توسعه نیازمند انسان توسعه‌یافته است/ اهمیت مؤلفه‌های توسعه‌ای کشور برای نقش‌آفرینی موثر

عطنا- سخنرانان این همایش، که به صورت حضوری و مجازی برگزار شد، دربارۀ این مسئله که چگونه می‌توان در عصری که با تحولات بسیار روبه‌رو بوده و آن‌ها را به سرعت پشت سر می‌گذارد، به توسعه‌ای پایدار دست یافت، به تبادل نظر پرداختند. دکتر حمید خداداد حسینی، دکتر لعیا الفت، دکتر ابوالفضل کزازی، دکتر غلام‌حسین رحیمی، دکتر علی‌اکبر افجه‌ای و پروفسور دیوید رونی از دانشگاه مک‌کواری استرالیا سخنرانان بودند.

در ابتدای این همایش، دکتر خدادادحسینی به سخنرانی پرداخت و ضمن خیرمقدم به حاضران در همایش از دست‌اندرکاران برگزاری نمایش تشکر کرد.

وی اهداف کنفرانس را ایجاد فرصتی مناسب برای تبادل نظر و ارائۀ دستاوردهای نوین پژوهشی و اجرایی بین صاحب‌نظران، محققان، دانشجویان و مدیران، آشنایی با آخرین دستاوردهای علمی و جدیدترین حوزه‌های پژوهشی در علم مدیریت، جلب نظر صاحب‌نظران و سیاست‌گذاران به اهمیت استفاده از دستاوردهای نوین علم مدیریتی و واکاوی و بحث در مورد مهمترین چالش‌های مدیریتی که در سطوح خرد و کلان در کشور ما در حال‌ حاضر وجود دارد، عنوان کرد.

رئیس شورای سیاست‌گذاری افزود: در قرن بیستم با چالش‌های متعددی روبه‌روییم که مستلزم اندیشیدن است؛ چرا که از سویی می‌تواند نیازهای بخش مدیریتی را به خود جلب کرده و از سویی دیگر نوع مواجهۀ صاحب‌نظران، اندیشمندان، محققان و دانشجویان با این تحولات و چالش‌ها اهمیت دارد.
وی مهمترین این چالش‌ها را پرسرعت بودن تحولات فناورانه نسبت به سرعت تحولات دیدگاه‌ها و مدل‌‎های ذهنی مدیران، موقتی‌شدن برتری‌های رقابتی به‌ جای پایداری در مزیت یا برتری رقابتی، تغییرات سریع در جامعه و حرکت از مردم‌سالاری اجتماعی به‌سوی مردم‌سالاری کثرت‌گرا، تشدید و لزوم همزیستی میان فرهنگ‌ها، نژادها و مردم در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی اقتصادی و مذهبی، از بین رفتن مرزهای صنعتی و اقتصادی بین کشورها و حرکت هرچه بیشتر به سمت هم‌گرایی در سطح منطقه‌ای و جهانی و یکپارچه‌سازی بازارها، تغییرات پارادایمی از جهان خطی و قاب‌ پیش‌بینی به جهان غیرخطی، پویا و پیچیده، تحولات سریع در حوزه‌های سیستم‌های خبره‌ی ربات‌ها و ارتباطات راه دور و انتقال‌دهنده‌ها و هوش مصنوعی و فناوری‌های زیستی اطلاعاتی، رشد فزاینده‌ی آلودگی‌ های محیطی و اکولوژی و خیزش نهضت های مردمی و اجتماعی  برای حفاظت از محیط زیست، توجه بیش‌ از پیش سازمان‌ها به دانش، نوآوری، مهارت‌های مدیریتی و فناوری اطلاعات، خطر سلطۀ ناشی از فناوری‌های نوین مثل هوش مصنوعی و تحت حاکمیت درآوردن رفتارهای فردی و جوامع و در نتیجه شکل‌گیری قطب‌های جدیدی از قدرت‌های نوظهور معرفی کرد.

خداداد حسینی اقتصاد باز، شیوع بیماری‌های خاص، افزایش شهرنشینی، تغییر سریع شیوه‌های زندگی، مسائل امنیتی روابط اجتماعی، تغییرات سریع در روندهای جمعیتی و در نهایت تنوع و تحرک‌پذیری نیروی کار و تشدید شکاف عرضه و تقاضا میان نیروی کار را مهمترین مشکلات موجود در همۀ عرصه‌ها توصیف کرد که دانش‌آموختگان و صاحب‌نظران حوزۀ مدیریت موظف به چاره‌اندیشی و به‌کارگیری دانش خود دربارۀ آن‌ها هستند.

در ادامه، دکتر الفت به‌ عنوان رئیس کنفرانس به سخنرانی پرداخت و گفت: در طول تاریخ، خردمندی و آینده نگری رهبران و کارگزاران نسبت به بهره‌گیری از منابع و امکانات در دسترس، وجه اصلی تمایز جوامع از یکدیگر بوده و رشد و پیشرفت به درک صحیح شرایط و تصمیم‌گیری صحیح وابسته است.

وی ادامه داد: پیشرفت‌های فناورانه به امر توسعه، سرعت بخشیده و دگرگونی و دگردیسی پارادایمی را اجتناب‌ناپذیر می‌کند؛ علاوه بر این، شیوع کووید 19 و تاثیرات آن، کیفیت، شیوۀ زندگی، کسب‌و‌کار و سازمان‌ها و تحولاتی که در ساماندهی امور و ارتباطات ایجاد کرده است قابل انکار نیست و این مهم، اهمیت و نقش کلیدی‌ مدیریت خردمندانه و کارکردهای آن را در بقای بشریت و حفاظت از دستاوردهای بشری بیشتر آشکار کرده است.

این استاد دانشکدۀ مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی، توسعۀ بدون پایداری را غیرقابل تصور دانست و بیان کرد: مشکلات ناشی از توسعۀ نامتوازن و وضعیت نگران‌کنندۀ محیط‌زیست نشان می‌دهد که باید با همت بیشتری به توسعۀ پایدار با اتکا بر فناوری‌های انقلاب صنعتی جدید متعهد و پایبند باشیم و آن را به مثابه یک ارزش محوری، بخشی جدانشدنی از آموزش، فرهنگ و باورهای عمومی بدانیم. این مفهوم در قالب دیگری هم‌چون صنعت پنجم و جامعۀ پنجم مطرح شده است که چگونه فناوری‌های نو در راستای منافع و رفاه عمومی با حفظ اهداف توسعه قرار گرفته و تغییرات مثبتی در جهان رقم زنند؛ این تحولات و تجربۀ جهانی نشان می‌دهد که علاوه‌بر مباحث نظری، به بسط آگاهی‌ها، سیاست‌گذاری‌های منسجم، راه‌حل‌‎های همه ‎جانبه و اقدامات عملی نیازمندیم.

پس از دکتر الفت، دکتر ابوالفضل کزازی، دبیر علمی کنفرانس با نقل جملاتی از بزرگان علم مدیریت، فلسفه و ادبیات چون، سقراط، جواهر لعل نهرو و... بر اهمیت دانش مدیریت به پیوند این رشته با دو رشتۀ اخیر تاکید کرد و گفت: اگر به جنبه‌های عمومی علمی مدیریت توجه شود شاید تحولات بنیادین موردنظر در حوزۀ کلان اتفاق بیفتد چرا که نشان‌ می‌دهد در طول تاریخ همواره مورد توجه اندیشمندان و بزرگان علم مدیریت، فلسفه و ادبیات بوده است.

وی توسعه را نیازمند انسان‌های توسعه‌یافته دانست؛ انسانی که دارای اندیشه‌های توسعه‌یافته و اعتماد به‌ نفس منطقی بوده و از توانایی و مهارت در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و مدیریت اقتصادی برخوردار است.

دکتر کزازی، به تربیت انسان توسعه‌یافته به عنوان اولین گام در رسیدن به توسعه و تحول تاکید کرد و این سوال را مطرح کرد که با وجود گستره‌ی زیاد آموزش عالی در کشور، این مراکز چه سهمی در تربیت نیروی کار موثر و توسعه‌یافته برای ایجاد تحول بنیادین در ارکان سازمان‌ها و ساختارهای بنگاه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور داشته است و آیا تنها با تجویز مطالعه‌ی صرف چند کتاب در حوزه‌های علم مدیریت، علوم سیاسی و حقوق به دانش‌جویان می‌توان افراد را مدیر، سیاست‌مدار و حقوق‌دان‌ کرد؟

این استاد دانشکدۀ مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی افزود: مدیریت علمی تجربی است و باید به‌عنوان علم توأم با تجربه، با افزایش مهارت‌های تخصصی به آن نگریسته شود و امروز ضمن شکوفایی و دستاودهای گرانسنگ علمی در حوزه های مختلف، نیازمند بازاندیشی اصولی و عمیق در حوزه‌های مختلف علم  مدیریت هستیم.

پس از دکتر کزازی، دکتر عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی به ایراد سخنرانی پرداخت و توسعۀ پایدار را با ارجاع به کمیسیون جهانی محیط‎زیست و توسعۀ سازمان ملل، توسعه‌ای تعریف کرد که ضمن برآوردن نیازهای زمان حال به توانایی‌های نسل آینده برای تامین نیازهای ایشان آسیبی نمی‌رساند و به این شکل سعی در نزدیک ساختن علم مدیریت به رشتۀ تخصصی خود، علم روانشناسی، کرد.

وی ادامه داد: باید دید معیار توسعه‌یافتگی و اساس و مبانی فلسفی آن چیست و آیا می‌توان برای انسان‌ها هم در بُعد فردی یک چشم‌انداز شخصی در نظر گرفت؟

دکتر معتمدی با یادآوری این نکته که معیار توسعه‌یافتگی در فرهنگ‌ها و گفتمان‌های مختلف متفاوت بوده و دیدگاه‌های گوناگونی در این‌باره وجود دارد، بر اهمیت یافتن مؤلفه‌های توسعه‌ای در کشور برای نقش‌آفرینی موثر تاکید کرد.

دکتر غلام‌حسین رحیمی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، از دیگر سخنرانان حاضر در جلسه بود که پس از دکتر معتمدی به صحبت پرداخت و ضمن تایید اینکه رنسانس در وارد کردن علم به صورتی ریشه‌ای در زندگی مردم موثر بوده است، گفت: نباید از پیشنۀ علمی و میراث فنی خود غافل شویم؛ چرا که در حوزۀ فن و صنعت حرفه‌ای زیادی برای گفتن داریم و نادیده‌ گرفتن نقش ایرانیان و مسلمانان در انقلاب صنعتی اول، جفا در حق دانشمندانی است که سال‌ها کوشیدند و گرچه صنعت عمومی‌تر شده است ولی به این معنا نیست که صنعت، پدیدآمده توسط اروپاییان است.

وی یادآور شد که رجوع به حوزۀ حکمتی و فلسفی ایرانی یعنی حکمت‌های مشائی، اشراقی و صدرایی، ما را متوجه این امر خواهد ساخت که اصل تغییر، نکتۀ حکمتی بسیار غنی‌ای در حوزۀ حکمتی ماست.

معاون پژوهشی وزارت عتف افزود: سخن گفتن از انقلاب صنعتی پنجم زود است و انقلاب چهارم باید به معنی واقعی کلمه به وقوع بپیوندد. ولی اگر بخواهد انقلاب صنعتی دیگری اتفاق بیفتد، شالودۀ اصلی آن، ذهن، عقل و هوش است و جایگاه عقل در حکمت اسلامی بسیار والاست.

پس از دکتر رحیمی، دکتر علی‌اکبر افجه‌ای به‌عنوان سخنران علمی رویداد، سخنان متفاوتی ارائه کرد و در مورد "تفاوت نظریۀ تغییر و توسعۀ پایدار" پیرامون محورهای موضوع همایش به توضیح پرداخت و آن را از نگاه مدیریت و مدیریت رفتار سازمان ارائه کرد.

وی به صورتی دقیق تغییر، توسعه و به عبارت بهتر توسعۀ سازمانی را تعریف کرد و نقش رهبر در توسعۀ سازمانی و مدیریت در سازمان را از هم تفکیک کرد و گفت: برای توسعه باید از رهبرانی که می‌توانند تغییرات سازمانی را به واسطه‌ مریدان خود و افراد داوطلب پیش برند استفاده کرد و اینجاست که مدیریت متمایز از رهبری شده و تغییر متمایز از توسعه.

دکتر افجه‌ای تاکید کرد که برای توسعه باید از مدیران رهبر استفاده کرد که هم اشراف بر بخش آشکار سازمان و هم بر بخش پنهان سازمان دارند.

این استاد دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: اثر مدیر در سازمان به او جایگاه رهبری می‌دهد و رهبر شدن نه انتخابی است و نه انتصابی.

گفتنی است، در پایان جلسه پروفسور دیوید رونی، از دانشگاه مک کواری استرالیا، به صورت مجازی درباره‌ی "مدیریت خرد سازمانی با رویکرد پایداری" به سخنرانی پرداخت.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام