اولین دانشکده حقوق و علوم سیاسی بعد از انقلاب متعلق به ماست

مسئول راه‌اندازی و اولین رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی با ذکر نحوه شکل‌گیری این دانشکده گفت: بیست سال از تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی گذشته است و در واقع دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی اولین دانشکده حقوق و علوم سیاسی پس از انقلاب است.

به گزارش خبرنگار عطنا، محمدرضا ضیایی‌بیگدلی در بیستمین سالگرد تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی که ۶ اسفندماه در سالن شهید بهشتی این دانشکده برگزار شد، اظهار کرد:‌ ابتدا لازم می‌دانم این نکته را متذکر شوم که من به هیچ‌وجه پیشنهاد دهنده برای برگزاری چنین مراسمی نبودم، هر چند پس از شنیدن خبر برگزاری این مراسم، بسیار شادمان شدم و به یاد دوره میانسالی خودم افتادم.

وی خاطرنشان کرد: البته بعد از درخواست برگزارکنندگان سعی کردم در برگزاری مراسم بیستمین سالگرد تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی دخیل باشم، تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

ضیایی‌بیگدلی با بیان اینکه بیست سال از تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی گذشته است، گفت: در واقع دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی اولین دانشکده حقوق و علوم سیاسی پس از انقلاب است.

وی اضافه کرد: تا آن‌جایی که من تحقیق کردم و اطلاع دارم، تا قبل از سال 1376 تنها یک دانشکده حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه تهران، دو دانشکده حقوق در دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه شیراز و یک دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی در دانشگاه شهید بهشتی وجود داشت و در نتیجه می‌توان گفت، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی از حیث تجمیع حقوق و علوم سیاسی دومین دانشکده در ایران پس از دانشگاه تهران و از حیث صرف رشته حقوق، چهارمین دانشکده از این نوع است.

مسئول راه‌اندازی و اولین رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی افزود: قبل از تأسیس دانشگاه علامه طباطبائی و تشکیل گروه حقوق در داخل ساختار دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه، تعداد اعضای هیئت علمی حقوق هشت نفر و تعداد اعضای هیئت علمی علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، 10 نفر بودند که از این تعداد اعضای حقوقی، دکتر فلسفی به دانشگاه شهید بهشتی منتقل و دکتر خلیلیان به عنوان داور، دیوان داوری ایران و آمریکا انتخاب شد.

وی گفت: از اعضای علوم سیاسی و روابط بین‌الملل نیز تعداد قابل توجهی به دانشگاه‌ها تهران و شهید بهشتی منتقل شدند که از جمله آنها دکتر قوام و دکتر ازغندی بودند و دکتر صلاحی به دانشگاه شهید بهشتی و دکتر احمد ساعی و دکتر شاهنده به دانشگاه تهران و برخی نیز در دانشکده‌های علوم اجتماعی و مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی مشغول به فعالیت شدند.

ضیایی‌بیگدلی با اشاره به اینکه بسیاری از این استادان بعد از تشکیل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی در دانشکده اقتصاد این دانشگاه به مجموعه ما ملحق شدند، بیان کرد: اگر بخواهیم تاریخچه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه را ورق بزنیم، تاریخچه دانشکده از تاریخچه دانشگاه جدا نیست.

وی افزود: همانطوری که بسیاری از حاضران اطلاع دارند، دانشگاه علامه طباطبائی در سال 1363 تأسیس شد اما در فاصله سال‌های 1363 تا 1376 یعنی 10 سال دانشگاه فاقد دانشکده حقوق و علوم سیاسی بود و تنها یک گروه به نام گروه حقوق و علوم سیاسی با تعداد معدودی از اعضای هئیت علمی وجود داشت.

این استاد برجسته حقوق بین‌الملل یادآور شد: از همان ابتدای تأسیس دانشگاه علامه طباطبائی بنده به عنوان مدیر گروه همواره در پی این بودم که بتوانم در ساختار جدید دانشگاه علامه، دانشکده حقوق و علوم سیاسی را ایجاد کنم اما متأسفانه فشارها و مقاومت‌های بسیار شدید مانع شد و نگذاشتند در سال‌های اول تأسیس دانشگاه، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ایجاد شود و در ساختار دانشگاه قرار بگیرد.

وی افزود: اما من و برخی از همکاران از پای ننشستیم و همواره برای تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی تلاش کردیم اما متأسفانه در دوران ریاست اولین رئیس دانشگاه یعنی دکتر علی شیخ‌الاسلامی، هیچ کاری را به پیش نبردیم تا زمانی که محسن خلیجی‌اسکویی (رئیس دانشگاه علامه طباطبائی طی سال‌های 1368 تا 1376) مسئولیت دانشگاه را پذیرفتند.

ضیایی‌بیگدلی خاطرنشان کرد: ما با دکتر خلیجی صحبت کردیم و ایشان هم کار راه‌اندازی دانشکده حقوق و علوم سیاسی را سخت می‌دانستند، البته حاضران در این جلسه به یاد داشته باشند که این صحبت‌های مربوط به دهه 60 است که شرایط کشور مثل امروز نبود. دکتر خلیجی به‌رغم اینکه خودشان عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بودند در این زمینه بسیار همکاری کردند.

وی با بیان اینکه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی به یک‌باره تأسیس نشده است و مقدمات آن در سال‌های قبل از 1376 ایجاد شده بود، گفت: در واقع همانطوری که بارها در برنامه‌های مختلف اعلام کردم اگر دکتر خلیجی نبودند، معلوم نبود که دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی تأسیس می‌شد! و باید از او بسیار تشکر و قدردانی کرد.

 این استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه زمانی برای راه‌اندازی دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه در وزارت علوم جو عجیبی راه افتاده و شورای گسترش شدیداً مخالف بود، بیان کرد: می‌گفتند مگر با 10 تا 15 عضو هیئت علمی می‌توان دانشکده حقوق تأسیس کرد اما من به سهم خودم دلسرد نشدم و هر چند برخی از همکاران دلسرد شدند.

وی ادامه داد: در سال 1370 و در اولین اقدام با کمک دکتر خلیجی توانستیم مجوز راه‌اندازی دوره کارشناسی‌ارشد حقوق بین‌الملل را در دانشکده اقتصاد دریافت کنیم و از وزارت علوم و شورای گسترش مجوز پذیرش دانشجو را بگیریم که برای بسیاری یک حرکت عجیب و غریب بود. ضمن‌آنکه در سال 1372 نیز در یک حرکت دیگر مجوز راه‌اندازی دوره کارشناسی حقوق را دریافت کردیم.

ضیایی‌بیگدلی با بیان اینکه سیاست ما حرکت گام به گام به سمت تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه علامه طباطبائی بود، گفت: در راه تأسیس دانشکده معمولاً ایرادات عجب و غریب گرفته می‌شد و این موارد بیشتر بهانه بود که می‌گفتند؛ به هیچ وجه دولت اجازه گسترش هیچ مؤسسه و نهادی را نمی‌دهد، بودجه برای دستگاه جدید اختصاص نمی‌یابد و سازمان امور اداری و استخدامی اجازه ایجاد هیچ پست و مسئولیت جدیدی را نمی‌دهد ولی با کمک همین مرد (دکتر خلیجی، رئیس وقت دانشگاه علامه طباطبائی) توانستیم زمینه تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه را ایجاد کنیم.

وی یادآور شد: بسیاری از افراد با تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی از نظر شکلی و ماهیتی مخالف بودند و اعلام می‌کردند، مگر می‌شود به غیر از دانشکده‌های حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی و شیراز؛ دانشکده حقوق و علوم سیاسی دیگری تأسیس کرد، آن هم در دانشگاه علامه طباطبائی که خود از ادغام 30 مؤسسه مستقل آموزش عالی تشکیل شده است.

ضیایی‌بیگدلی با بیان اینکه با این همه مشکلات باز هم ما به دنبال تأسیس دانشکده بودیم، گفت: دکتر برادران‌شرکا، رئیس دانشکده اقتصاد که جای ایشان در این مراسم خالی است نیز بخشی از دانشکده اقتصاد را برای راه‌اندازی رشته‌های حقوق و تأسیس دانشکده در اختیار ما گذاشتند. با همکاری ایشان در بخشی از ساختمان دانشگاه اقتصاد فعلی را پلاکارد نصب کرده بودیم و نام دانشکده حقوق و علوم سیاسی را بر آن درج کردیم و وقتی بازرسان وزارت علوم برای بازدید آمدند و دیدند اتاق‌ها و کلاس‌های درس خالی و آماده است، درمانده شده بودند و گزارش مثبت دادند.

وی با اشاره به اینکه در ابتدا مشکلات ساختاری بود که با راه‌اندازی رشته کارشناسی حقوق و کارشناسی‌ارشد حقوق بین‌الملل در چندین دوره آن را برطرف کردیم، افزود: به مرور زمان نیز برخی از مشکلات قانونی و اشکالات شکلی را برطرف کردیم.

مسئول راه‌اندازی و اولین رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: در زمینه برطرف کردن مشکلات ساختاری اداری و سازمانی نیز دستور دادند تا پست‌های بلاتصدی به اعضای هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی  و همین تعداد نیز پست اداری از بدنه دانشگاه تعلق بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: از دکتر کاشانی، معاون دانشجویی وقت دانشگاه علامه طباطبائی که بخشی از خوابگاه را نیز برای تأسیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی در اختیار ما گذاشته بودند، تشکر می‌کنم.

ضیایی‌بیگدلی با بیان اینکه امیدوارم دکتر گل‌محمدی، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی که در حال نوشتن تاریخ دانشگاه هستند به این نکات توجه کنند، گفت: من در سال‌های آخر عمر خودم هستم و آرزوی من این است که دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی بتواند همواره بر تارک آسمان علمی ایران بتابد.