افزایش حجم اخبار ایجاد توازن میان سرعت و صحت را سخت می‌کند

 

صادق کرمیان، مدیر ادارۀ اخبار علمی دانشگاهی خبرگزاری ایسنا در این نشست گفت:« نگاه بعضی­ها به رسانه، یک نگاه روابط­عمومی مآبانه است و از نظر آنها رسانه‌ای، رسانۀ خوبی است، که خبری را که بر روی سایت آنها منتشر شده، بدون هیچ تغییری در سایت خود منتشر کند».

به گزارش عطنا، نشست رسانه و ترویج علم با عنوان «جایگاه علم در خبرگزاری­‌های امروز جهان» روز پنج­شنبه 29 آبان، با حضور صادق کرمیان، مدیر ادارۀ اخبار علمی دانشگاهی خبرگزاری ایسنا و بهاره صفوی، دبیر انجمن ترویج علم ایران به عنوان دبیر، به همت انجمن ترویج علم ایران، به صورت لایو اینستاگرامی در پیج این انجمن برگزار شد.در ادامه، مهم­ترین بخش‌­های سخنان صادق کرمیان را می­‌خوانید؛

حجم اخبار علمی در گذشته کمتر بود

واقعیت این است که در سال­‌های دورتر، یعنی بیشتر از ده، بیست سال گذشته، حجم اخبار علمی در رسانه‌ها به حدی کم بود که شما اگر تمامی رسانه‌های کشور را رصد می­‌کردید می‌­دیدید، اخباری که جنبۀ علمی داشته باشند، خیلی کم بودند و به هر حال افرادی هم بودند که به عنوان صاحب‌نظر و فرهیختۀ حوزه ترویج علم می‌­آمدند، از روی هنر، عشق و علاقۀ خودشان، یک ترکیبی برای مباحث علمی قرار می‌دادند تا به نوعی اخبار علمی به زبان ساده­‌تر در اختیار مردم قرار گیرد.

همانطور که خودتان هم اطلاع و اشراف دارید، میز علمی ایسنا از بدو تأسیس این خبرگزاری، ایجاد شد و نیروهایی که در آن زمان و در آن مقطع دور این میز نشستند، واقعاً با هدف ترویج علم و بسط و اشاعه درست اخبار علمی فعالیت می­‌کردند.

تفکیک در حوزۀ علمی خبرگزاری، کار سختی است

ما در خبرگزاری ایسنا با توجه به آن تفکیکی که در حوزه‌های خبری قائل هستیم، هر کدام از خبرنگارها حوزه‌­های خاص خودشان را دارند. در حوزه‌­های علمی خبرگزاری هم تفکیک‌­های زیادی وجود دارد؛ مثلاً کسی که مجموعۀ معاونت تحقیقاتی وزارت بهداشت را به عنوان خبرنگار آن حوزه دنبال می­‌کند، دیگر خبرهای معاونت علمی را دنبال نمی‌کند؛ البته در رسانۀ ما این گونه است و ممکن است در رسانه­‌های دیگر اینگونه نباشد. ولی در حوزۀ علمی، این تفکیک کردن کار سختی است مخصوصاً در حوزه‌­های پژوهشی علمی.

در حوادث بزرگ نیز می‌­توان موضوع را به صورت علمی پیگیری کرد

یاد خاطره چند سال پیش در رابطه با ساختمان پلاسکو افتادم؛ موضوعی که آنجا اتفاق افتاد، در نگاه اول یک حادثه بود و طبق قواعد و ساختاری که ما اینجا داریم، موضوع آن مربوط به بخش اداره اجتماعی می‌­شد، ولی بعد از گذشت یک روز از حادثه، عمق این فاجعه به قدری زیاد بود که ناخودآگاه تمام حوزه‌­های خبری را به نوعی در برگرفت و همه دست به کار شدند.

من هم در این سال­‌های خدمتم سعی کردم، علم را کمی کاربردی­‌تر در مجموعۀ خودمان دنبال کنیم. در آن مقطع نگاه این بود که بخش علمی چرا باید به حادثه­‌های این چنینی یا به طور مشخص، پلاسکو ورود کند، ولی تقریباً بخش علمی ایسنا به نحوی به این موضوع ورود داشت، که کاملاً مشخص شود که در سانحه­‌هایی به این وسعت هم می‌­شود مباحث را به صورت علمی پیگیری کرد.

ظهور شبکه­‌های اجتماعی، روند کار رسانه‌­ای را تغییر داد

من معتقدم بعد از ظهور شبکه‌­های اجتماعی، در خبرگزاری‌ها و رسانه‌های دنیا یک اتفاق افتاد، که این اتفاق خیلی چیزها را تغییر داد و روند کار رسانه‌ای در دنیا را دستخوش یک‌سری تغییرات کرد. دو مقوله اساسی در زمینه انتشار اخبار برای خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها وجود دارد، یک مقوله سرعت انتشار خبر است و یک مقوله صحت و دقت انتشار خبر است؛ این دو اصلِ سرعت و دقت با توجه به اینکه، همیشه مسائل چالش برانگیز در حوزۀ خبر وجود دارد، از گذشته، در رسانه­‌ها جای بحث بودند و به نوعی باعث یک نوع رقابت بین تمام رسانه‌­های گردن کلفت دنیا از «اِی.پی» و «بی.بی.سی» گرفته تا «رویترز» و بقیه خبرگزاری­‌ها شدند.

کنترل صحت و مدیریت سرعت انتشار حجم زیاد خبرها، کار سختی است

با ظهور شبکه­‌ها و رسانه‌­های اجتماعی که یک تهدید بزرگ، برای رسانه‌های سنتی به حساب آمدند، عرصۀ سرعت، خود به خود به رسانه‌های اجتماعی واگذار شد و بعد از مدتی، این رسانه‌­های سنتی سعی کردن یک موازنه را ایجاد کنند و وقتی دیدند که دیگر در عرصۀ سرعت خیلی نمی‌توانند حرفی برای گفتن داشته باشند، آمدند به نوعی خودشان را سوار بر این شبکه­‌های مجازی کردند و از طرف دیگر آمدند روی مورد وثوق بودن اخبار خودشان مانور دادند.

واقعیت این است که به هر حال یک رسانه، وقتی که به عنوان خبرگزاری در حال فعالیت است، به طور مثال عرض می‌­کنم، مثلا وقتی که در روز ده تا خبر در حوزۀ علمی می‌­فرستیم، صحت این خبرها و حتی سرعت آنها را می‌­توانیم مدیریت کنیم، ولی زمانی که از یک حدی بیشتر می‌­شوند، چک کردن همۀ اینها برای خبرگزاری، کار سختی می‌­شود.

شبکه­‌های مجازی، به عنوان بستری برای اخبار کوتاه استفاده می­‌شوند

اتفاقی که در حال حاضر در دنیا می‌­افتد، این است که به دلیل ورود گستردۀ خبرگزاری‌ها به رسانه­@های مجازی، از این رسانه­‌های مجازی مثل توییتر و اینها، برای خبرهای ریز استفاده می­‌کنند و سایت اصلی خبرگزاری را، برای گزارش‌های تفصیلی و مباحثی که خیلی بیشتر روی آنها کار شده است، به کار می‌­برند.

نگاه به رسانه، به مثابه یک روابط‌­عمومی، غلط است

متاسفانه در رسانه‌­های ما و خبرگزاری‌­های ما، نگاهِ استفاده از اخبار سازمان­‌ها و ارگان­‌های مختلف، غالب است. من نمی­‌خواهم یک ارگان خاصی را مثال بزنم، ولی نگاه بعضی­‌ها به رسانه، یک نگاه روابط‌­عمومی مآبانه است و از نظر آنها رسانه‌ای، رسانۀ خوب است، که خبری را که بر روی سایت آنها منتشر شده است را بدون هیچ تغییری روی سایت خود منتشر کند.

رسانه‌­ها در سال‌­های آینده تغییراتی خواهند کرد

همانطور که در یک مقطع، ورود کامپیوترها، که در حال حاضر در هر رسانه­‌ای جلوی هر خبرنگار وجود دارد، باعث یک رنسانس در عرصۀ رسانه شد، به نظرم در یک دهۀ آینده هم، اتفاقاتی خواهد افتاد، که رویکرد رسانه­‌ها را در تولید محتوا و انتشار اخبار دچار چالش کند.

ه بنظرم اتفاقی که در چند سال آینده در عرصۀ رسانه­‌ها می­‌افتد، و مطمئناً رسانه‌های کشور ما را نیز شامل می­‌شود، در عرصه هوش مصنوعی خواهد بود. امروز شما خودتان می‌­بینید که هوش مصنوعی، چه عرصۀ گسترد‌ه‌­ای است و چه کارهایی را صورت می­دهد، در حوزه‌های مختلف خیلی از مشاغل را تغییر داده است و خیلی از جریان­‌ها را هم عوض کرده است.

 

خبرنگار: محمد ایزدی یونسی | دبیر: فاطمه ملک‌محمدی