی در حوزه ی تحول شکل گیرد و در چندین جلسه یک تفاهم بین الاذهانی با اساتید ایجاد کنیم و تحول را به نیاز و ضرورت تبدیل کنیم.»
 
آدمی در ادامه گفت: « ضروری است هدف از تحول مشخص باشد، که به نظر بنده هدف حل مسئله است تا مشکلات کشور در مقیاس مختلف حل شود. نقش دانشگاه این است که آینده را پیش بینی و تبیین کند و همچنین تحول در حوزه آموزش داشته باشیم. عمده ترین مسئله منابع است که در اختیار دانشجو و استاد قرار می گیرد و لازم است در اینجا تحول محتوایی صورت گیرد و نیازمند شبکه ای هوشمند هستیم که به یکدیگر وابستگی دارند و پیچیده عمل می کنند.»
 
وی افزود: «نکته ی قابل توجه دیگر،ایجاد رشته های میان رشته ای است که حل مسئله انجام دهند و کاربردی باشند و باید فرایندهای اموزشی را بازتعریف کنیم. ما باید نظریه های جاری را نقد کنیم و دریابیم که این نظریه ها تا چه حد مورد قبول و کارامد هستند و به نظریه های مطلوب تر و علمی تر که امروز جامعه به آن نیاز دارد، برسیم.»
 
دکتر اخلاصی عضو هیأت علمی دانشگاه نیز در سخنرانی خود با عنوان " علوم انسانی و ملاحظات ناظر بر ارتقای منزلت آن" گفت: «دوگانه فراتری و فروتری را می توان با اشاره به دروس عمومی و تخصصی در علوم انسانی دید که دروس تخصصی صرفا در رشته تجربی و ریاضی هستند. آموزش عالی کشور دو پارگی دارد و به هم پیوسته نیست. در صورتی که در اکثر جوامع دیگر، بدنه آموزش عالی حالتی منسجم دارد .علی رغم اهمیت علوم انسانی ، نگاه ابزاری به آن صورت می‌گیرد و همین امر مانع ارتقای منزلت این دست از علوم است.»
 
اخلاصی عوامل بازدارنده ارتقای علوم انسانی را اینگونه بیان کرد: «اولین مانع، فقدان اجماع و نبود راهبردهای مشخص پیرامون استدلال دانشگاهی و سپس چالش های ناظر بر نحوه ی اداره نهاد آکادمی است. بحث بین المللی شدن، مطرح بوده اما ما در سطح گسترده برنامه ریزی کمی داریم و مورد بعد ضعف اجتماع های علمی است که ناشی از نهادینه نشدن عادت واره های حرفه ای است و در نهایت رابطه ی درستی بین دانشگاه و جامعه وجود ندارد که این موضوع آسیب هایی را به دنبال دارد. علوم انسانی می تواند انواع صنف ها را دارا باشد که علوم انسانی حرفه ای ، اقتصادی ، سیاسی و عمومی است و متاسفانه مرزهای این صنف های مختلف مشخص نیست.»
 
او در پایان سخنان خود گفت:«با توجه به کم بودن ظرفیت رشته پزشکی و با فراز و فرود هایی که در این رشته رخ داد، شرایطی وجود دارد که می توان از جامعه پزشکی به عنوان یک طبقه یاد کنیم و طبقه ای بودن برای آن ایجاد منزلت هم کرده است. گسترش بی حد و حصر برای حوزه ی علوم انسانی اتفاق افتاده است و از جایگاه هایی بسیار کوچک و غیر متناسب، به عنوان دانشگاه یاد شده است که در این  صورت ما نمی توانیم صحبتی از منزلت داشته باشیم. اگر همه صنف های گوناگون به ترتیب وجود داشته باشند، قطعا در منزلت و جایگاه علوم انسانی می توانند موثر واقع شوند.»
 
دکتر فاتحی دهاقانی دبیر این نشست در پایان ضمن تشکر از اعضای حاضر گفت:«بحث علم مالکیت خصوصی ندارد و باید از تمام سلیقه ها و نگاه ها استفاده کرد. اگر دانشگاه نتواند کارکرد حل مسئله خود را بروز دهد، به تدریج به حاشیه خواهد رفت. امید است که دانشگاه بتواند از لحاظ متون درسی و ساختارها، فرایند های اموزشی را به گونه ای بازتعریف کند که به عنوان دانشگاهی مسئله مند و پیشگام نام برده شود.»

گفتنی است این سلسله‌ نشست ها طبق برنامه ریزی انجام شده توسط پژوهشکده تحول در علوم انسانی دانشگاه علامه‌ طباطبایی به صورت منظم در طول سال انجام می شود و این سومین نشست با محور کلان توصیه های سیاستی است.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام