دختران قدم اول را برداشتند، نوبت دولت است

استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی: زنان بیشترین درصد قبولی در کنکور سال ٩٦ را داشتند. این خبر می‌تواند منبع امیدواری‌های فراوانی برای جامعه زنان کشور شود، خصوصا آنکه از گذشته دور، تحصیل و روند تکمیل‌کردن مراتب تحصیلی یکی از دغدغه‌های مهم زنان در کشور بوده و توفیق در چنین رقابتی، می‌تواند نوعی موفقیت به حساب آید.

زنان بیشترین درصد قبولی در کنکور سال ٩٦ را داشتند. این خبر می‌تواند منبع امیدواری‌های فراوانی برای جامعه زنان کشور شود، خصوصا آنکه از گذشته دور، تحصیل و روند تکمیل‌کردن مراتب تحصیلی یکی از دغدغه‌های مهم زنان در کشور بوده و توفیق در چنین رقابتی، می‌تواند نوعی موفقیت به حساب آید.

واقعیت اما این است که پذیرش ٢١٣‌ هزار و ٨٨٤ زن از مجموع ٣٧٨‌ هزار و ٧٠٦ نفر پذیرفته‌شده نهایی آزمون سراسری امسال را باید از هر دو سو مورد بررسی قرار داد. به نظر می‌رسد که به دلایل مختلف، مردان، صحنه آموزش عالی را خالی کرده‌اند یا در حال خروج از آن هستند. دلیل این امر، وضعیت نامطلوب اشتغال است که مردان را خیلی زود به این نتیجه می‌رساند که به‌جای طی‌كردن مرحله آموزش عالی و تکمیل تحصیلات، با سپری‌کردن دوره سربازی، وارد بازار کار شوند و بتوانند زندگی خود را بسازند. در کنار این نگاه، دختران ما در کنکور هم انگیزه‌های جدید پیدا کرده‌اند.

آنها می‌خواهند با طی‌كردن مراتب علمی وارد فضای اشتغال شوند و از این طریق، موانع فرهنگی موجود در جامعه را پشت‌سر بگذارند. همین مهم باعث شد که توجه و انگیزه دختران برای حضور در کنکور و موفقیت در آن افزایش چشمگیر داشته باشد، به‌طوری‌که در کنکور امسال، بیشتر از ٥٦ درصد قبولی‌ها، از میان دختران جامعه باشد.

اما این امیدواری تا چه حد معقولانه است؟ به نظر می‌رسد که در حیطه اشتغال نیز همچنان موانع فرهنگی اعمال می‌شوند و منطق کارفرما حکم می‌کند به دلایلی در جذب بیشتر مردان نسبت به زنان بکوشد. زنان در جامعه ما به مناسبت‌هایی؛ مانند ازدواج، مادر‌شدن و... ممکن است ناچار شوند از صحنه اشتغال بیرون بیایند و این موضوع برای یک بنگاه اقتصادی فعال، می‌تواند نوعی دردسر قلمداد شود.

درنظرگرفتن این نگرانی‌ها و موانع، ما را با یک سؤال جدی‌تر مواجه می‌کند و آن این است که آیا رشد پذیرفته‌شدگان زن در کنکور ٩٦ می‌تواند نویدبخش آینده بهتری برای جامعه زنان ایران باشد؟ پاسخ به چنین پرسشی با تردیدهای بسیار همراه است. اگر هدف زنان از موفقیت بُعد مالی اشتغال است، آمارها نشان می‌دهند که میزان مشارکت اقتصادی زنان ما در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته تا چه حد پایین است.

به عبارت دیگر، صرف این‌چنین آماری می‌تواند قدم اول در یک راه دشوار باشد؛ این‌طور نیست که فکر کنیم پس از این موفقیت، درها برای ورود زنان به حوزه‌های اشتغال و کار باز است. ما اکنون فارغ‌التحصیلان زیادی در میان زنان داریم که برای ورود به اشتغال با مشکلات و چالش‌های جدی مواجه هستند. تلاش دولت برای تسهیل ورود فارغ‌التحصیلان زن به بازار کار و رفع موانع فرهنگی موجود در این مسیر، قدم‌های بعدی هستند که باید برداشته شوند.