حل مشکلات کشور در گرو توجه ویژه به علوم انسانی است/ بودجه وزارت علوم برای علوم انسانی عادلانه نیست

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی علوم انسانی را تنها حوزه تخصصی حل مشکلات اجتماعی کشور دانست و گفت: مشکلات ازدواج جوانان، افزایش آمار طلاق، اعتیاد، عدم قانون‌پذیری و بسیاری مشکل دیگر تنها توسط متخصصان علوم انسانی حل می‌شود و علوم مهندسی و پزشکی برای حل این مشکلات تخصص ندارند. علوم انسانی بازار ندارد و مثل عضوی از بدن است که خون به مقدار کافی به آن نرسیده است، رشد نکرده و لاغر و نحیف باقی مانده است غافل از اینکه مهم‌ترین مسائل کشور تنها از طریق تخصص در علوم انسانی حل می‌شود.

به گزارش خبرنگار عطنا، غلامعلی حداد عادل صبح سه‌شنبه، ۲۷ آذرماه در مراسم بزرگداشت «روز پژوهش و علوم انسانی» در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبائی بیان کرد: کمال مطلوب جامعه است که یک پای استادان دانشگاه در عرصه علم و پای دیگر آن‌ها در حل مسائل کشور باشد، ما در حوزه علوم انسانی موظف هستیم که وارد جامعه شویم و به سمت حل مسائل برویم.

 وی ضمن تشکر از رئیس دانشگاه علامه طباطبائی که در هفته پژوهش روزی را به علوم انسانی اختصاص داد، بیان کرد: یاد استاد مفتح که امروز مزین به نام ایشان است و همچنین پیشروان وحدت حوزه و دانشگاه، شهید مرتضی مطهری و آیت‌الله طالقانی را گرامی می‌دارم.

حداد عادل با بیان اینکه کاربردی بودن علوم انسانی در سطوح مختلف جامعه غیرقابل انکار است، گفت: تصور بیشتر مردم ایران از علوم انسانی این است که علوم انسانی حوزه‌ای آسان است و هیچ کاربرد مشخصی ندارد و این علوم مهندسی و پزشکی است که پیشرفت کشور را رقم می‌زنند و به همین دلیل، علوم انسانی به‌اندازه علوم مهندسی و پزشکی جدی گرفته نمی‌شود.

وی افزود: این مسئله در تخصیص بودجه‌ای که وزارت علوم سالانه مشخص می‌کند هم مشهود است و طبق همین منطق، سهم بودجه علوم انسانی بسیار اندک است. این کم‌توجهی به علوم انسانی سبب بی‌رغبتی دانش‌آموزان و دانشجویان این حوزه می‌شود.

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در ادامه بیان کرد: علوم انسانی بازار ندارد و مثل عضوی از بدن است که خون به مقدار کافی به آن نرسیده است، رشد نکرده و لاغر و نحیف باقی مانده است غافل از اینکه مهم‌ترین مسائل کشور تنها از طریق تخصص در علوم انسانی حل می‌شود.

حل مشکلات خانواده تنها توسط علوم انسانی صورت می‌گیرد

حداد عادل با بیان اینکه یکی از مسائل مهم جامعه که کلید حل آن در دست علوم انسانی است، گفت: یکی از مسائل اجتماعی ما مسئله خانواده است، خانواده به بنیان ملی ما گره خورده است و بدیهی است که خانواده در هر جامعه‌ای متزلزل بشود، فرهنگ آن جامعه هم متزلزل می‌شود. خانواده بستر انتقال ارزش‌های فرهنگی است و امروز در کل جهان از جمله در ایران خانواده در معرض تهدید است.

وی آسیب‌های تزلزل در نهاد خانواده را بی‌رغبتی جوانان به ازدواج، بالا رفتن سن ازدواج و در نتیجه کم‌شدن جمعیت کشور به‌وسیه عدم تمایل به فرزندآوری دانست و افزود: یکی دیگر از پیامدهای مهم تزلزل نهاد خانواده افزایش آمار طلاق است.

حداد عادل در این رابطه اظهار کرد: در سال‌های قبل طلاق در خانواده‌ها کم بود؛ یعنی در یک شعاع وسیع طلاق آنقدر مطرح نبود اما امروز در بیشتر خانواده‌‌های ایرانی طلاق وجود دارد. باید در نظر داشته باشیم که افزایش میزان طلاق، زنان بی‌سرپرست بیشتری را در جامعه بوجود می‌آورد. فراوانی زنان بی‌سرپرست و مطلقه، سرآغاز یک زنجیره فساد در جامعه است و همچنین مشخص نیست که سرنوشت بچه‌‌های طلاق چه می‌شود.

وی بحران دیگری را که تنها از طریق علوم انسانی قابل پیگیری است، اعتیاد دانست و بیان کرد: اعتیاد یک بلای جامعه‌سوز، خانمان‌سوز و انسان‌سوز است. قوانین سفت و سخت، درمان اعتیاد جامعه نیست زیرا دلایل اعتیاد بسیار زیاد است و ابتدا باید به‌دنبال دلایل آن باشیم. یکی از  دلایل اعتیاد، پول‌شویی و فساد مالی است که بعد سیاسی دارد. از زمان ورود آمریکا و انگلیس به افعانستان، کشت خشخاش در این کشور همسایه بیش از 20 برابر شده است.

امروزه سرنوشت ملت در دست رسانه است

وی افزود: یکی دیگر از مسائلی که توسط علوم انسانی قابل بررسی است و علوم دیگر توانایی بررسی آن را ندارند، این است که امکانات رفاهی روستاها زیاد شده اما طرح‌های توسعه‌ای و بومی‌پروری آن‌ها تغییری نکرده است. به محض اینکه امکانات رفاهی جهت پرورش افراد در مناطق روستایی زیاد شد، نرخ مهاجرت هم افزایش یافت و افراد به‌جای اینکه در منطقه خود بمانند و آنجا را ارتقا دهند برای ارتقای فردی خود به شهرهای بزرگ‌تر مهاجرت کردند.

حداد عادل در ادامه بیان کرد: از نظر دشمنان جمهوری اسلامی، کشور ما به‌دلیل اینکه می‌خواهد دین، آزادی و اقتصاد خود را داشته باشد، یعنی به معنای دقیق کلمه استقلال داشته باشد، مجرم بزرگ است. این مسئله‌ای است که حتما باید متخصصان علوم انسانی در آن وارد شود.

عضو شورای انقلاب فرهنگی مسئله دیگر را رسانه خواند و ضمن تأکید بر اهمیت آن در دنیای انسان امروز، گفت: رسانه و فضای مجازی به‌نوعی سپهر زیست انسان را عوض کرده است و تأثیر علوم ارتباطات و دایره شمول آن شاید هزاران برابر وسیع‌تر از چاپ در زمان گوتنبرگ است و این نشان‌دهنده تاثیر فضای مجازی بر همه‌چیز است.

وی ضمن پیشنهاد ایجاد یک کرسی گفت‌وشنود در دانشگاه علامه طباطبائی با محور فضای مجازی، گفت: برای درک تأثیر فضای مجازی بر زندگی انسان امروزی، برگزاری یک کرسی در رابطه ضروری است تا از این حالت رعب و وحشت خارج شویم و درباره فضای مجازی حرف بزنیم.

حداد عادل افزود: فضای مجازی از جهات بسیاری بی‌صاحب است؛ در این فضا هرکسی هرچه می‌‌خواهد می‌گوید اما کسی نمی‌تواند گریبان او را بگیرد زیرا نمی‌دانیم که این حرف را چه کسی و با چه هدفی زده است. ما سرنوشت ملت خود را به دست همچنین فضایی سپرده‌ایم و اسم آن را هم آزادی و حق ملت گذاشته‌ایم. البته که ملت حق آزادی دارد اما این حق را هم دارد که هویت و ارزش‌های آن محفوظ بماند.

علوم مهندسی و پزشکی به تنهایی توانایی حل مسائل اجتماعی را ندارند

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با بیان اینکه علوم مهندسی و پزشکی نمی‌توانند به مسائلی که در بالا اشاره شد رسیدگی کنند و حل مشکلات اجتماعی از این دست در حوزه تخصصی این علوم نیست، بیان کرد: متخصصان علوم انسانی در رشته‌های مختلف با دانشی که دارند می‌توانند این مشکلات و بسیاری مشکل دیگر را آسیب‌شناسی کنند و درصدد حل آن بکوشند و مطمئناً این کار از تخصص علوم دیگر خارج است.

حداد عادل در خصوص اهمیت نقش تربیت در شکل‌گیری سالم ساختارهای جامعه، گفت: هر ملتی که پیشرفت کرده است با اصلاح نظام تربیتی و آموزشی خود توانسته است به جایگاهی مطلوب برسد و محال است که کشوری در دنیا پیدا کنیم که آموزش و پروش عقب ‌مانده‌‌ای داشته باشد اما به مراحل توسعه‌ای مناسب دست یافته باشد.

وی همچنین در رابطه با اهمیت توجه به فرهنگ بومی بیان کرد: هر فردی که در جامعه زندگی می‌‌کند و مشغول به کاری است باید فرهنگ آن جامعه را هم بداند زیرا در غیر این صورت همانند مهندسان و معماران ایرانی معاصر که از معماری اصیل ایرانی فاصله گرفته‌اند و صاحب سبک نیستند، سبک‌های دیگر معماری را در ساخت سازه‌‌ها پیاده می‌کنند. معماری ما هویت ندارد، به این دلیل که معمار ما فرهنگ اصیل ایرانی را درک نکرده است.

حداد عادل عیب دیگر جامعه ایران را قانون‌گریزی دانست و گفت: ملت ما 2500 سال زیر بار استبداد بوده است و آن زمان قانون وجود نداشت. مدت طولانی بوده که ملت ما به استبداد عادت کرده است و بنابراین بی‌قانونی در وجود تک تک ما نهادینه شده است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: اداره جامعه ایران و تمام جوامع دیگر به تخصص‌های علوم انسانی نیاز دارد. فهرست بلند بالایی از مشکلات وجود دارد که باید حل آن‌ها را به متخصصان علوم انسانی سپرد. بنابراین نه علوم انسانی را باید فرعی انگاشت و نه دانشگاه‌های علوم انسانی را و من بسیار خوشحال هستم که علوم انسانی در دانشگاه علامه طباطبائی قوت گرفته است.

کارآمدی، روزآمدی، بومی‌سازی و اسلامی‌سازی شاخص‌های اصلی تحول در علوم انسانی

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در جمع‌بندی سخنان خود تصریح کرد: وزارت علوم باید سهم بسزای علوم انسانی را بپردازد و متخصصان علوم انسانی هم نباید فقط سرشان در کتاب باشد و از مدیریت کردن علم خود پا پس بکشند زیرا در این صورت فردی غیرمتخصص مدیریت می‌کند. اگر استادان دانشگاه بگویند که ما به مسائل کشور کاری نداریم و سرمان فقط باید در کتاب باشد کارشان عقیم و بی‌نتیجه می‌ماند.

حداد عادل بیان کرد: کمال مطلوب این است که یک پای استادان دانشگاه در عرصه علم و پای دیگر آن‌ها در حل مسائل مملکتی باشد، ما در حوزه علوم انسانی موظف هستیم که وارد جامعه شویم و به سمت حل مسائل برویم.

رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در پایان سخنان خود به شاخص‌های اصلی تحول علوم انسانی در شورای تحول علوم انسانی اشاره کرد و گفت: کارآمدی، روزآمدی، بومی‌سازی و اسلامی‌سازی از شاخص‌های اصلی تحول در علوم انسانی هستند که برای هر طرح جدید لحاظ می‌شوند.