قانون‌هایی که به فرآیند اصلاح و تربیت نوجوانان کمک می‌کند تصویب شده‌ است

مدیر کانون اصلاح و تربیت تهران، در خصوص هدف نگهداری کودکان و نوجوانان زیر 18 سال در کانون اصلاح و تربیت بیان کرد: هدف از نگهداری کودکان و نوجوانان زیر 18 سال در کانون اصلاح و تربیت در درجه اول جداسازی این‌ افراد از مجرمان بزرگ‌سال است و در جهت رعایت حقوق شهروندی و فردی و اجتماعی آن‌ها انجام می‌شود. در درجه دوم که باز اهمیت این به لحاظ رتبه‌ای می‌تواند در درجه اول باشد، اصلاح، تربیت و بازگشت این افراد در سطح جامعه به‌عنوان یک فرد اصلاح‌پذیر و اصلاح‌شده است.

به گزارش عطنا، نشست تخصصی «رویکردهای نوین در عدالت کیفری اطفال و نوجوانان»  8 مهرماه با حضور محمود عباسی، معاون وزیر دادگستری و سرپرست مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، حسنعلی مؤذن‌زادگان، مدیر گروه حقوق کیفری و اطفال دانشگاه علامه طباطبائی، حسین میرمحمدصادقی، استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و معاون قوانین مجلس شورای اسلامی‌، تهمورث بشیریه، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و مدیر عامل انجمن حقوق‌شناسی، مصطفی محبی، مدیر کل زندان‌های استان تهران، علی رستمی‌، معاون مدیرکل زندان‌ها و مدیر کانون اصلاح و تربیت تهران و شهلا معظمی‌، عضو هیئت علمی‌‌دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و پژوهشگر و متخصص حقوق کیفری اطفال و نوجوانان در وزارت دادگستری برگزار شد. (گزارش تصویری)

علی رستمی، مدیر کانون اصلاح و تربیت تهران، در خصوص هدف نگهداری کودکان و نوجوانان زیر 18 سال در کانون اصلاح و تربیت بیان کرد: هدف از نگهداری کودکان و نوجوانان زیر 18 سال در کانون اصلاح و تربیت در درجه اول جداسازی این‌ها از مجرمان بزرگ‌سال است و در جهت رعایت حقوق شهروندی و فردی و اجتماعی آن‌ها انجام می‌شود. در درجه دوم که باز اهمیت این به لحاظ رتبه‌ای، می‌تواند در درجه اول باشد اصلاح، تربیت و بازگشت این افراد در سطح جامعه به‌عنوان یک فرد اصلاح‌پذیر و اصلاح‌شده است.

مدیر کانون اصلاح تربیت تهران درباره‌ی بازگشت این افراد در سطح جامعه گفت: ما باید بتوانیم این افراد را بازتوانی، بازپروری و باز اجتماعی کنیم.

قاضی می‌تواند یک‌بار در رأی خود تجدیدنظر کند و تا یک‌سوم تقلیل بدهد

رستمی از چند ماده درباره‌ فعالیت‌هایی که در کانون اصلاح و تربیت انجام می‌شود نام برد و گفت: یکی ماده‌ 90 است که اشاره می‌کند که با گزارش‌های رسیده از وضعیت طفل در کانون‌های اصلاح تربیت، قاضی می‌تواند یک‌بار در رأی خود تجدیدنظر کند و تا یک‌سوم تقلیل بدهد به شرطی که یک‌پنجم از نگهداری را این فرد طی کرده باشد

او اضافه کرد: درحالی‌که قبل از سال 95 چنین چیزی را نداشتیم و قاضی نمی‌توانست در رأی خودش تجدیدنظر کند که این‌یکی از نکاتی است که در قانون مجازات سال 92 به بعد، درواقع در فصل 10 قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی‌شده و یکی از ماده‌قانونی‌هایی هست که به فرآیند اصلاح و تربیت نوجوانان بسیار کمک می‌کند .

مدیر کانون اصلاح و تربیت تهران در خصوص ماده‌ی 91 توضیح داد: خوشبختانه از سال 92 به بعد کمتر از 5 نفر از تعداد زیادی که در بحث جریان قتل به کانون اصلاح و تربیت استان تهران معرفی شدند، 3 الی 4 نفر حکم قصاص گرفتند که قصاص هم نشدند و هنوز در کانون اصلاح و تربیت هستند چراکه ماده‌ی 304 قانون آیین دادرسی کیفری می‌گوید افرادی که در زیر 18 سال مرتکب جرم می‌شوند درصورتی‌که طبق مواد 88 و 89 محکوم شوند باید این دوران محکومیت را در کانون‌های اصلاح و تربیت سپری کنند.

او در ادامه گفت: این یکی از نکاتی است که در قانون دادرسی کیفری در 94/1/4 اجرایی شد و یکی از چالش‌های ما را اصلاح کرد و به ما کمک کرد زیرا ما قبل از آن افرادی را که به مرز 18 سال می‌رسیدند مجبور بودیم به زندان‌های بزرگ‌سال بفرستیم کما اینکه یک ماه از حبسش مانده باشد.

وی درباره‌ی ماده‌ 95 اظهار کرد: کلیه‌ محکومیت‌هایی که در رابطه با اطفال و نوجوانان صادر می‌شود فاقد آثار کیفری است.

تغییر دیدگاه قضات نسبت  کودکان و نوجوانان مجرم

رستمی درباره‌ی دیدگاه قضات نسبت به این کودکان و نوجوانان بیان کرد: بنده هم که از سال 85 در کانون اصلاح و تربیت بودم  کارگاه‌های آموزشی از طریق یونیسف برای قضات مختلفی اجرا کردیم.

او اضافه کرد: تغییر دادن دیدگاه قضات در رابطه با اینکه باید چه نگاهی به کودکان و نوجوانان داشته باشند، خیلی سخت بود. ولی امروزه به استناد این مواد قانونی که وجود دارد احکامی صادر می‌شود که به نفع بچه‌ها است.

مدیر کانون اصلاح و تربیت تهران با اشاره به وجود نکات قانونی مرتبط با این موضوع، گفت: هرچند که در بعضی جاها مشکلاتی هم وجود دارد مثلاً تبصره 2 ماده‌ 304 قانون دادرسی می‌گوید که هرگاه حین رسیدگی، سن متهم از 18 سال تجاوز کند رسیدگی در دادگاه اطفال است، ولی اگر قبل از رسیدگی سنش از 18 سال تجاوز کند در دادگاه کیفری صالح، رسیدگی صورت می‌گیرد کما اینکه این ایراد وجود دارد که اگر بناست طبق قوانین حقوق کودک و فصل قانون 10 مجازات اسلامی و بحثی که در قانون دادرسی کیفری در خصوص اطفال آمده نسبت به این موضوع پرونده‌ها رسیدگی شود چه لزومی دارد که این در دادگاه کیفری صالح انجام شود باید در همان دادگاه اطفال انجام شود.

وی افزود: در قانون دادرسی کیفری، ماده‌ی 315، رسیدگی در دادگاه کیفری 1 را بیان می‌کند که حضور مشاور را الزامی کرده است. حضور مشاور در جریان دادرسی اطفال و نوجوانان یکی از نکاتی است که از سال 92 به بعد در نظر گرفته شده است و از 94/4/1 که قانون دادرسی کیفری ابلاغ شد برای اجرا در جریان افتاده است و بسیار نکته مهمی است که  درست است قاضی هیچ الزامی برای پذیرفتن نظر مشاور ندارد ولی اغلب موارد می‌پذیرد و در احکامش استناد می‌کند.

توانمندسازی نوجوانان اولویت‌ کانون اصلاح و تربیت

رستمی از وضعیت کلی فعالیت‌ها در این کانون‌ها گفت و تصریح کرد: گرچه ما هنوز به استانداردها نرسیده‌ایم به‌خصوص ازلحاظ مکان‌های نگهداری، اما می‌شود گفت که به تدریج به استانداردها نزدیک می‌شویم.

وی ادامه داد: اکثر برنامه‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای در راستای مواردی است که در جامعه نیاز است. ما در آنجا به افراد در مقاطع مختلف از نهضت سواد آموزی تا دیپلم در رشته‌های فنی و حرفه‌ای آموزش می‌دهیم. دانشجویان زیادی در آنجا پروژه ارشد و دکترا و پایان‌نامه‌ انجام می‌دهند. همچنین دانشجویان مختلفی از دانشگاه علامه طباطبائی و شهید بهشتی و جاهای مختلف برای بازدید از فرایندهایی که بحث اصلاح و تربیت در آنجا وجود دارد، حضور پیدا می‌کنند و این‌ها نکاتی است که ما سعی کردیم به‌نوبه‌ی خودمان برحسب اتفاقات جدیدی که در حوزه‌ اطفال در کشورمان اتفاق افتاده مدنظرمان باشد.