مهمترین معضل فعلی کشور در بخش اشتغال و بازار کار، بیکاری جوانان تحصیل کرده است که پس از فراغت از تحصیل و آماده شدن برای ورود به بازار کار با مشکلات جدی مواجه می شوند.
به گزارش عطنا و به نقل از تسنیم، مهمترین معضل فعلی کشور در بخش اشتغال و بازار کار، بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی است که عموما پس از فراغت از تحصیل و آماده شدن برای ورود به عرصه کار و تولید با مشکلات جدی مواجه می شوند. روندی که با وضع فعلی رو به افزایش است، و پیش بینی شده، از ۴۲ درصد به ۵۰ درصد خواهد رسید.
در ایران فقدان ارتباط نزدیک بین دانشگاهها و بخشهای مختلف جامعه موجب شده است که بین ظرفیت پذیرش دانشجو و تقاضای بازار به نیروی متخصص تناسب وجود نداشته باشد که علت آن عدم هماهنگی و انسجام در تصمیمگیری بین نظام آموزش عالی با سایر بخشهای جامعه به دلایلی چون عدم وجود آمار واقعی، فقدان نگرش استراتژیک در بخشهای دولتی و خصوصی، ناتوانی مدیران در طرح ریزی و برآورد احتیاجات نیروی انسانی براساس استراتژیهای کلان توسعه، عدم اجرای برنامه های میان مدت و بلندمدت جذب، اجرای سلیقـــه ای سیـاستهــــا و خط مشیها و تغییر در برنامه های تدوین شده پس از هر تغییر در مدیریت هاست.
مسلم خانی مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور اشتغال در این باره گفت: جمعیت جوان فرصت خوبی برای توسعه کار آفرینی و تولید ثروت در سرزمین ایران است، اما باید این مهارت را به طور فراگیر آموزش دهیم.
این کارشناس ارشد بازار کار اظهار داشت : تنها رمز عبور از رکود اقتصادی و بحران بیکاری به ویژه برای فارغ التحصیلان دانشگاهی، توسعه مهارت و هنر راه اندازی و کسب و کار در محیط های غیردولتی است.
وی با بیان اینکه پیشبینی می شود با ادامه روند کنونی تا دهه آینده بیش از ۵۰ درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی فرصت اشتغال پیدا نکنند، گفت: باید توسعه کارآفرینی و تقویت بنگاههای اقتصادی محور همه نهادها باشد و هزینه راه اندازی کسب و کار با بهبود شاخص های فضای کسب و کار به حداقل برسد.
این در حالی است که علی لاریجانی رئیس مجلس نهم در حاشیه برگزاری اجلاسیه شهدای شاهرود با اشاره به اینکه «بیکاری و تورم دو مشکل مهم مردم است»، گفتهاست: «۴۲ درصد فارغالتحصیلان ایران بیکار هستند. نبود شغل با توجه به اینکه منابع سرشار و نیروی انسانی کافی در اختیار کشورمان وجود دارد؛ یک نقص است." علی لاریجانی وجود ۴۲درصد فارغالتحصیل بیکار را در ایران «نقص بزرگی» عنوان کرده و گفتهاست: «مدیران باید برای تغییر شرایط تلاش کنند."
دانشگاه ها سالیان متمادی است که با ایجاد رشتههای گوناگون مرتبط و بدون ارتباط با بازار کار کشور در حال تشویق جوانان به ورود به عرصه های تحصیلی هستند بی آنکه لازم بدانند پژوهشی کاربردی انجام دهند تا مشخص شود آیا واقعا امروز تحصیلات آکادمیک توان رفع نیازهای بازار کار کشور را دارد و یا خیر؟ همچنین این پرسش باید جواب داده شود که تا چه زمانی لازم است دانشگاهها در تمامی رشته ها دانشجو تربیت و به صف بیکاران اضافه کنند، بدون اینکه لحظهای برای کار آنها فکری شده باشد؟ گفتگو با فارغ التحصیلان اینگونه رشته ها نکات جالبی را نشان می دهد.
علی، فارغ التحصیل رشته مطالعات خانواده میگوید: این رشته به مطالعات و بررسی سیستماتیک و علمی خانواده از دیدگاه فقهی، حقوقی، اجتماعی، روانشناسی بر مبنای تفکرات اسلامی می پردازد. وی در ادامه میگوید: جای تعجب دارد، رشتهای که در ایران تدریس میشود برای خیلی از افراد جامعه مان غریب به نظر می رسد. آن قدر غریب که در برخی اوقات برای آنکه نیازی به توضیح دادن به طرف مقابلم نباشد، میگویم فارغ التحصیل رشته حقوق هستم! این فارغ التحصیل رشته مطالعات خانواده در ادامه تاکید میکند: هدف از این رشته، تربیت و تقویت افراد کارشناس جهت مشاوره و رسیدگی به مسائل خانواده در سطح کارشناسی است. اما اینجانب حدود ۵ سالی است که فارغالتحصیل شدهام و علیرغم میل باطنیام مشغول پخش و توزیع مواد خوراکی به سوپر مارکتهای شهر هستم.
محمد فارغالتحصیل رشته راه و ساختمان میگوید: با اینکه از دانشگاه معتبری فارغ التحصیل شدهام، اما کار مرتبط پیدا نمیکنم. در دانشگاه فکر میکردم چون معدلم خوب است و از دانشگاه معتبری مدرک میگیرم به راحتی میتوانم کار پیدا کنم. مدتی در پروژههای مسکن مهر کار کردم، اما الان کار برنامه نویسی کامپیوتری انجام میدهم. با اینکه ایدههای زیادی دارم، اما اجرای آنها به سرمایه نیاز دارد و بانک ها از امثال من حمایت نمیکنند. وی ادامه میدهد: "در حال حاضر برای فارغالتحصیلان مقطع دیپلم و فوق دیپلم شغل وجود دارد، اما برای فارغالتحصیلان سایر مقاطع تحصیلی یافتن شغل متناسب با تحصیلات با محدودیت همراه است."
این نقل قولی است از رییس سازمان فنی و حرفهای کشور که معتقد است تحصیل کردههای دانشگاهی اغلب با مشکل بیکاری مواجه میشوند و دلایل بسیاری دارد از جمله اینکه اغلب این افراد بدون داشتن پیش زمینههایی از توانایی و علاقهمندی وارد رشتههای تحصیلی میشوند و اینکه بعد از دریافت مدرک دانشگاهی توقع این افراد برای داشتن شغل مناسب بالا میرود. هر روز در گوشه و کنار هر شهر و روستایی دانشگاهی جدید سر باز میکند و تعداد کرسیهای دانشگاهی در مقاطع ارشد و دکترا هر روز رو به افزایش است. در حالی که تعداد پستهای مدیریتی و فرصتهای شغلی دولتی و یا ایدهآل هیچ تغییری نمیکند. به نظر میرسد سیاستهای مدرک گرایانه دولتها در سالهای گذشته به بحران بیکاری در کشور دامن زده است.
رییس دانشگاه علامه طباطبائی معتقد است: فارغالتحصیلان دانشگاهی در حوزه علوم انسانی غالبا تئوری ها را یاد میگیرند و مهارت نمیآموزند.
حسین سلیمی افزود: آنها برای موفقیت در بازار کار نیازمند مهارتهای کاربردی هستند که متاسفانه در سرفصلهای دانشگاهی به ندرت پیدا میشود.
وی خاطرنشان کرد: بحران بیکاران تحصیلکرده نه تنها به معنای هدررفت منابع کشور است که صرف آموزشهای غیر ضروری میشود، بلکه به بحران انتظارات غیرمنطقی نیز میانجامد، انتظارات غیرمنطقی که نتیجه بیمهارتی و مدرکگرایی راه افتاده در جامعه است.