سونامی جذب دانشجوی دکترا آفت آموزش عالی/ سهم ناچیز پژوهش‌های اصیل

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، علی سرزعیم، سونامی جذب دانشجو در مقطع دکتری را از آفت‌های آموزش عالی عنوان کرد و گفت:  دانشگاه‌ها برای کسب درآمد، اقدام به جذب دانشجویان بی‌شمار در مقطع دکتری می‌کنند.

به گزارش عطنا به نقل از مهر، نخستین نشست علمی از سلسله نشست‌های تجاری‌سازی پژوهش، با تأکید بر پژوهش‌های علوم انسانی با موضوع «سوء برداشت‌ها در تجاری‌سازی پژوهش در آموزش‌عالی ایران» با حضور علی سرزعیم، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و مشاور اقتصادی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، بهزاد دوران، معاون پژوهش پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و میثم خسروی، رئیس مرکز آموزش‌عالی علمی-کاربردی امام رضا (ع) برگزار شد.

در این نشست علی سرزعیم ، سونامی جذب دانشجو در مقطع دکتری را از آفت‌های آموزش عالی عنوان کرد و گفت:  محدویت افزایش شهریه در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد باعث شده تا دانشگاه‌ها برای کسب درآمد اقدام به جذب دانشجویان بی‌شمار در مقطع دکتری کنند.

وی با بیان اینکه دو رسالت اصلی دانشگاه، آموزش و پژوهش است و این مسئله بین اذهان مردم در ایران جا نیفتاده است، افزود:  پژوهش‌های اصیل توسط اعضای هیئت علمی خیلی کم انجام می‌شود و با وجود مقالات ISI، میزان رفرنس‌ها به این مقالات بسیار پایین است. درهمین حال در مقالاتی که به صورت مشترک نوشته می‌شود مشارکت اساتید بسیار ناچیز است اما نامشان در ابتدا می‌آید و این وضعیت اسفباری را ایجاد کرده است.

مشاور اقتصادی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری افزود:  سرفصل‌های دروس در تحصیلات تکمیلی بسیار قدیمی است و فاصله زیادی با مباحث روز دنیا دارد.

وی با بیان سوء برداشت از مفهوم تجاری سازی و بازار آزاد گفت:  معنای ورود بازار آزاد به آموزش عالی نبود نظارت بر آن نیست؛ عده‌ای بر این باورند که بازار آزاد مکانیزم تنبیه و تشویق خود را دارد و با اعمال آن بازار کنترل خواهد شد اما این کار هزینه‌های اجتماعی را بالا می‌برد در نتیجه باید نهادی برای استانداردسازی آن وجود داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی سوء تعبیر دیگر در تجاری سازی آموزش عالی را کسب درآمد بیشتر به هر شیوه‌ای توسط دانشگاه‌ها عنوان کرد و افزود:  نهاد آموزش عالی باید استاندارها را استخراج کند و بر دانشگاه‌ها نظارت کند.

سرزعیم با بیان ریشه بحران‌های مالی افزود:  تغییر هرم جمعیتی و افزایش تقاضا برای تحصیلات عالی دولتمردان را بر آن داشت تا عرضه را زیاد کنند و در کنار آن مقرر شد تا دانشگاه‌ها خودکفا باشند، در نتیجه این باور به وجود آمد که ما باید همه چیز را خود عرضه کنیم و با این تفکر، دانشگاه‌ها شروع به جذب دانشجو در مقطع دکتری کردند.

این استاد دانشگاه تاکید کرد:  همه این قضایا در زمینه بازار کار دولتی رخ داده است، بازاری که مدرک، اولویت بیشتری بر مهارت دارد و باعث افزایش حقوق می‌شود و این سیگنال از سوی افراد دریافت شد و تمایل به دریافت مدرک بالا رفت.

سرزعیم با اشاره به بحران‌های مالی آموزش عالی به تشریح پیامدهای بحران تامین مالی دولتی آموزشی عالی پرداخت و گفت:  این مسئله باعث تشدید نابرابری به جای کاهش آن شده و افراد کمتر برخوردار جامعه از تحصیل در دانشگاه‌های خوب کمتر برخوردارند.

عضو هیئت علمی دامشگاه علامه طباطبائی دیگر پیامدهای این فرایند را تحصیلات بیش از حد، فرسودگی و استهلاک هزینه‌های ثابت آموزش عالی، فدا شدن کیفیت، صرفه نداشتن فعالیت اصیل و جدی علمی، چند شغله شدن اساتید دانشگاه، ایجاد دوره‌های شبانه و پردیس، انتقال فشار تامین مالی به دوره‌های تحصیلات تکمیلی، فقدان منابع لازم برای تامین پژوهانه دانشجویان دکترا و کم اعتبار شدن مدارک عالی برشمرد.

سرزعیم مداخله موثر وزارت علوم در ارزیابی کیفی، اصلاح نظام تامین مالی دانشگاه‌ها، مامور کردن اساتید شاغل در دستگاه‌های اجرایی، توجه به تامین مالی دانشجویان دکتری، ایجاد شبکه‌های دانشگاهی و مقابله با فساد را از جمله راه‌های برون‌رفت از وضع موجود بیان کرد.