دانشگاه، ویترین گروه‌های مختلف کشور است

دکتر برجعلی گفت: استادان و اعضای هیئت‌علمی ما در دانشگاه اندیشه‌ها و ایده‌های متفاوت و متمایزی دارند و ممکن است یک استاد حرف استاد دیگر را در کلاس درس رد کند که این طبیعت و خاصیت دانشگاه است.

رئیس دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی در گفت‌وگو با خبرنگار عطنا تاکید کرد: زندگی اجتماعی گریزناپذیر است و ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در زندگی باید با بقیه ارتباط و تعامل داشته باشیم. این ارتباط مختص فقط دانشگاه نیست و در جامعه و خانواده و در همه جا ما درگیر این فرآیند هستیم و یک امر بنیادین است.

وی اظهار داشت: اگر انسان را یک موجود اجتماعی بدانیم، تعامل در لایه پنهان آن نهفته است. این ارتباط با رفتار کلامی، گفتار و یا عدم ارتباط است. اگر با دیگران ارتباط برقرار نمی‌کنیم نیز یک نوع تعامل البته از نوع منفی آن است و بُعد آسیب‌شناسانه دارد.

برجعلی تصریح کرد: پس ارتباط یک امر مبرهن بوده و در دانشگاه به دلیل فضای پیچیده‌ای که دارد، این تعامل بیشتر می‌شود.

وی گفت: اگر بخواهیم فضای دانشگاه را با دبیرستان مقایسه کنیم، در دبیرستان محیط، تنوع و تکثر محدودتر است و از نظر محیطی و هارمونی دانش‌آموزان به هم نزدیک‌تر بوده و دارای یک پایگاه اقتصادی و اجتماعی هستند.

برجعلی افزود: ولی در دانشگاه به خصوص دانشگاه‌های محوری مثل دانشگاه علامه طباطبائی، دانشجویان از اقوام، گروه‌ها، قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف و متفاوت هستند. فضا جدید، پیچیده و چند لایه شده و تعامل بیشتر معنا پیدا می‌کند. دیگر نمی‌شود با برخوردهای ساده و خطی که قبلاً در دبیرستان و مدرسه داشتیم، با همان شیوه دانشجویان را در دانشگاه اداره کنیم.

وی گفت: لذا ضرورت دارد دانشجویان نسبت به محیط جدید هم آشنایی بیشتری پیدا کنند و هم متفاوت عمل کنند چون در دانشگاه فکرها و اندیشه‌های متفاوت و متمایز وجود دارد. پس دانشجو قبل از ورود به دانشگاه باید با ارتباط مؤثر آشنا بوده و مقداری نیز آمادگی ذهنی داشته باشد.

آشنایی دانشجویان با اندیشه‌های متفاوت از جمله خاصیت‌های دانشگاه است

رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی دانشگاه را تبلور و ویترین کشور دانست که از همه جا به این مکان دانشجو وارد می‌شود، بیان کرد: اساتید و اعضای هیئت‌علمی ما در دانشگاه اندیشه‌ها و ایده‌های متفاوت و متمایز دارند و ممکن است یک استاد حرف استاد دیگر را در کلاس درس رد کند که این طبیعت و خاصیت دانشگاه است. به خصوص در دانشگاه علوم انسانی مثل علم تجربی نیست که قطعی باشد و در علوم انسانی جواب خیلی از سئوالها نه بله است و نه خیر؟

وی ادامه داد: شرایط متفاوت گاهی معنای متفاوتی پیدا کرده که در برخی موارد برای دانشجو چالش‌های ذهنی ایجاد می‌کند. پس دانشجو باید آمادگی رویارویی با اندیشه‌ها و افکار متفاوت باشد و قدرت تحلیل خود را بالا ببرد که این خود نیازمند تعامل و ارتباط  صحیح استاد با دانشجو است که باید در یک بستر انسانی شکل بگیرد ولی به هر حال قواعدی نیز دارد.

برجعلی افزود: ولی نباید چارچوب‌ها برداشته شود و انتظارات جای قواعد را بگیرد؛ و به تعبیر من استاد، نمی‌تواند ناز دانشجو را بِخرد، بلکه باید کار علمی خود را بکند.

نحوه تعامل و ارتباط دانشجو، استاد و دانشگاه باید بر اساس قواعد باشد

وی درمورد نحوه تعامل و ارتباط سه مثلث دانشجو، استاد و دانشگاه اذعان کرد: دانشگاه کانون ارتباط انسانی است و باید مجموعه وظایفی در چارچوب قانون و قواعد انجام شود. دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاهی ملی است که اعضای آن نیز باید دارای مهارت‌هایی باشند تا روند به صورت مناسب جلو رود.

برجعلی با اشاره به اینکه دانشجویان از خانواده‌های مختلف در دانشگاه حضور پیدا کرده و یک ناهم‌ترازی ایجاد می‌شود، گفت: در اینجا می‌طلبد که ما در دانشگاه ارتباط مؤثر را بیشتر بشناسیم و به دور از قیدوبندها این مهم نیاز به ظرفیت‌سازی و فرهنگ‌سازی دارد.

رئیس دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی علامه طباطبائی با بیان اینکه ارتباط به مهارت نیاز دارد، گفت: در تابستان گذشته ما در دانشگاه برای استادان نو ورود و استادان دروس معارف کلاس ارتباط مؤثر برگزار کردیم که با استقبال آن‌ها مواجه شد.

وی با اشاره به اینکه برگزاری این‌گونه کلاس‌ها برای دانشجویان که اولی‌تر هستند نیز مهم است، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که دانشجویان در مقطع کارشناسي‌ارشد دانشگاه علامه طباطبائی یاد می‌گیرند ارتباط مؤثر است که آن را در دستور کار قرار داده‌ایم.

برجعلی افزود: مرکز مشاوره دانشگاه می‌تواند با رصد دانشجویان اقدام به برگزاری کلاس‌های ارتباط مؤثر در جهت بالا بردن مهارت‌های برقراری ارتباط با دیگران برگزار کرده که به خصوص برای دانشجویان جدیدالورود بسیار تأثیرگذار است. ضمن‌آنکه برگزاری این دوره‌ها برای کارمندان دانشگاه نیز اهمیت زیادی دارد.

اهداف خود را در قالب شعار هدف‌دار و غیرمستقیم عرضه کنیم

وی در پاسخ به این سوال که دانشگاه برای بحث ارتباط مؤثر و تعامل بین استاد، دانشجو و کارمند چه وظایفی بر عهده دارد، گفت: اگر ما واقعاً دانشگاه را خانه علم، مهارت‌آموزی و اندیشه‌ورزی بدانیم باید برای آینده خود برنامه و هدف داشته و آن‌ها را در قالب شعار که منتهی به عمل شوند طراحی و در دید دانشجو، کارمند و استاد قرار دهیم.

رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی علامه طباطبائی به سفر خود به کشور مالزی اشاره کرد و افزود: در دانشگاه‌های این کشور شعارهای مناسب و مرتبط با اهداف دانشگاه را انتخاب کرده  و آن را بر سردر و پیشانی دانشگاه نصب کرده بودند. مثلاً «ما انتظار داریم که یک شهروند جهانی داشت باشیم».

وی با اشاره به نقش کلیدی و تاثیرگذار مرکز مشاوره دانشگاه بیان کرد: ما می‌توانیم با بررسی و واکاوی مشکلات و  باتوجه به اهداف و انتظارات دانشگاه یک شعار مرکزی انتخاب کنیم. به عنوان مثال می‌توان  10 هدف اصلی دانشگاه در قالب 10 شعار که در همه زمینه‌های دانشگاه دیده شود انتخاب کنیم.

برجعلی وظیفه دانشگاه را تربیت دانشجوی فکور و متخصص برای نیازهای جامعه عنوان کرد و گفت: انتخاب این شعارها اثر وضعی داشته و می‌تواند به فرهنگ‌سازی و رعایت قوانین، مقررات و چارچوب‌های دانشگاهی کمک کند.

وی با اشاره به این که شعار نباید در قالب آئین‌نامه تدوین شود بلکه باید به صورت غیرمستقیم بر روی مخاطب تأثیر بگذارد، افزود: برای دانشجویان دانشگاه باید نقش پدر را داشته باشد و پدری کند.

رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی به رتبه یک این دانشگاه در میان دانشگاه‌های کشور اشاره کرد و گفت: وقتی دانشگاه دارای تراز یک باشد، جامعه از آن مرکز انتظاراتی دارد. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته دانشجو در دانشگاه علامه طباطبائی دو مدرک می‌گیرد که یکی تخصصی و مدرک دوم مهارتی است؛ که این مدرک مهارتی تخصص و کارآیی دانشجو را بالا برده و به جذب و استخدام او در جامعه کمک می‌کند.

وی با بیان اینکه تراز اول بودن دانشگاه باید در همه ابعاد مختلف آن دیده شود، بیان کرد: یکی از این موارد برگزاری منظم کلاس‌های درس است که حتی اگر یک روز در تعطیلی رسمی افتاد، کلاس جبرانی آن برگزار شود. دانشگاه باید کتابخانه شبانه‌روزی داشته باشد  که دانشجو و استاد تا پاسی از شب به آن رفت‌وآمد داشته باشند. این مهم خود از طریق فراهم کردن زیرساخت که وظیفه دانشگاه بوده حاصل می‌شود.

برجعلی به نقش کارمندان دانشگاه در تسهیل روند‌های اداری و سلامت روانی استادان و دانشجویان اشاره کرد و گفت: یک کارمند فرهیخته و متعهد علاوه بر اینکه با همکاران خود ارتباط خوبی دارد، می‌تواند در کمک به دانشجو و استاد نیز نقش مؤثری داشته باشد و بر‌عکس اگر کارمند بی‌حوصله بوده و به وظایف خود آشنا نباشد در روند دانشگاه خلل ایجاد می‌شود.

دانشجو‌محوری نباید با زیرپا گذاشتن قواعد و قوانین همراه باشد

وی با اشاره به اینکه دانشجو، کارمند و استاد باید در چارچوب قوانین و قواعد حرکت کنند، خاطرنشان کرد: اینکه مثلاً دانشجو تقلب کند و به دلیل شعار دانشجومحوری با او برخورد نکنیم، زیرپا گذاشتن قواعد است. کارمندان نیز می‌توانند ابتکار عمل داشته باشند مثلاً ما در کتابخانه کتاب جدید داریم ولی چون اطلاع‌رسانی نشده است، دانشجو نیز نمی‌داند.

رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی اکثر کارمندان دانشگاه را وظیفه‌شناس و البته مظلوم خواند و گفت: در دانشگاه باید نقطه انتظار دانشجو ارزیابی و اصطلاحاً بالانس شود. در این زمینه نیز قانون وجود دارد و همه در برابر آن باید پاسخگو باشند. البته کارمند چون مجری است می‌تواند با یک لحن زیبا، دوستانه و هنرمندانه به اجرای قانون بپردازد.

برجعلی در پایان با انتقاد از روند کارمند سالاری در برخی از حوزه‌های دانشگاه به خصوص ساختمان مرکزی اذعان کرد: می‌توان با برگزاری کارگاه‌های مهارتی این مشکل را برطرف کرد.