سوریه بیش از هر چیز به آموزش نیاز دارد

دانشگاه‌های خاورمیانه و اروپا که بیشتر با بحران پناهجویان سوری مواجه هستند، اقدام به کمک به این پناهجویان در راستای ادامه تحصیل ایشان می‌کنند، چرا که معتقدند آموزش اولین چیزی است که پناهجویان سوری برای بازسازی کشورشان به آن احتیاج دارند و البته پناهجویان نیز به این موضوع واقف هستند.

به گزارش عطنا به نقل از ایسنا، اتحادیه دانشگاه‌های مدیترانه (UNIMED) متشکل از 98 دانشگاه از 24 کشور در سال 2015 اقدام به رسیدگی به بحران پناهندگان در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و شروع به استفاده از تعداد زیادی از پناهندگان به کشورشان، در موسسات آموزش عالی محلی کردند. این کار قطعا آسان نبود، اما لازم بود.

پناهندگان در لبنان، اردن و عراق

ممکن است مردم تصور کنند که تحصیلات برای کسانی که خانه، اموال و در بعضی موارد خانواده‌هایشان را از دست داده‌اند در اولویت نباشد. این نگرانی میان مسئولین نیز وجود داشت، مخصوصا بعد از بازدیدشان از کمپ پناهجویان و خواندن آمار و اطلاعات منتشر شده از  سوی سازمان‌های جهانی.

آنها می‌گویند هنگامی که وارد کمپ «دومیز 1» نزدیک به منطقه دوهوک در شمال عراق (منطقه کردستان) شدیم، وضعیت حاکم بر پناهجویان دور از تصور نبود؛ مردم در سوله می‌خوابیدند، مسیرها خاکی و بدون آسفالت بود و بچه‌ها بدون کفش در حال فوتبال بازی کردن بودند و گرد و غبار تمام فضای زندگی 25 هزار نفر را فرا گرفته بود. در ماه می دمای هوا 35 درجه سانتیگراد بود، در حالی که الان به 43 درجه رسیده است.

با این وجود ما پس از سفر به اردن و ملاقات با 200 دانشجوی پناهجوی سوری که در دانشگاه زرقا مشغول به تحصیل بودند، به این اشتباه خود که تصور می‌کردیم تحصیلات برای پناهجویان در اولویت قرار ندارد، پی‌ بردیم.

آنها درخواست غذا یا پول بیشتر ندارند، بلکه صرفا می‌خواهند شرایطی حاکم شود تا به تحصیلات خود ادامه داده و توانایی‌های خود را به منصه ظهور بگذارند.

پس از 6 سال بحران متوجه شدیم در حالی که بسیاری از مشکلات هنوز در مورد خدمات‌دهی به پناهندگان حل نشده است، جوانان پناهجو کاملا از خطرات تبدیل شدن به نسل کمتر تحصیلکرده آگاه هستند. آنها به طور کلی رنج می‌برند، اما آنچه آنها می‌خواهند، بورس تحصیلی بیشتر با معیارهای محدودکننده کمتر بود. آنها می‌خواستند در مورد معیارهایی که به نیازها و توانایی‌های آنها مرتبط است، مورد مشاوره قرار گیرند.

آنها همچنین خواستار اعطای زمان بیشتری برای پایان دادن به تحصیلات خود و در عین حال رسیدگی به خانواده‌هایشان بودند. ما متوجه شدیم که سوری‌ها، به ویژه کسانی که از مناطق روستایی هستند، در اوایل جوانی (18 تا 19 سالگی) ازدواج می‌کنند. بنابراین وقتی آنها در دانشگاه ثبت‌نام می‌کنند، اغلب متاهل هستند.

به نظر می‌رسید کاملا آگاه بودند که مشکل اصلی آنها وضعیت فعلی آنها نیست، بلکه آینده آنهاست. به هر حال، جنگ سوریه به پایان خواهد رسید و آنها باید آماده باشند تا در بازسازی کشورشان کمک کنند.

مسلما تعداد زیادی از آنان می‌ترسند به سوریه برگردند و تمایل به ماندن در اردن یا لبنان دارند، اما می‌دانند که در این کشورها آینده روشنی نخواهند داشت. شرایط جامعه لبنان پرتنش است و حضور آنان توسط جامعه بیش از این پذیرفته نیست.

طبق قوانین لبنان، آنها نمی‌توانند به عنوان پناهنده شناخته شوند. آنها دسترسی به بازار کار را محدود کرده‌اند و لبنان حضور آنها را مضر می‌داند.

ضمن این که حضور آنها همیشه موقتی تصور می‌شود، به این معنی که حتی اگر 50 سال در لبنان بمانند (همانطور که فلسطینی‌ها در لبنان مانده‌اند)، همیشه از طرف جامعه لبنان انتظار می‌رود که آنها به خانه‌شان برگردند. تنها راه مقرون به صرفه برای دولت، بازگرداندن ایمن آنها به کشور خود، مطابق با قوانین بین‌المللی است.

وضعیت در اردن کاملا مشابه است؛ در حالی که در عراق (منطقه کردستان) ما متوجه شدیم که پناهجویان امکان تصاحب شغل و دسترسی به فرصت‌های بیشتری دارند. یکی از مواردی که در میان همه دانشگاه‌هایی که بازدید کردیم، مشترک است این است که همه آنها موضوعات مختلفی برای پناهندگان، فعالیت‌های مختلف، راهبردهای متفاوت برای آینده و شرایط مختلف برای یکپارچگی نهادی آنها ارائه می‌دهند.

یکی دیگر از مشکلات رایج، مربوط به مدارک و مستندات است. دریافت اسناد هویتی اصلی یا نسخه‌های قانونی توسط دانشجویانی که اغلب خانه‌هایشان را ترک کرده و آواره شده‌اند، با وجود اینکه شهرها و زیرساخت‌های کشورشان از بین رفته‌اند، مشکل بزرگی است.

دانشجویان سوری از پیشنهاد آژانس‌های غیر رسمی برای صدور مدارک خبر می‌دهند. ضمن این که جعل نیز با توجه به بازار سیاه بزرگی که توسط مقامات سوری ایجاد شده است، یکی از مشکلات اصلی در این زمینه است.

تمرکز جدید بر یک رویکرد یکپارچه

تا امروز، تلاش‌های باور نکردنی برای حمایت از پناهندگان سوری در سطح بشردوستانه و در مقاطع مختلف آموزش و پرورش انجام گرفته است؛ از مدرسه ابتدایی تا دبیرستان و آموزش عالی.

تلاش‌هایی نظیر پروژه بورسیه تحصیلی «امید» (HOPES) که توسط بنیاد «مدد» (MADAD) حمایت می‌شود، پروژه «اسپارک» (SPARK) در مورد آموزش عالی برای پناهجویان سوری و برنامه "DAFI" برای آموزش پناهجویان نوجوان.

اتحادیه دانشگاه‌های مدیترانه (UNIMED) در حال اجرای دو پروژه برای حل مشکل پناهندگان در زمینه دسترسی به آموزش‌های دانشگاهی است. پروژه‌هایی موسوم به «InHERE» و «نجات» (InHERE) که اولی تنها برای اجرا در کشورهای اتحادیه اروپا و دومی برای اجرا در کشورهای اردن، لبنان و منطقه کردستان عراق طراحی شده است.

کارهای بیشتری می‌تواند در این مورد انجام شود، البته نه فقط از لحاظ مالی، بلکه در راستای همکاری بیشتر مسئولین و کسانی که می‌توانند تاثیرگذار باشند.

باید به حرف‌ها و نیازهای پناهجویان گوش کرد. نباید فقط به دنبال طراحی و اختصاص برنامه‌ها و بورسیه‌هایی بود که مورد نیاز واقعی آنان نیست. باید با همکاری افراد و کشورهای مختلف، تحقیقات بیشتری برای جمع‌آوری اطلاعات و آمارهای قابل اتکا صورت گیرد. باید برای اولین روز بعد از اتمام جنگ در سوریه برنامه داشت، برنامه‌ای برای بازسازی هر چه سریعتر این کشور با استفاده از آموزش پناهجویان به عنوان نقطه شروع و حصول اطمینان از رعایت حقوق اولیه و اساسی جوانان سوری.

منبع: یو.دبلیو نیوز