میان رشتگی منجر به تکمیل علوم مختلف می‌شود

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: تخصص گرایی باعث شده رشته‌‌‌های مختلف به یکدیگر احتیاج پیدا کنند و زمان آن گذشته که رشته‌‌ای ادعای جامعیت داشته باشد. امروز به دلیل تخصص گرایی ناچاریم به سوی میان رشتگی برویم.

به گزارش عطنا به نقل از شبستان، برنامه «گفت و گوی فرهنگی» با موضوع «ضرورت میان رشتگی در علوم انسانی» با حضور عباس اسدی، عضو ‌‌‌هیئت علمی علوم ارتباطات دانشگاه علامه ‌‌‌طباطبائی و غلامرضا غفاری، عضو ‌‌‌هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تماس تلفنی با مالک شجاعی، مشاور شورای تحول علوم انسانی روی آنتن رادیو گفت و گو رفت.

عباس اسدی، عضو ‌‌‌هیئت علمی علوم ارتباطات دانشگاه علامه ‌‌‌طباطبائی، در پاسخ به این پرسش که آیا ضرورت میان رشتگی به این دلیل است که‌‌‌ می‌خواهد مباحثی مانند حکیم بودن و جامعیت داشتن در گذشته را مطرح کند، عنوان کرد: یکی از عوامل طرح مبحث میان رشتگی نیاز رشته‌‌‌ها به یکدیگر است. تخصص گرایی باعث شده رشته‌‌‌های مختلف به یکدیگر احتیاج پیدا کنند و زمان آن گذشته که رشته‌‌ای ادعای جامعیت داشته باشد و امروز به دلیل تخصص گرایی ناچاریم به سوی میان رشتگی برویم. میان رشتگی باعث تکمیل علوم دیگر‌‌‌ می‌شود و از ظرفیت‌‌‌های یکدیگر برای رساندن منظور خود استفاده‌‌‌ می‌کند.

عضو ‌‌‌هیئت علمی علوم ارتباطات دانشگاه علامه ‌‌‌طباطبائی درباره عوامل موثر در ایجاد میان رشتگی توضیح داد: چند عامل باعث ایجاد میان رشتگی شد که یکی گسترش رشته‌‌‌ها و دانش بشری در حوزه‌‌‌های مختلف بود؛ دیگر عوامل نیز گسترش ابزارهای نشر دانش، افزایش متقاضی و دانشجویان در این رشته‌‌‌ها و جهانی شدن است. به دلیل وجود جامعه چند وجهی میان رشتگی ابعاد مختلفی به دانش‌‌‌ها‌‌‌ می‌دهد و اگر بتوانیم آن‌‌‌ها در کنار یکدیگر قرار دهیم،‌‌‌ می‌توانند لازم و ملزوم یکدیگر باشند.

همچنین، در ادامه این مباحث مالک شجاعی، عضو شورای تحول علوم انسانی، در پاسخ به این پرسش که درباره میان رشتگی در شورای تحول علوم انسانی چه مباحثی مطرح شده است، گفت: میان رشتگی در کشور ما یکی از سیاست‌‌‌هایی بود که وزارت علوم طی سال‌‌‌های 80 تا 88 به صورت جدی دنبال کرد و حتی طرحی به نام توسعه میان رشتگی مطرح شد.

شجاعی با اشاره به وضعیت انسان معاصر اظهار کرد: وضعیت انسان معاصر به صورت میان بودگی است و میان رشتگی یکی از شاخه‌‌‌هایی است که وضعیت انسان معاصر را نشان‌‌‌ می‌دهد. انسان معاصر در میان تمدن ها، فرهنگ و زبان هاست. امروز باید به موضوعات از زاویه‌‌‌های گوناگون نگاه شود. اگر نگاه تاریخی به میان رشتگی داشته باشیم، مبنای آن در یونان باستان است و تمام دیدگاه‌‌‌های آن در کشورهای کهن از جمله ایران(فارابی، ابوریحان، خیام و ....) وجود داشته است.

این گزارش‌‌‌ می‌افزاید، غلامرضا غفاری،‌ عضو ‌‌‌هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در این برنامه اظهار کرد: میان رشتگی داشتن یک دیدگاه کلی نسبت به واقعیت‌‌‌هایی است که ما با آن رو به رو هستیم.

غفاری خاطرنشان کرد: وقتی با واقعیت‌‌‌های مختلفی رو به رو‌‌‌ می‌شویم، مقدمه‌‌ای برای رسیدن به علم تخصصی است. ما این علوم را کنار نمی زنیم و از همه آن‌‌‌ها بهره‌‌‌ می‌بریم و هیچ کدام نمی توانند ادعا کنند کلیت جهان اجتماعی را معنا‌‌‌ می‌کنند. امروزه معارف دیگری در کنار بحث‌‌‌های تخصصی وجود دارد که باید به آن وارد شد.

وی ادامه داد: اگر موفق شویم به درستی از دستاوردهای تخصص‌‌‌های دیگر استفاده کنیم، احاطه بیشتری نسبت به واقعیت پیدا‌‌‌ می‌کنیم. رشته‌‌‌ها بر اساس نیاز به تدریج ایجاد شدند و دو زمینه مهم به آن کمک کردند؛ یکی آن که نمی توانیم شرایط زمانه را در راه میان رشتگی نادیده بگیریم. دوم اینکه نباید ویژگی‌‌‌های انتقادی موجود در عرصه‌‌‌های مختلف را نادیده بگیریم؛ چون زمینه رشد در عرصه‌‌‌های مختلف را فراهم‌‌‌ می‌کند. میان رشتگی به طور پیوسته خود را نقد‌‌‌ می‌کند و خط پایانی برای آن نیست.

غفاری در خصوص چالش‌‌‌های میان رشتگی بیان کرد: چالش‌‌‌های میان رشتگی مربوط به عرصه آموزشی و پژوهشی‌‌‌ می‌شود. در عرصه آموزش عالی اقتضائات حاکم بر سنت آموزش، با پارادایم جدید همخوانی ندارد و باید بازنگری صورت گیرد.

گفتنی است، برنامه «گفت و گوی فرهنگی» از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۲۰ روی آنتن شبکه رادیویی گفت‌وگو‌‌‌ می‌رود و علاقه‌مندان‌‌‌ می‌توانند برای دسترسی به فایل صوتی به‌‌‌ سایت رادیو مراجعه کنند.