مقدمه و مفاد عمومي
جمهوري اسلامي ايران و گروه ۱+۵ (چين، فرانسه، آلمان، فدراسيون روسيه، انگليس و ايالات متحده، و نماينده عالي اتحاديه اروپايي در امور خارجی و سیاست امنیتی)، در مورد اين برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تصميم گيري نمودند. اين برجام بازتاب یک فرآیند گام به گام بوده و مشتمل بر تکاليف متقابل به نحو مندرج در اين سند و پيوست هاي آن است که قرار است توسط شوراي امنيت مورد تاييد قرار گیرد.
اجراي کامل اين برجام موجب حصول اطمينان از ماهيت صرفا صلح آميز برنامه هسته اي ايران خواهد شد.
ايران مجددا تائيد ميکند که هيچگاه و تحت هيچ شرايطي در پي سلاح هاي هسته اي، توليد و يا به دست آوردن آنها نخواهد بود.
اجراي موفقيت آميز اين برجام ايران را قادر خواهد ساخت تا به طور کامل حق خود بر انرژي هسته اي جهت مقاصد صلح آميز را طبق مواد ذيربط معاهده عدم اشاعه هسته اي و همسو با تعهداتش در آن سند استيفاء نمايد و در نتيجه با برنامه هسته اي ايران همچون برنامه هر دولت ديگر غير دارنده سلاح هاي هسته اي عضو معاهده عدم اشاعه رفتار خواهد شد.
اين برجام موجب لغو جامع کليه تحريم هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد و همچنين تحريم هاي چندجانبه و ملي مرتبط با برنامه هسته اي ايران و نيز شامل گام هايي براي ايجاد دسترسي در حوزه هاي تجارت، فناوري، مالي، و انرژي خواهد شد.
گروه ۱+۵ و ايران مجددا بر تعهد خود نسبت به اهداف و اصول ملل متحد به نحو مندرج در منشور سازمان ملل متحد تاکيد مي نمايند.
گروه ۱+۵ و ايران اذعان ميکنند که معاهده عدم اشاعه هسته اي کماکان مبناي اساسي رژيم عدم اشاعه هسته اي و رکن بنيادين پيگيري خلع سلاح هسته اي و استفاده هاي صلح آميز از انرژي هستهاي مي باشد.
گروه ۱+۵ و ايران بر عهده مي گيرند که اين برجام را با حسن نيت و در فضايي سازنده، بر مبناي احترام متقابل اجرا نمايند، و از هرگونه اقدام مغاير با نص، روح و هدف اين برجام خودداري نمايند. گروه ۱+۵ از تحميل الزامات مقرراتي و آئين نامه اي تبعيض آميز، به جايگزيني تحريم ها و اقدامات محدوديت سازي که مشمول اين برجام مي شوند، خودداري خواهند ورزيد. اين برجام بر پايه اجراي برنامه اقدام مشترک (توافق ژنو) که در تاريخ ۳ آذرماه ۱۳۹۲ در ژنو مورد توافق قرار گرفت، استوار مي گردد.
کميسيون مشترکي متشکل از گروه ۱+۵ و ايران به منظور نظارت بر اجراي اين برجام تشکيل خواهد شد و وظايف پيش بيني شده در اين برجام را ايفا خواهد نمود. کميسيون مشترک به موضوعات ناشي از اجراي اين برجام رسيدگي نموده و مطابق با مفادي که در پيوست مربوطه شرح داده شده است، عمل خواهد کرد.
از آژانس بینالمللی انرژي اتمي خواسته خواهد شد تا نسبت به اقدامات داوطلبانه مرتبط با هسته اي به نحو مورد توافق در اين برجام، نظارت و راستي آزمايي نمايد. از آژانس درخواست خواهد شد که به طور منظم به شوراي حکام، و آنگونه که در این برجام مقرر شده است به شوراي امنيت اطلاع رساني نمايد. کليه قواعد و مقررات مربوطهي آژانس در خصوص حفاظت از اطلاعات توسط کليه طرفهاي دخیل به طور کامل رعايت خواهد شد.
کليه مفاد و اقدامات مندرج در اين برجام صرفاً براي اجراي آن بين گروه ۱+۵ و ايران مي باشد و نميبايست به منزلهی ايجاد رویه براي هيچ دولت ديگری، يا براي اصول بنيادين حقوق بين الملل و حقوق و تعهدات وفق معاهدهی عدم اشاعه هسته اي و سایر اسناد مربوطه، و همچنين اصول و رويههاي شناختهشدهی بین المللی تلقي گردد.
به جزئيات فني اجراي اين برجام در پيوست هاي اين سند پرداخته مي شود.
اتحاديه اروپايي، کشورهاي گروه ۱+۵ و ايران در چارچوب اين برجام، به نحو مقتضي در زمينه مصارف صلح آميز انرژي هستهاي همکاري کرده و در طرح هاي مربوط به همکاري هاي هسته اي صلح آميز که مشترکا توسط طرفين تعيين مي شوند، از جمله از طريق مشارکت آژانس، تعامل خواهند نمود.
گروه ۱+۵ پيشنويس قطعنامهاي تاييدکنندهی اين برجام را براي تصويب به شوراي امنيت ارائه خواهد کرد که تاکید می نماید که انعقاد این برجام نشانگر یک دگرگونی بنیادین در بررسی این موضوع توسط شورای امنیت بوده و تمایل شورا برای برقراری یک رابطه جدید با ایران را اعلام می نماید. اين قطعنامه شوراي امنيت، همچنين لغو تمامي مفاد وضع شده وفق قطعنامه هاي قبلي شوراي امنيت از روز اجرا؛ ایجاد برخی محدودیت های خاص؛ و خاتمه بررسی موضوع هسته ای ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل ۱۰ سال پس از روز توافق برجام را مقرر خواهد نمود.
مفاد پيش بيني شده در اين برجام براي دوره هاي زماني مربوطه به شرحي که خواهد آمد و جزئيات آن در پيوست ها ذکر شده است، اجرا خواهد شد.
گروه ۱+۵ و ايران هر دو سال يک بار، يا در صورت نياز زودتر، به منظور بازنگری و ارزيابي پيشرفت صورت گرفته، و اتخاذ تصمیمات مقتضی با اجماع، در سطح وزير دیدار خواهند نمود.
ايران و گروه ۱+۵ اقدامات داوطلبانه زير را در چارچوب زماني که جزئيات آن در اين برجام و پيوست هاي آن تشريح گرديده است، اتخاذ خواهند نمود:
هسته ای
الف- غنی سازی، تحقيق و توسعه غنی سازی، ذخاير
طرح بلندمدت ایران شامل برخی محدودیتهای مورد توافق در مورد همهی فعالیتهای غنیسازی اورانیوم و فعالیت های مرتبط با غنیسازی اورانیوم، از جمله برخی محدودیت های مشخص در برخی فعالیت های خاص تحقیق و توسعه، برای هشت سال نخست، و به دنبال آن، با یک ضرباهنگ معقول، تکامل تدریجی به سمت مرحلهی بعدی فعالیتهای غنیسازی ایران برای اهداف منحصرا صلحآمیز، به نحو موصوف در پیوست ۱ خواهد بود. ایران به تعهد داوطلبانه خود، به نحو شرح داده شده در برنامه بلندمدت غنیسازی و تحقیق و توسعه غنیسازی خود که به عنوان بخشی از اعلامیهی اولیهی ایران برای پروتکل الحاقی ارائه خواهد شد پایبند خواهد بود.
ایران، در ده سال آغاز به از رده خارج کردن سانتریفیوژهای IR-۱ خود خواهد نمود. طی این دوره، ايران ظرفيت غنیسازی خود در نظنز را حداکثر تا ظرفيت غنيسازي اورانيوم تعداد ۵۰۶۰ سانتريفيوژ IR-۱ نصب شده نگه خواهد داشت. سانتريفيوژهاي اضافي و زيرساختهاي غنيسازي مربوطه در نطنز تحت نظارت مستمر آژانس به نحو مشروح در پیوست ۱ انبار خواهد شد.
ايران تحقيق و توسعهی غنیسازی را به شيوهاي که به انباشت اورانيوم غنيشده منتج نشود ادامه خواهد داد. تحقيق و توسعه غنیسازی ايران با اورانیوم برای مدت ۱۰ سال شامل صرفا ماشين هاي IR-۴، IR-۵، IR-۶ و IR-۸ به نحو تشريح شده در پيوست ۱ خواهد بود، و ایران به نحو مشخص شده در پیوست یک در سایر فناوریهای جداسازی ایزوتوپ برای غنیسازی اورانیوم وارد نخواهد شد. ایران به تست دستگاههای IR-۶ و IR-۸ ادامه خواهد داد، و در میانه سال هشتم، تست تا سی دستگاه ماشینIR-۶ و IR-۸ را به نحو مشخص شده در پیوست ۱ آغاز خواهد کرد.
همچنان که ایران سانتریفیوژهای IR-۱ را از رده خارج می نماید، به جز نحوه مندرج در پیوست ۱ اقدام به ساخت یا سرهم کردن سانتریفیوژ نخواهد کرد، و سانتریفیوژهای از کار افتاده را با نوع مشابه جایگزین خواهد نمود. ایران تولید دستگاههای سانتریفیوژ پیشرفته را صرفا برای فعالیت های مشخص شده در این برجام صورت خواهد داد. از پایان سال هشتم، و به نحو مندرج در پیوست ۱، ایران آغاز به ساخت تعداد مورد توافقی از دستگاه های سانتریفیوژ IR-۶ و IR-۸ بدون روتورز نموده و تمامی دستگاه های تولید شده را در نطنز، تا زمانی که بر اساس برنامه بلندمدت ایران مورد نیاز واقع شوند، تحت نظارت مستمر آژانس انبار خواهد نمود.
ایران بر اساس برنامه بلندمدت خود، برای ۱۵ سال، فعاليت هاي مرتبط با غنيسازي اورانيوم، از جمله تحقيق و توسعهی تحت نظارت پادمانی خود را صرفا در تاسیسات غنیسازی نطنز انجام خواهد داد، سطح غنیسازی اورانيوم خود را تا سقف ۶۷/۳ درصد نگه خواهد داشت، و، در فردو، از هرگونه غنیسازی اورانيوم و تحقيق و توسعه غنیسازی اورانيوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافتپذیر خودداري خواهد ورزيد.
ايران تاسيسات فوردو را به يک مرکز هسته اي، فيزيک و فنآوري تبديل خواهد نمود. همکاري بینالمللی از جمله به شکل سرمايهگذاريهاي مشترک علمي در حوزههاي تحقيقاتي مورد توافق ايجاد خواهد شد. ۱۰۴۴ ماشين IR-۱ در قالب شش آبشار در يک بال در تاسیسات فردو باقي خواهد ماند. دو عدد از این آبشارها به همراه زیرساخت های مربوطه بدون اورانيوم به چرخش ادامه خواهد داد و از جمله از طریق اصلاح مقتضی زیرساختها، برای توليد ايزوتوپهاي پايدار منتقل خواهد شد. چهار آبشار دیگر به همراه کلیهی زیرساختهای مربوطه به صورت ساکن باقی خواهند ماند. کليه سانتريفيوژهاي ديگر و زيرساختهاي مرتبط با غنيسازي جمعآوری و تحت نظارت مستمر آژانس به نحو مشخص شده در پیوست ۱ انبار خواهد شد.
طی این مدت پانزده سال، و همچنان که ایران به طور تدریجی به سمت رسیدن به استانداردهای بینالمللی کیفیت برای سوخت تولیدی در ایران حرکت میکند، ذخاير اورانيوم خود را به ۳۰۰ کيلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غني شده تا ۶۷/۳ درصد يا معادل آن در ساير اشکال شيميايي محدود خواهد کرد. مقادير اضافه بر اين ميزان براساس قيمتهاي بینالمللی و در عوض دريافت هگزافلواريد اورانيوم طبيعي تحویل داده شده به ایران، به فروش رسیده و به خریدار بینالمللی تحویل داده خواهد شد، يا به سطح اورانيوم طبيعي ترقيق خواهد گرديد. اورانيوم غني شده موجود در مجتمع هاي سوخت توليد شده از روسيه يا ساير منابع، براي استفاده در راکتورهاي هسته اي ايران، اگر شرایط مندرج در پیوست ۱ را دارا باشد، در زمره اين ۳۰۰ کيلوگرم ذخيرهUF۶ فوق الذکر محاسبه نخواهد شد. کميسيون مشترک از کمک به ايران، از جمله به نحو مقتضي از طريق همکاري هاي فني آژانس، حمايت خواهد نمود تا سوخت هسته اي توليد شده توسط ايران حائز استانداردهاي کيفي بینالمللی گردد. کليه اکسيد اورانيوم باقي مانده غني شده بين ۵ تا ۲۰ درصد به منظور استفاده در راکتور تحقيقاتي تهران به سوخت تبديل خواهد شد. هر گونه سوخت اضافي مورد نياز راکتور تحقيقاتي تهران، با نرخ بازارهاي بینالمللی در دسترس ايران قرار خواهد گرفت.
ب- اراک، آب سنگين، باز-فرآوري
ايران مبادرت به بازطراحي و بازساخت يک راکتور تحقيقاتي آب سنگين مدرنيزه شده در اراک بر اساس طراحی اولیه مورد توافق و در قالب یک همکاری بین المللی که طراحی نهایی آن را نیز تصدیق خواهد کرد، خواهد نمود که با استفاده از سوخت غني شده تا ۳.۶۷ درصد فعاليت خواهد کرد. اين راکتور تحقيقات هسته اي صلح آميز و توليد راديو ايزوتوپ براي مقاصد پزشکي و صنعتي را پشتيباني خواهد کرد. راکتور باز-طراحي شده و بازسازي شده اراک پلوتونيوم در سطح تسليحاتي توليد نخواهد کرد. کليه فعاليت ها براي بازطراحي و ساخت مجتمع هاي سوخت براي راکتور بازطراحي شده، بجز برای نخستین بارگذاری سوخت، در ايران انجام خواهد گرفت. همه سوخت مصرف شده در اراک براي دورهی عمر راکتور به خارج از ايران منتقل خواهد شد. اين مشارکت بینالمللی مشتمل بر کشورهاي مشارکت کنندهی گروه ۱+۵، ایران و ساير کشورهايي که طرفين ممکن است مشترکا تعيين کنند، خواهد بود. ایران به عنوان مالک و مدیر پروژه، نقش راهبری را ایفا خواهد نمود و گروه پنج بعلاوه یک و ایران قبل از روز اجرای توافق، یک سند رسمی که مسئولیت هایی که اعضای پنج بعلاوه یک برعهده خواهند گرفت را مشخص خواهد نمود، منعقد می نمایند.
ايران برنامه دارد که با همکاري گستردهتر بینالمللی شامل تضمين عرضه سوخت، همگام با روندهاي پيشرفت فنآوري بینالمللی در اتکاء بر آب سبک براي راکتورهاي تحقيقاتي و توليد برق آينده خود، حرکت نمايد.
به مدت ۱۵ سال، راکتور آب سنگين ديگر يا انباشت آب سنگين در ايران نخواهد بود. همه آب سنگين اضافي برای صادرات در بازارهاي بینالمللی عرضه خواهد شد.
ايران قصد دارد همه سوخت مصرف شده کليه راکتورهاي هسته اي تحقيقاتي و قدرتی فعلي و آينده خود را براي پسمانداری یا اقدامات بعدي، آنگونه که در قراردادهایی که به نحو صحیح با طرف دریافت کننده منعقد خواهد شد، از کشور خارج کند.
به جز فعاليت هاي جداسازي با هدف توليد راديوايزوتوپ هاي پزشکي و صنعتي از نمونههای تابشدیدهی اورانيوم غنيشده، ايران به مدت ۱۵ سال وارد بازفرآوري يا ساخت تاسيسات قادر به بازفرآوري سوخت مصرفی، يا فعاليت هاي تحقيق و توسعهی بازفرآوري که منتج به ايجاد قابليت بازفرآوري سوخت مصرفی شود، نگردیده و پس از این مدت نیز قصد چنین کاری را ندارد.
ج. شفافيت و اقدامات اعتمادساز
ايران، منطبق با اختيارات مربوطهي رئيس جمهور و مجلس (پارلمان)، وفق ماده ۱۷ (ب) پروتکل الحاقي به موافقتنامه جامع پادمان خود، این پروتکل را به صورت موقتي اجراء، و اقدام به تصويب آن در چارچوب زماني پيش بيني شده در پيوست ۵ کرده، و کد ۱/۳ اصلاحي ترتيبات فرعي بر موافقتنامه پادمان خود را به طور کامل اجرا خواهد نمود.
ایران «نقشه راه برای رفع ابهام از مسائل مورد اختلاف حال و گذشته» مورد توافق با آژانس، شامل ترتیباتی برای پرداختن به مسائل مورد نگرانی حال و گذشتهی مربوط به برنامه هسته ای ایران مندرج در ضمیمه گزارش مورخ ۸ نوامبر ۲۰۱۱ آژانس(GOV/۲۰۱۱/۶۵)، را کاملا اجرا خواهد نمود. اجرای کامل فعالیت هایی که ایران بر اساس این نقشه راه برعهده می گیرد تا ۱۵ اکتبر ۲۰۱۵ تکمیل خواهد شد و متعاقبا مدیرکل تا ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ ارزیابی نهایی خود پیرامون حل و فصل تمامی مسائل اختلافی باقی ماندهی گذشته و حال را به شورای حکام ارائه خواهد نمود، و فارغ از صلاحیت شورای حکام، کشورهای پنج بعلاوه یک به عنوان اعضای شورای حکام قطعنامه ای را برای اتخاذ اقدامات لازم، با هدف بسته شدن این موضوع، به شورای حکام ارائه خواهند کرد.
ايران به آژانس اجازه خواهد داد که بر اجراي اقدامات داوطلبانه فوق الذکر براي دوره هاي زماني مربوطه و نيز اجراي تدابير شفافيت ساز به شرح مندرج در اين برجام و پيوست هاي آن نظارت نمايد. اين اقدامات شامل: حضور بلندمدت آژانس در ايران؛ نظارت آژانس بر کنسانتره سنگ معدن اورانيوم توليدي توسط ايران در همه کارخانه هاي تغليظ سنگ معدن اورانيوم به مدت ۲۵ سال؛ نظارت و مراقبت در مورد روتورزها و بيلوزهاي سانتريفيوژ به مدت ۲۰ سال؛ استفاده از فنآوري هاي مدرن تائيد شده و گواهي شده توسط آژانس از جمله دستگاه سنجش ميزان غنیسازی به صورت مستقیم، و مهر و موم هاي الکترونيک؛ و يک سازوکار قابل اتکا براي اطمينان از رفع سريع نگراني هاي آژانس در زمينه دسترسي به مدت ۱۵ سال، به شرح مندرج در پيوست ۱.
ایران به فعالیت هایی که به توسعه تجهیزات انفجاری هسته ای منجر می تواند شود شامل فعالیت های متالورژی اورانیوم و پلوتونیوم به نحو مشخص شده در پیوست ۱، از جمله در سطح تحقیق و توسعه، مبادرت نخواهد نمود.
ايران با کانال خريدی که جزئیات آن در این برجام، به شرح مندرج در پیوست ۵، آمده و مورد تایید قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل خواهد بود همکاري نموده و مطابق آن عمل خواهد کرد.
تحريم ها
قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد که برجام را تاييد خواهد نمود تمام مفاد قطعنامه هاي قبلي شوراي امنيت در خصوص موضوع هسته اي ايران- ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸)، ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) و ۲۲۲۴ (۲۰۱۵) را همزمان با اجراي اقداماتِ توافق شدهی مرتبط با هسته اي توسط ایران، راستیآزمایی شده توسط آژانس، به نحو مشخص شده در پیوست ۵ لغو خواهد کرد و محدوديتهاي خاصي را به نحو مشخص شده در پيوست ۲ برقرار خواهد نمود؛ [۱]
اتحاديه اروپايي همه مفاد «مقررات اتحادیه اروپایی» را، آنگونه که موخرا اصلاح شده است، که کليه تحريم هاي اقتصادي و مالي مرتبط با هسته ای را اجرائي مي سازد، از جمله فهرست افراد مشخص شدهی مربوطه، همزمان با اجراي اقداماتِ توافق شدهی مرتبط با هسته اي توسط ایران، به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، لغو خواهد کرد، و (این لغو) شامل تمامی تحریمها و تدابیر محدودکننده در حوزه هاي زير، که در پيوست ۲ تشریح شده، خواهد بود:
الف- نقل و انتقالات مالي بین اشخاص و نهادهای اروپایی، از جمله موسسات مالی، و اشخاص و نهادهای ايرانی از جمله موسسات مالی؛
ب- فعاليت هاي بانکي، شامل ایجاد روابط کارگزاری بانکی جدید و افتتاح شعب و بانکهای تابعه بانکهای ایرانی در قلمرو کشورهای عضو اتحادیه؛
ج- ارائه خدمات بيمه و بيمه اتکائي؛
د- ارائه خدمات پيام رساني مالي (از جمله سوئيفت) برای افراد و اشخاص حقوقی نامبرده شده در الحاقیهی ۱ پیوست ۲ شامل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و موسسات مالی ایرانی؛
ه- حمایت مالی از تجارت با ایران (اعتبارات صادراتی، تضامین، یا بیمه)؛
و- تعهد به پرداخت وام هاي بلاعوض، خدمات مالي و وام هاي ترجيحي به دولت ایران؛
ز- معاملات راجع به اوراق مشارکت دولت ايران و اوراق تضمین شده توسط دولت؛
ح- واردات و حمل نفت، فراورده های نفتی، گاز و فرآورده های پتروشیمی ایرانی؛
ط- صادرات تجهیزات یا تکنولوژی کلیدی برای بخش هاي نفت، گاز و پتروشيمي؛
ی- سرمایه گذاری در حوزه های نفت و گاز و پتروشیمی؛
ک- صادرات تجهیزات و تکنولوژی کلیدی صنایع دریایی؛
ل- طراحی و ساخت کشتی های باری و تانکرهای نفتی؛
م- ارائه خدمات پرچم و تعیین وضعیت (classification)؛
ن- دسترسی به فرودگاه های اتحادیه اروپایی برای هواپیماهای باری ایرانی؛
س-صادرات طلا، فلزات گرانبها و الماس؛
ع- تحویل مسکوکات و اسکناس ایرانی؛
ف- صادرات گرافیت، فلزات خام و نیمه ساخته مانند آلومینیوم و فولاد و صادرات نرم افزار برای یکپارچه سازی فرآیندهای صنعتی؛
ذ- لغو فهرست اشخاص حقیقی، حقوقی و نهادها (مسدود شدن اموال و ممنوعیت ویزا) مذکور در الحاقیه یک پیوست شماره ۲ و؛
ق- خدمات تبعی برای هر یک از گروه های فوق.
اتحاديه اروپايي ۸ سال پس از روز توافق برجام یا زماني که آژانس به نتیجهگیری گستردهتر رسیده باشد که تمام مواد هسته ای در ایران در فعالیت های صلح آمیز باقی می ماند، هرکدام که زودتر حاصل شود، تمامي مفاد «مقررات اتحادیه اروپایی» را که تحريمهاي مرتبط با عدم اشاعه را اجرایی می سازد، از جمله فهرست های اسامي، لغو خواهد کرد.
ايالات متحده منطبق با این برجام اعمال تحريم های مشخص شده در پیوست ۲ را با اثربخشی همزمان با اجراي اقداماتِ توافق شدهی مرتبط با هستهاي توسط ایران به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، متوقف ساخته و به این توقف ادامه خواهد داد. این تحریمها شامل حوزه های زیر، به نحوی که در پیوست دو تشریح شده می گردد:
الف. معاملات مالی و بانکی با بانک ها و موسسات مالي ايراني مشخص شده در پیوست ۲، از جمله بانک مرکزي ايران و افراد و موجوديت هايي که به عنوان دولت ايران در فهرست Specially Designated National and Blocked Person مشخص شده اند، به نحوي که در الحاقیه ۳ پيوست ۲ آمده است (شامل افتتاح و نگهداری حساب های واسطه نزد موسسات مالی غیرآمریکایی، سرمایهگذاری، خرید و فروش ارز و افتتاح اعتبارات اسنادی)؛
ب. معاملات به ريال ايران؛
ج. ارائه اسکناس دلار آمریکایی به دولت ايران؛
د. محدودیتهای تجارت دوجانبه بر درآمدهای ایران در خارج از کشور شامل محدودیت ها بر نقل و انتقال درآمدها؛
ه. خرید، پذیره نویسی یا تسهیل معاملات راجع به دیون حاکمیتی ایران شامل اوراق قرضه دولتی؛
و. خدمات پیام رسانی مالی به بانک مرکزی ایران و موسسات مالی ایرانی به نحو مندرج در الحاقیه شماره ۳ پیوست ۲؛
ز. خدمات بیمه ای یا بيمه اتکائي؛
ح. (توقف) تلاش برای کاهش فروش نفت ایران؛
ط. سرمايه گذاري شامل مشارکت در سرمایه گذاری های مشترک، کالا، خدمات، اطلاعات، فناوری و دانش و کمک فني براي بخش هاي نفت، گاز و پتروشيمي؛
ی. خريد، تحصیل، فروش، حمل و نقل یا بازاریابی نفت، محصولات پتروشیمی یا گاز طبیعی از ایران؛
ک. صادرات، فروش یا عرضه فراورده های نفتی تصفیه شده و فراورده های پتروشیمی به ایران؛
ل. معاملات در حوزه انرژی ایران؛
م. معاملات با بخشهای کشتیرانی و کشتی سازی و عاملان بنادر ایران؛
ن. خرید و فروش طلا و سایر فلزات گرانبها؛
س. خرید و فروش گرافیت، فلزات خام یا نیمه ساخته مانند آلومینیوم، فولاد، زعال سنگ و نرم افزار برای یکپارچه سازی فرآیندهای صنعتی؛
ع. فروش، عرضه یا انتقال کالاها و خدمات مورد استفاده در ارتباط با بخش خودروسازی ایران؛
ف. تحریم های راجع به خدمات تبعی در مورد هریک از گروه های فوق؛
ذ. برداشتن نام افراد و اشخاص حقیقی و حقوقی به شرح مندرج در الحاقیه ۳ پیوست ۲ از فهرست SDN؛ یا لیست اشخاص تحریمی غیر SDN؛
ق. لغو دستورات اجرایی ۱۳۵۷۴، ۱۳۵۹۰، ۱۳۶۲۲، و ۱۳۶۴۵ و بخشهای ۵ تا ۷ و ۱۵ دستورالعمل اجرایی ۱۳۶۲۸؛
ایالات متحده، به نحو مشخص شده در پیوست ۲ و منطبق با پیوست ۵، اجازه فروش هواپیماهای مسافری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران؛ مجوز اینکه اشخاص غیرآمریکایی که در مالکیت یا کنترل اشخاص آمریکایی هستند، به نحو منطبق با این برجام با ایران مشارکت نمایند؛ و مجوز واردات فرش و مواد غذایی از مبدا ایران به آمریکا را صادر خواهد نمود.
هشت سال پس از روز توافق، یا در زمانی که آژانس به نتیجه گیری گسترده تر خود مبنی بر اینکه مواد هسته ای در ایران در فعالیتهای صلح آمیز باقی می ماند، هرکدام که زودتر باشد، ايالات متحده اقدام قانوني مقتضي را برای لغو، یا تغییر به منظور اجرایی کردن لغو تحريم هاي مشخص شده در پیوست ۲ در خصوص دستيابي به اقلام و خدمات مرتبط با هسته اي براي فعاليت هاي هسته اي مندرج در اين برجام، منطبق با رويکرد ايالات متحده نسبت به ساير دولتهاي غيردارندهی سلاح هسته اي تحت معاهده عدم اشاعه پی خواهد گرفت.
اتحادیه اروپایی، کشورهای آلمان، انگلیس و فرانسه و نیز ایالات متحده فهرست کامل و جامعی از تحريم ها یا اقدامات محدوديت ساز مرتبط با هستهای را مشخص مینمایند و آنها را منطبق با پیوست ۵ لغو خواهند نمود. پیوست ۲ همچنین اثرات لغو تحریم ها را از زمان «روز اجرا» مشخص خواهد نمود. چنانچه در هر زماني پس از روز اجرا ايران بر اين اعتقاد باشد که هر تحريم يا اقدام محدوديتساز مرتبط با هسته ای ديگری از یک عضو ۱+۵ در حال ممانعت از اجراي کامل لغو تحريم ها به نحو تشريح شده در اين برجام است، عضو ذيربط برجام با هدف فيصله موضوع با ايران مشورت خواهد نمود و چنانچه توافق داشته باشند که لغو اين تحريم يا اقدام محدوديتساز مناسب ميباشد، عضو مربوطهی برجام اقدام مقتضی را به عمل خواهد آورد. در صورتي که قادر به فيصله اين موضوع نباشند، ايران يا هر عضو گروه ۱+۵ مي توانند موضوع را به کميسيون مشترک ارجاع نمايند.
چنانچه قانونی در سطح ایالتی یا محلی در ایالات متحده مانع از اجرای لغو تحریمهای مشخص شده در این برجام شود، ایالات متحده، با در نظر گرفتن تمامی اختیارات موجود، گامهای مقتضی را به منظور تحقق اجرای مزبور اتخاذ خواهد نمود. ایالات متحده به طور فعال، مقامات در سطح ایالتی یا محلی را تشویق خواهد کرد که تغییرات در سیاست ایالات متحده منعکس شده در لغو تحریمهای وفق این برجام را در نظر داشته و از اقداماتی که با این تغییر در سیاست همخوانی ندارد خودداری نمایند.
اتحاديه اروپايي از بازگرداندن يا تحمیل مجدد تحريم هايي که اجراي آنها را وفق اين برجام لغو کرده است، خودداری می نمايد، فارغ از فرآيند حل و فصل اختلافات پيش بيني شده در اين برجام. هيچ گونه تحريم جديد هسته اي شوراي امنيت و هيچ گونه تحريم جديد اتحاديه اروپايي وجود نخواهد داشت. ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم های مشخص شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ايالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئيس جمهور و کنگره، از بازگرداندن يا تحمیل مجدد تحريم هاي مشخص شده در پیوست ۲ که اعمال آنها را وفق اين برجام متوقف کرده است، خودداری مینمايد، فارغ از فرآيند حل و فصل اختلافات پيش بيني شده در اين برجام. دولت ايالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئيس جمهور و کنگره، از اعمال تحريم هاي جدید مرتبط با هسته اي خودداري خواهد کرد. ایران اعلام کرده است که تحمیل چنین تحریم های جدید مرتبط با هسته ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزیی اجرای تعهدات خود وفق این برجام، تلقی خواهد نمود.
گروه ۱+۵ به منظور تضمين شفافيت و کارآمدي در ارتباط با لغو تحريم ها وفق این برجام، تدابیر اداري و آئين نامه هاي اجرایی کافی را تمهید خواهند کرد. اتحاديه اروپايي و دولتهاي عضو و همچنين ايالات متحده دستورالعمل هاي مرتبط را صادر خواهند نمود و در خصوص جزئيات تحريم ها يا اقدامات محدوديت سازي که به موجب اين برجام لغو شده اند، بيانيه هايي را که در دسترس عموم باشد، منتشر خواهند کرد. اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو و ايالات متحده متعهد هستند که در خصوص محتواي اين دستورالعمل ها يا بيانيه ها با ايران به صورت منظم و بنا به اقتضاء مشورت نمايند.
گروه ۱+۵ و ايران متعهد هستند که اين برجام را با حسن نيت و در فضايی سازنده، برمبناي احترام متقابل اجرا نمايند و از هرگونه اقدام مغاير با نص، روح و نیت اين برجام که اجراي موفقيت آميز آن را مختل سازد، خودداري کنند. مقامات ارشد دولتی در گروه ۱+۵ و ایران تمام تلاش خود را برای اجرای موفقیت آمیز این برجام، از جمله در بیانات عمومی خود، به کار خواهند بست. [۲] گروه ۱+۵ کليه اقدامات لازم را براي لغو تحريم ها به نحو مقتضي به عمل خواهند آورد، و از تحمیل مقررات آئين نامه اي استثنائي يا تبعيض آميز و الزامات شکلي به جاي تحريم ها و اقدامات محدوديتساز تحت پوشش اين برجام، خودداري می ورزند.
اتحاديه اروپايي و دولتهاي عضو و همچنين ايالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تاثيرگذاری خصمانه و مستقیم بر عادي سازي تجارت و روابط اقتصادي با ايران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیتآمیز اين برجام خودداري خواهند کرد.
گروه ۱+۵ هيچ تحريم يا اقدام محدوديتسازي را نسبت به افراد و يا نهادها به دليل مبادرت به فعاليتهایي که مشمول لغو تحريم های مندرج در این برجام شده است، اعمال نخواهند کرد مشروط بر اينکه اين فعاليتها با سایر قوانين و مقررات جاری گروه ۱+۵ منطبق باشد. به دنبال لغو تحریم ها وفق این برجام به نحو مشخص شده در پیوست ۲، تحقیقات در دست رسیدگی در خصوص نقض هاي احتمالي تحريم ها و/يا اقدامات محدوديت ساز می تواند طبق قوانین ملی مربوطه مورد بازبینی واقع شود.
منطبق با زمان بندي مشخص شده در پيوست ۵، اتحاديه اروپايي و دولتهاي عضو آن اجراي اقدامات قابل اعمال نسبت به افراد و نهادهای فهرست شده، از جمله بانک مرکزي ايران و ساير بانک ها و موسسات مالي ايراني را به نحو تفصيل يافته در پيوست ۲ و ملحقات آن لغو خواهد نمود. منطبق با زمان بندي تعيين شده در پيوست ۵، ايالات متحده برخی نهادها و افراد موردنظر را از فهرست SDN و برخي نهادها و افراد موردنظر را از فهرست Foreign Sanctions Evaders خارج خواهد کرد که تفصيل آن در پيوست ۲ و ملحقات آن آمده است.
اتحادیه اروپایی و کشورهای گروه ۱+۵ و شرکاي بینالمللی با ايران در پروژه هاي مشترک در زمينه فن آوري هسته اي صلح آميز از جمله نيروگاه هسته اي، راکتورهاي تحقيقاتي، توليد سوخت، تحقيق و توسعه پيشرفته مشترک مورد توافق همانند گداخت هسته اي، ايجاد مرکز پزشکي هسته اي منطقه اي با فن آوري هاي پيشرفته روز، آموزش افراد، ايمني و امنيت هسته اي، و حفاظت محيط زيستي، به نحو مندرج در پیوست ۳، از جمله از طريق پروژه هاي همکاري فني آژانس، تعامل خواهند کرد. آنان تدابیر لازم برای اجرای این پروژه ها را به نحو مقتضی اتخاذ خواهند نمود.
گروه ۱+۵ و ايران در خصوص گام هاي لازم براي تضمين دسترسي ايران در حوزه هاي تجارت، فن آوري، مالي و انرژي توافق خواهند کرد. اتحاديه اروپايي حوزه هاي ممکن براي همکاري بين اتحاديه اروپايي، دولت هاي عضو و ايران را بررسي بيشتر خواهد نمود، و در اين چارچوب بهره گيري از ابزارهاي ممکن همانند اعتبارات صادراتي به منظور تسهيل تجارت، تامين اعتبار پروژه ها و سرمايه گذاري در ايران را بررسي خواهد کرد.
برنامه اجرایی
ایران و گروه ۵+۱ تعهدات خود وفق برجام را بر اساس توالی مشخص شده در پیوست ۵ اجرا خواهند کرد. نقاط عمده برای اجرا به شرح زیر می باشد:
الف. روز نهایی شدن، تاریخی است که در آن مذاکرات این برجام میان گروه ۵+۱ و ایران جمعبندی شده، و بی درنگ به دنبال آن، قطعنامهیی که این برجام را تایید می نماید به شورای امنیت سازمان ملل برای تصویب بدون تاخیر تسلیم خواهد شد.
ب. روز توافق، نود روز پس از تایید این برجام توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد، یا تاریخ مقدمی که با رضایت متقابل اعضای برجام تعیین شود خواهد بود که در آن، این برجام و تعهدات مندرج این برجام از تاثیر برخوردار خواهند شد. از این روز، اعضاء برجام آغاز به فراهم آوردن ترتیبات و تمهیدات لازم برای اجرای تعهدات خود وفق برجام خواهند نمود.
ج. روز اجرا، زمانی است که در آن، همزمان با گزارش آژانس مبنی بر راستی آزمایی اجرای تدابیر مرتبط با هسته ای ایران به نحو مندرج در بخش های ۱۴.۱ تا ۱۴.۱۲ پیوست ۵، اتحادیه اروپایی و ایالات متحده به ترتیب اقدامات مشروحه در بخشهای ۱۵ و ۱۶ پیوست ۵ را انجام داده و منطبق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، اقدامات شرح داده شده در بخش ۱۷ پیوست ۵ در سطح سازمان ملل متحد انجام می شود.
د. روز انتقالی، هشت سال پس از روز توافق خواهد بود، یا تاریخی که مدیرکل آژانس گزارشی ارائه نماید دال بر اینکه آژانس به نتیجه گیری گسترده تر خود مبنی بر اینکه تمام مواد هسته ای در ایران در فعالیت های صلح آمیز باقی می ماند، هرکدام زودتر باشد. در آن روز، اتحادیه اروپایی و ایالات متحده به ترتیب اقدامات مشروحه در بخشهای ۲۰ و ۲۱ پیوست ۵ را انجام داده، و منطبق با قطعنامه شورای امنیت، اقدامات شرح داده شده در بخش ۲۲ پیوست ۵ در سطح سازمان ملل متحد صورت خواهد پذیرفت و ایران، منطبق با اختیارات قانونی رییس جمهور و مجلس، تصویب پروتکل الحاقی را پیگیری خواهد نمود.
ه. روز خاتمه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد، روزی است که در آن، قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که این برجام را تایید می نماید، منطبق با شرایط خود خاتمه می یابد، که این روز ده سال از زمان روز توافق خواهد بود، مشروط به اینکه مفاد قطعنامه های قبلی بازگردانده نشده باشد. در آن روز، اتحادیه اروپایی اقدامات شرح داده شده در بخش ۲۵ پیوست ۵ را به انجام می رساند.
۳۵. توالی و نقاط عمده درج شده در بالا و در پیوست ۵، فارغ از مدت ذکر شده در این برجام برای تعهدات برجام می باشد.
ساز و کار حل و فصل اختلافات
۳۶. چنانچه ايران معتقد باشد که هر يک يا کليه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعايت ننموده اند، ايران مي تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کميسيون مشترک ارجاع نمايد؛ به همين ترتيب، چنانچه هر يک از اعضاي گروه ۱+۵ معتقد باشد که ايران تعهدات خود را رعايت نکرده است، هر يک از دولتهاي گروه ۱+۵ مي تواند اقدام مشابه به عمل آورد. کميسيون مشترک ۱۵ روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فيصله دهد، مگر اينکه اين زمان با اجماع تمديد شود. متعاقب بررسي کميسيون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پايبندي فيصله نيافته است، مي تواند موضوع را به وزيران امور خارجه ارجاع دهد. وزيران ۱۵ روز خواهند داشت تا موضوع را فيصله دهند، مگر اينکه اين زمان با اجماع تمديد شود. پس از بررسي کميسيون مشترک – همزمان با (يا به جاي) بررسي در سطح وزيران – خواه عضو شاکي يا عضوي که اجراي تکاليف اش موضوع بوده است مي تواند درخواست نمايد که موضوع توسط يک هيات مشورتي که متشکل از سه عضو خواهد بود (يکي از سوي هر يک از طرف هاي درگير در اختلاف و طرف سوم مستقل) بررسي شود. هيات مشورتي مي بايست نظريه غيرالزام آوري را در خصوص موضوع پايبندي ظرف ۱۵ روز ارائه نمايد. چنانچه، متعاقب اين فرايند ۳۰ روزه موضوع فيصله نيابد، کميسيون مشترک در کمتر از ۵ روز نظريه هيات مشورتي را با هدف فيصله موضوع بررسي خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضايت طرف شاکي فيصله نيافته باشد، و چنانچه طرف شاکي معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پایبندی اساسي» مي باشد، آنگاه آن طرف مي تواند موضوع فيصله نيافته را به عنوان مبناي توقف کلي و يا جزئي اجراي تعهدات اش وفق برجام قلمداد کرده و/يا به شوراي امنيت سازمان ملل متحد ابلاغ نمايد که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسي» بشمار مي آيد.
۳۷. متعاقب دريافت ابلاغ طرف شاکي، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضيحي از تلاش هاي توام با حسن نيت آن طرف براي طي فرايند حل و فصل اختلاف پيش بيني شده در برجام، شوراي امنيت سازمان ملل متحد مي بايست منطبق با رویه های خود در خصوص قطعنامه اي برای تداوم لغو تحريم ها راي گيري نمايد. چنانچه قطعنامه فوق الذکر ظرف ۳۰ روز از تاريخ ابلاغ به تصويب نرسد، سپس مفاد قطعنامه هاي سابق شوراي امنيت سازمان ملل متحد مجددا اعمال خواهند شد، مگر اينکه شوراي امنيت سازمان ملل متحد به نحو ديگري تصميم گيري نمايد. در چنین صورتی، این مفاد در خصوص قراردادهایی که بین هر طرف و ایران یا افراد و نهادهای ایرانی قبل از تاریخ اعمال آنها امضا شده باشد، دارای اثر عطف به ما سبق ندارد مشروط به این که فعالیت های صورت گرفته وفق اجرای این قراردادها منطبق با این برجام و قطعنامه های قبلی و فعلی شورای امنیت باشد. شوراي امنيت سازمان ملل متحد، با ابراز نیت خود برای تصمیمگیری مبتنی بر ممانعت از اجرای دوباره و خودکار تدابیر در صورتی که ظرف این مدت موضوعی که موجب ابلاغ فوق شده است حل و فصل شده باشد، ديدگاه هاي طرف هاي اختلاف و هرگونه نظريه صادره توسط هيات مشورتي را ملحوظ خواهد داشت. ايران بيان داشته است که چنانچه تحريم ها جزئا يا کلا مجددا اعمال شوند، ايران این امر را به منزله زمینه ای برای توقف کلی یا جزئی تعهدات خود وفق این برجام قلمداد خواهد نمود.