فرشاد مومنی: ۶۳ درصد جمعیت ایران هیچ نقشی در تولید ملی ندارند/در دنیا منحصر به فرد هستیم

، فرشاد مومنی پیش از ظهر امروز چهارشنبه در جلسه سیاست‌های اقتصادی پساتحریم که در سالن شهید رجایی استانداری خوزستان برگزار شد، اظهار کرد: نسبت به استان خوزستان بدهی خاصی داشته و به همین دلیل هم دعوت‌های این استان را با اولویت به سایر دعوت‌ها می‌پذیرم.

وی افزود: نتیجه بررسی‌ها در مورد تاریخ ۱۰ هزار ساله مکتوب بشر نشان می‌دهد که رقابت بین کشورها، مناطق و بنگاه‌ها همگی یک کانون اصلی داشته که آن‌هم اندیشه است.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه تصریح کرد: هر جایی که تفاوت‌ها دیده شده به علت سطح دانایی است. در واقع اگر در هر سطحی با کاستی‌هایی روبرو هستیم، برای ریشه‌یابی باید به سراغ اندیشه‌ها که راهبرد عملی ما هستند، برویم.

مومنی بیان کرد: متأسفانه معمولا در ایران دل مشغولی‌های روزانه برای افراد جذابیت بیشتری دارد. این دستاورد بزرگ تمدن بشری است که روش علمی برای فهم مسائل در مجموع از سایر روش‌هایی که در تاریخ بشر مورد آزمون قرار گرفته، پردستاوردتر و همچنین کم‌هزینه‌تر است.

وی عنوان کرد: علم همیشه رقبایی دارد که در تصمیم‌گیری‌ها در دست بالاتری از آن قرار دارند. دل‌مشغولی‌های روزانه را باید ساماندهی کنیم که این ساماندهی فهم نظری مسائل نام دارد. اگر فهم نظری وجود نداشته باشد باید همیشه آزمون و خطا کنیم.

تکرار اشتباهات در شوک‌های نفتی

مومنی ادامه داد: تجربه سیاست‌گذاری کشور در شوک اول نفتی در سال‌های ۵۳ تا ۵۶ و دوره آخر که از سال ۸۴ تا ۹۰ بوده را مورد بررسی، مقایسه و مطالعه قرار داده و نتیجه نشان داد که بیش از ۸۵ درصد اشتباهات سیاستی که در شوک اول اتفاق افتاده در دوره آخر هم تکرار شده است.

وی تأکید کرد: با انجام بررسی‌های فوق معلوم شد، مدل یادگیری‌ها به‌گونه‌ای است که اگر فردا مسئله دوباره تکرار شود، دوباره اشتباهات خود را تکرار می‌کنند.

این اقتصاددان یادآور شد: تعداد دانشکده‌های اقتصادی در ایران ۱۲۰ برابر و تعداد دانش‌آموخته‌های این دانشکده‌ها نیز ۱۵۰ برابر شده است. از این مشاهدات نتیجه می‌گیریم که دانایی برای بهبود وضعیت شرط لازم بوده ولی کافی نیست.

مومنی اضافه کرد: در کنار دانایی که یکی از شرط‌های لازم است، اینکه خرد جمعی چقدر در تصمیم‌گیری‌ها نقش داشته یکی از شرط‌های کافی است. انسان‌ها معمولا برای فرار از مسئولیت‌ها به یک سری توجیهات متوسل شده ولی مسئله اساسی توان توضیح دادن آنهاست.

نتایج حیرت‌انگیز گزارش مجلس

وی تصریح کرد: در سال ۹۲ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارشی با داده‌های گسترده منتشر کرده که یک سند تاریخی حیرت‌انگیز محسوب می‌شود. در این گزارش اعلام‌شده که در دوره سال ۸۴ تا ۹۲ کشور ایران برای دستیابی به هر یک واحد رشد اقتصادی، پنج برابر بیشتر نسبت به دوره مشابه قبل از آن دلار نفتی هزینه کرده است.

مومنی اظهار کرد: مسئولیت تلاش‌های علمی این است که برای مسائل پاسخ‌های مشخص پیدا کند. هیچ جامعه‌ای قادر به حل و فصل مسائلش نخواهد بود مگر اینکه جسارت روبرو شدن با مسائل و مشکلات را داشته باشد.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه افزود: خوزستان از نظر سطح سواد و ذخایر مادی جزو پنج استان ممتاز کشور محسوب شده ولی وقتی به کارنامه آن نگاه می‌کنید، اوضاع نابسامانی را نشان می‌دهد.

مومنی عنوان کرد: پوشش علمی باید علت مسائل را اعلام کند که به آن قدرت تبیین می‌گویند. از کل جمعیت فعال در ایران، ۶۳ درصد هیچ نقشی در تولید ملی نداشته و از این منظر در دنیا منحصر به فرد هستیم. در ایران از هر سه نفری که در سن کار هستند، تنها یک نفر کار می‌کند. متأسفانه دو نفر دیگر نیز فقط مصرف می‌کنند.

وی بیان کرد: خالص سرمایه ایران در سال ۹۴ منهای ۲۰۰ میلیون دلار بوده و در سال ۸۹ نیز منهای ۲۵ میلیارد دلار بود. در یک دوره زمانی کمتر از ۱۰ سال کاری با خودمان کردیم که خروج سرمایه از کشور ۱۲۵ برابر شده است.

رتبه اول ایران در فرار مغزها

استاد اقتصاد دانشگاه علامه یادآور شد: ایران در سال ۲۰۱۴ رتبه اول دنیا را در زمینه فرار مغزها داشت. کشور در حال توسعه‌ای که به نیروهای علمی نیازمند است، بعد از زحمت فراوان و تربیت خوب نیروی انسانی آنها را به اشکال گوناگون فراری می‌دهد.

مومنی تأکید کرد:‌ یکی از افتخارات ایران این بوده که در ۱۰۰ سال اخیر هیچ دوره‌ای به اندازه جمهوری اسلامی ایران سرمایه‌گذاری در بخش نیروی انسانی نداشته است. از سال ۵۵ تا به امروز سهم شاغلان با تحصیلات عالی در کل ساختار اشتغال ایران پنج برابر شده است.

وی در پایان گفت: سهم شاغلان بی‌سواد در ایران ۸۰ درصد کاهش پیدا کرده و در مقابل نیز شاخص بهره‌وری هم سیر نزولی دارد. وقتی در آمار و اطلاعات دست برده شده و واقعیت‌ها نیز تغییر پیدا می‌کند، قطعا باعث کج رفتاری شده و در نهایت نیز نهاد علم مخدوش می‌شود.