روابط عمومی کهنه و سنتی به درد ما نمی‌خورد/ فوق دکترای این رشته را می‌بینم/ ویژگی‌های «روابط عمومی اصیل»

پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات با بیان اینکه روابط عمومی باید تحلیل‌گر، امین، شجاع و آینده‌نگر باشد، گفت: ما باید از روابط عمومی فامیلی و رابطه‌ای فاصله بگیریم و دانشگاه‌ها موظف به این کار هستند. لذا من فوق دکترای روابط عمومی را در آینده می‌بینم؛ رشته‌ای که یک مهارت است که چندین رشته را با هم دارد و یکی از غنی‌ترین دانش‌های بشری است.

به گزارش خبرنگار عطنا، چهارمین نشست «روابط عمومی؛ علم تا عمل» با حضور پروفسور محمد باقر ساروخانی، پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات ایران، حسینعلی افخمی، مدیرگروه روابط عمومی دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، میرزا بابا مطهری‌نژاد، رئیس انجمن روابط عمومی ایران، امیر خجسته، نماینده مجلس و نایب رئیس فراکسیون روابط عمومی و رسانه مجلس شورای اسلامی و مونا رحمانی، مدرس و پژوهشگر ارتباطات، دوشنبه یکم آبان‌ماه در تالار ایوان شمس برگزار شد.

در بخشی از این نشست، پروفسور محمد باقر ساروخانی، پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات ایران در خصوص موضوع نقش و جایگاه مدیران ارشد در تعالی روابط عمومی به سخنرانی پرداخت.

او با بیان اینکه روابط عمومی محبوس شده در اتاق‌های دانشگاه، روابط عمومی نیست، گفت: روابط عمومی باید در عمل و واقعیت تحقق پیدا کند، جهان بهتری را بسازد و چگونگی توسعه پایدار را در ایران برقرار کند. بنابراین دانشی که صرفاً برای دانش باشد هیچ ارزشی ندارد بلکه آن باید برای عمل و به کارگیری باشد.

ساروخانی با اشاره به اینکه روابط عمومی آفت‌های بسیاری دارد، اظهار کرد: روابط عمومی‌های ما دارای چهار ویژگی عمده بدیهه‌گویی، مراسمی بودن، غیرمهارتی و رابطه‌ای است.

وی تصریح کرد: رابطه‌ای بودن به این معناست که مسئول روابط عمومی را از اقوام و نزدیکان خود قرار دهیم که در این صورت داده‌های تولید شده آن هم، داده‌هایی بیمار است.

او با بیان اینکه امروزه در اغلب روابط عمومی‌ها رابطه دستوری، عمدی و غیرگفت‌و‌گویی است، ادامه داد: در این حالت، اصحاب روابط عمومی حق گفت‌و‌گو ندارند و صرفاً باید پذیرا باشند. بنابراین در اینجا تفاوت سوژه با ابژه نمایان می‌شود، سوژه آنجاست که می‌تواند به عنوان عامل یا فاعل در جریان گفت‌و‌گو موثر باشد اما در حالت ابژه باعث می‌شود این بخش از سازمان منفعل باشد که این انفعال در تعالی آن نمی‌گنجد.

مدیر ارشد باید از خویشتن خویش، عقاید قالبی و خرافه‌ها آزاد شود، در غیر این صورت نمی‌تواند دنیا را ببیند و اسیر ذهن تاریک خودش می‌شود.

این استاد برجسته دانشگاه با بیان اینکه «روابط عمومی تحلیل‌گر» منجر به تعالی سازمان می‌شود، گفت: این نوع روابط عمومی نه تنها داده‌های عینی و واقعیت را می‌گیرد بلکه آنها را تحلیل، علت‌یابی و تبیین می‌کند و سپس در اختیار رئیس قرار می‌دهد.

وی افزود: روابط عمومی هوشمند، تاکتیکی و استراتژیک است یعنی در عین اینکه حال را می‌بیند به آینده و فرداهای سازمان نیز نگاه می‌کند. روابط عمومی آینده‌نگر می‌تواند گام‌های آینده را گام‌به‌گام به دنبال یکدیگر برداشته و در نهایت به قله‌های بلند برسد.

 ساروخانی ادامه داد: روابط عمومی امین، امانت‌دار انتقال واقعیت تحلیل‌شده، شجاع و توانمند است. بنابراین یک کالای بسیار فاخر، نادر و عزیز مورد نظر ما است. جهان امروز را بدون این نوع روابط عمومی که تعالی‌بخش است نمی‌توان مطرح کرد.

او اضافه کرد: هرگز نمی‌توان توسعه پایدار را بدون این نوع روابط عمومی تعریف کرد. نهادی که چشم بینای سازمان است و نور را بر تاریکی‌ها می‌اندازد، چراکه سازمانی در روشنایی است که می‌تواند حرکت کند، راه برود و به افق‌های دراز برسد.

پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات ایران با بیان اینکه روابط عمومی آتش، نور و روشنایی را به درون سازمان می‌آورد، گفت: می‌گویند روابط عمومی‌ها منادیان دانایی هستند که نه تنها در داخل سازمان بلکه در بیرون سازمان دانش و دانایی را انتقال می‌دهند، حرکت جامعه را تسریع می‌بخشند و آن را به سمت جامعه دانا، آگاه، توانا و بالغ جهت می‌دهند، به راستی که چنین روابط عمومی، نمونه «روابط عمومی اصیل» است.

وی حضور روابط عمومی در سه مرحله زا حیاتی دانست و گفت: در تولید، شرط ایجابی و اولین گام در تشکیل سازمان است، هر سازمانی در آغاز فعالیت خود باید از دیدگاه‌های مردم اطلاع یابد و این کار را تنها روابط عمومی می‌تواند انجام دهد.

ساروخانی، بقای سازمان را در شرط بعدی دانست و گفت: روابط عمومی که نتواند مردم و تحول را ببیند و صرفاً در اتاق‌های بسته تصمیم بگیرد، خواهد مرد. همچنین ورود ما به آستانه هزاره سوم، شرط سوم و اصلی‌ترین آنها است.

دانشگاه‌ها موظف به استانداردسازی روابط عمومی‌ها هستند

پروفسور ساروخانی در بخش دیگر سخنان خود به پتانسیل هر سازمان اشاره کرد و گفت: برای سازمان‌دهی این انرژی غنی نیازمند نظام روابط عمومی و استانداردسازی و همچنین تعالی دانش و مهارت‌های آن در ایران هستیم و دانشگاه‌ها موظف به حرکت در این مسیر هستند.

او با ابراز امیدواری از توسعه رشته روابط عمومی در ایران اضافه کرد: من فوق دکترای روابط عمومی را در آینده می‌بینم. رشته‌ای که یک مهارت است که چندین رشته را با هم دارد و یکی از غنی‌ترین دانش‌های بشری است.

ساروخانی یادآور شد: روابط عمومی باید بتواند از اصحاب، استادان، ساکنان و کارگزارانش دفاع کرده و یک سازمان حمایت‌گر داشته باشد و با تعریف تخصص بتواند از ورود ناآگاهانه و رابطه‌ای افراد سایر حوزه‌ها جلوگیری کند، در این راه، توانایی خود ما در کسب مهارت و ارائه بهترین گزارش‌ها می‌تواند در کسب موفقیت تاثیرگذار باشد.

 او با بیان اینکه از نظر من نظام «تپا» لازمه ورود افراد با استعداد به روابط عمومی است، اظهار کرد: روابط عمومی یک شغل عادی و روتین نیست بلکه یک شغل خلاقه و عاشقانه است که باید افراد، علاوه بر اینکه استعداد داشته باشند، ارتباط بسیار قوی هم با همدیگر داشته باشند.

پیشکسوت علم ارتباطات با بیان اینکه «تپا» توان ذاتی و پردازش خوب را مطرح می‌کند، گفت: استعداد پردازش شده یعنی اینکه انسان‌هایی که بتوانند استعدادهای خود را در دستگاه‌های دانشگاهی و کنگره‌های مختلف پردازش کنند، تبدیل به یک قدرت عظیم می‌شوند.

او شرط دیگر را انگیزش دانست و گفت: عدم انگیزه در انسان‌ها خواه ناخواه کوه انرژی را نابود می‌کند و مورد استفاده استادان مورد نظر قرار نمی‌گیرد. بنابراین ما به نظام تپا نیاز داریم. همیشه ایده را در واقعیت پیاده کردن هنر بزرگی است، بنابراین ایده، دانش و در کنارش واقعیت و کاربرد آن در واقعیت و پیاده شدن ایده‌ها یک سنتز عالی می‌سازد.

ساروخانی افزود: در روابط عمومی‌ها افراد و گروه‌های زیادی وجود دارند اما مدیران ارشد و حتی مدیران میانه مخصوصاً خود روابط عمومی‌ها در کار سازمان موثر هستند اما در ابتدا باید بدانیم که از آنها چه می‌خواهیم، شناخت درست اولین نکته است. روابط عمومی تعالی‌بخش، تبدیل این شناخت به معرفت و تبدیل معرفت به آگاهی هگلی و آزادی انسانی است.

وی با بیان اینکه هگل نشان و نماد آزادی است، تصریح کرد: مهم‌تر این است که این شناخت با پذیرش و قبول همراه باشد و درونی شود، یعنی اینکه افراد بپذیرند که این دانش، واقعی و نماد توسعه است. روابط عمومی از یک روزنه برخورد غریزه و فرهنگی که یک شرط بسیار سخت‌تری است، برخوردار است و این غریزه در همه انسان‌ها وجود دارد و در همچین شرایطی انسانی باید فرهنگی شود.

وی ادامه داد: مدیر ارشد باید از خویشتن خویش، عقاید قالبی و خرافه‌ها آزاد شود، در غیر این صورت نمی‌تواند دنیا را ببیند و اسیر ذهن تاریک خودش می‌شود. بنابراین ما نیازمند کسی هستیم که ذهن آزادی داشته باشد تا بتواند اندیشه‌های گوناگون را بگیرد و نقد و تحلیل کند و سپس بپذیرد. به عبارت دیگر، «دروازه‌بانی ذهن» داشته باشد.

ساروخانی یادآور شد: از نظر رفتاری، روابط عمومی و افراد باید همیشه کنار رئیس سازمان باشند چرا که رئیس همیشه به آنها نیاز دارد در این صورت است که اتخاذ تصمیمات به صورت مشترک است. تصمیمات سازمان‌ها باید از جنس روابط عمومی باشد چرا که روابط عمومی تصمیم‌ساز سازمان است و آن را هدایت می‌کند.

پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات در پایان گفت: دو رسالت جوانان این است که کار را خوب و بامهارت انجام دهند و بعد آن را جا بیندازند. روابط عمومی سنتی، دیرینه و کهنه به درد ما نمی‌خورد. رئیس سازمان باید انتقادپذیر باشد و اندیشه‌های روابط عمومی را به کار گرفته و نواقص را رفع کند.