نسیمی جان فضا می آید، آری! بوی کرب‌ و بلا می‌آید/ الوفاء للحسین

از اوایل صبح دور هم جمع شده اند. تک تکشان کوله باری کوچک همراه دارند. شال های کوچک قرمز رنگی به دور گردن انداخته اند و بعضی ها هم تسبیحی به دست دارند.

شوق و شور و شعف را می توان در چهره‌شان دید. خوشحالند و بی تاب. زائر کربلایند.

این وصفی از کاروان دانشجویی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی است که امروز راهی مراسم پیاده روی اربعین شده‌اند. به میانشان می روم. سر از پا نمی شناسند. یکی از آنها که از طلوع صبح در این محل حاضر شده است، می گوید: «اولین بار است که به این مراسم می رود و خیلی شوق دارد. خوشحالم که امسال قسمت شد زائر امام حسین(ع) شوم.»

فاطمه که دانشجوی رشته مدیریت است، می گوید: «از دیشب تا الان یک لحظه هم نتوانسته‌ام بخوابم. سال های گذشته از تلویزیون این مراسم را می دیدیم. امسال که خودم راهی این مراسم هستم، خیلی ذوق دارم. ان‌شاءالله که بتوانیم حرم امام حسین(ع) را هم زیارت کنیم.»

به او دربارۀ فاصلۀ 80 کیلومتری نجف تا کربلا می گویم و پاسخ می دهد: «عشق به امام حسین(ع) فاصله ندارد. این فاصله اگر بیشتر از اینها هم باشد، باز هم می رویم.»

او ادامه می دهد: «یک لحظه دیدن ایوان طلا، تمام خستگی راه را از تن آدم بیرون می کند.»

دوست فاطمه که پرچم سبز رنگی هم به دست دارد، میان حرف هایش می پرد و می گوید: «سیل جمعیت در این پیاده روی آنقدر زیاد است که پیر و جوان و زن و مرد در آن حضور دارند. جمعیتی که لنز دوربين‌ها و قدرت قلم‌ها، توانايی انعکاس آن را نداشته و نخواهند داشت.»

در حال گفت و گو با دانشجویان هستم ک پیامکی روی گوشی همراهم نقش می بندد.

«زائر سفر کربلا هستم، اگر لیاقت داشته باشم سلام شما را به محضر ارباب خواهم رساند.» یکی از دوستان این متن را فرستاده و عازم شده است. چه حالی دارد این رفتن ها.

اتوبوس ها در محوطۀ پردیس مرکزی دانشگاه صف بسته اند. هر یک به نوبت پُر و راهی مرز شلمچه می شوند. تا از آنجا زائران را به نجف اشرف منتقل کنند.

محمد از دانشجویان دانشکده حقوق و علوم سیاسی است. او این لحظات را «لحظات بی‌تابی» می نامد و می گوید: «انتظار رسیدن به شهر نجف، آرامگاه مولی‌الموحدین، حضرت جانان علی (ع) زائرانش را بی‌تاب کرده است و بی‌قراری در بین ما موج می‌زند. هر کدام دلهره و شوق و شعفی داریم.»

او این جملات را می گوید و سوار اتوبوس می شود. از شیشۀ اتوبوس دستانش را به نشانۀ خداحافظی تکان می دهد.

علی که سال گذشته هم در این مراسم شرکت کرده بود، می گوید: «مسیر نجف تا کربلا حدود 80 کیلومتر است. معمولاً این مسافت را در 3 روز و 2 شب طی می‌کنند. برای این مسیر باید کفش خوب و مناسب استفاده شود.»

او می گوید: «اگر کفشتان ذره‌ای پای شما را اذیت کند این اذیت در آن حجم پیاده‌روی خیلی نمود خواهد داشت و مطمئناً در روز آخر که معمولاً پای انسان در اثر یک عکس العمل طبیعی، تاول‌های کوچکی می‌زند، بیشتر اذیت خواهید شد.»

علی ادامه می دهد: «عرب ها از دمپایی برای پیاده‌روی استفاده می کنند. احتمالاً حرکت با دمپایی به مراتب راحت‌تر از کفش نامناسب است.»

از او تشکر می کنم و سری به داخل مقبره شهدای گمنام دانشگاه می زنم. یکی از خواهران مشغول خواندن نماز است. نمازش که تمام می شود آرام ذکری را تکرار می کند. صدایش به سختی به گوش می رسد.

تکرار می کرد: «السلام علی‌الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین».

وقتی که متوجه حضور من و قلم و کاغذ دستم می شود، از او می پرسم: شما هم عازم مراسم اربعین هستید؟

پاسخ می دهد: «بله. اگر خدا بخواهد. برای بار سوم مشرف می شوم.»

او که دانشجوی دانشکده الهیات و معارف اسلامی است، می گوید: «اربعین برای عاشقان حضرتش از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و حضور کم نظیر و حتی بی‌نظیر زائران از سرتاسر گیتی، صحنه‌ای به نمایش می‌گذارد که حتی روز عاشورای حسینی نیز چنین عظمت و جلالی را تصور نتوان کرد.»

تازه که مشغول صحبت کردن با این زائر امام حسین(ع) می شوم، صدایی بلند فریاد می زند، خواهران گرامی کسی جا نماند. لطفاً بر اساس گروه بندی های خودتان سوار اتوبوس شوید.

او که این صداها را می شنود، پرچم یاحسینی که به همراه دارد را در کوله اش می گذارد، معذرت خواهی می کند و سوار اتوبوس می شود.

جواد کریمی، مسئول کاروان «طریق صاحب الامر» بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی می گوید: «امسال حدود 180 نفر از دانشجویان این دانشگاه زائر امام حسین(ع) هستند که از این تعداد 100 نفر خواهران و 80 نفر هم از برادارن دانشجو هستند.»

او ادامه می دهد: «امسال طبق برنامه ریزی که کرده ایم، صرفاً دانشجویان زائر، پیاده روی نمی روند بلکه طی این مسیر هم برنامه های فرهنگی در نظر گرفته شده است. بسته های فرهنگی هم تهیه شده است که در اختیار این زائران عزیز قرار خواهد گرفت.»

کریمی بیان می کند: «حمایل هایی هم با شعار «وفاء للحسین» تهیه شده است که در اختیار دانشجویان قرار خواهیم داد.»

از او که معنای این شعار را می پرسم می گوید: «هرآنچه از وفاداری است، برای حسین(ع) است.»

مصطفی ملایی، مسئول کاروان برادران هم می گوید: «کاروان دانشگاه علامه طباطائی راهی مرز شلمچه می شود و از آنجا وارد کشور عراق می شود.»

او ادامه می دهد: «چهار روز احتمالاً طی طریق تا کربلا طول بکشد و 30 مهر ماه به سمت تهران بازخواهیم گشت.»

از او که دربارۀ شور و شوق و شعف دانشجویان سوال می کنم، پاسخ می دهد: «بیش از یک سوم از زائران امسال دانشگاه علامه طباطبائی برای اولین بار است که مشرف می شوند و این را از چهره های تک تک آنها می توان دید.»

ملایی با اشاره به برنامه های فرهنگی تدارک دیده شده برای این دانشجویان زائر می گوید: «در طول مسیر، روحانی کاروان همراه دانشجویان خواهد بود. سخنرانی، مدیحه سرایی و زیارت دسته جمعی هم خواهیم داشت.»

او دلیل این کار را «تعمیق معرف دینی» دانشجویان زائر و آشنایی آنها با آداب زیارت عنوان می کند.

مسئول کاروان برادران در ادامه گفت: «ما امسال برای همۀ زائران هم «کارت زائر» چاپ کرده ایم و همگی گروه بندی شده اند تا ان شاءالله مشکلی پیش نیاید.»

از این دو مسئول کاروان خداحافظی می کنم. آخرین اتوبوس هم پُر و راهی می شود.

در یک لحظه تمام آن شور و شوق و شعف را می بینم. هنوز هم سر و صدای دانشجویان در فکر و خیالم است. از خدا می خواهم سال آینده توفیق داشته باشم در این کاروان باشم. هم حضرت حيدر(ع) را ببينی و هم ايوان معروف حرمش را. سلام اول؛ درگيری جالبی است. عربی بگويم «السلام عليك يا اميرالمومنين» يا فارسی بگويم سلام حضرت عشق؛ نه! حضرت عشق را بگذارم برای كربلا!

و اما بر اساس روایات، رفتن به زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده یکی از اعمالی است که ریشه در گذشته‌های دور دارد که عاشقان امام به آن پایبند بوده‌اند.

در برخی از نقل‌های تاریخی بیان شده است که زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری» رسم بوده، اما در برهه‌ای از زمان به ورطه فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط «شیخ میرزا حسین نوری» دوباره احیا می‌شود.

تشرف به کربلا با پای پیاده در قالب «سفر اربعین» حدود ۱۰ سال می‌شود که در بین ایرانیان عاشق اباعبدالله (ع) مرسوم شده و مردم عراق هم طی دو دهه گذشته و بعد از سرنگونی حکومت بعث به جهانیان ثابت کرده‌اند که در کنار دیگر محبان و شیعیان اهل‌بیت از کشور‌های ایران، لبنان، پاکستان، هند، لبنان، قطر، امارات، کویت، بحرین و… مراسم اربعین حسینی را با شکوه‌تر از سال قبل اجرا می‌کنند.

شاید این سؤال به ذهن متبادر شود که چرا به زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین حسینی تأکید و توصیه شده است، چرا باید این مراسم همراه با هیاهو و شور خاصی اجرا شود، در ادامه روایتی از امام صادق (ع) ذکر می شود که به خوبی زوایای پنهان این موضوع را آشکار می‌سازد: امام صادق (ع) درباره ثواب زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده می‌فرمایند: «کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) برود، خداوند به هر قدمى که بر می‌‏دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو می‌فرماید و یک درجه مرتبه‌‏اش را بالا می‌برد، وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موکل او مى‏‌فرماید که آنچه خیر از دهان او خارج می‌شود را نوشته و آنچه شر و بد است را ننویسند و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مى‏‌گویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل‌بیت رسولش هستی، به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد کرد.