کارگاه «رویکردهای نوین در بازنمایی اطلاعات» برگزار شد

کارگاه علمی «رویکردهای نوین در بازنمایی اطلاعات» روز دوشنبه تاریخ 21/4/95 با هدف بررسی روش‌های استفاده از رایانه در فرآیند نمایه‌سازی، با حضور اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، دانشگاه شاهد و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، برگزار شد. این کارگاه شامل سه بخش نمایه استنادی، نمایه‌سازی ماشینی و نمایه موضوعی ترکیبی بود.

بخش اول کارگاه: نمایه استنادی

آقای دکتر عبدالرضا نوروزی عضو هیئت علمی و مدیرگروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شاهد در بخش اول کارگاه با توجه به اهمیت جنبه‌های کارکردی نظری و عملی نمایه‌های بین‌المللی و نقش آن در جریان دانش از دو بعد تاریخی، مفهومی و کارکردی به مبحث مهم نمایه استنادی پرداخت.

وی گفت: نمایه استنادی امکان رهگیری استنادات، اعتبار سنجی اطلاعات، به وجود آمدن علم بزرگ (Big Science)، شناسایی جغرافیای اطلاعات (شناسایی نخبگان) و مصورسازی دانش را فراهم می‌کند.

دکتر نوروزی پس از تشریح موارد فوق ، با توجه به اهمیت نمایه‌های استنادی بین‌المللی اسکاپوس (Scopus) و وب‌آف‌ساینس (Web of Science)، به معرفی این دو پایگاه پرداخت.

بخش دوم کارگاه: نمایه‌سازی ماشینی

در بخش دوم کارگاه آقای دکتر سیدمهدی طاهری عضو هیئت علمی و رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبائی به رویکردها و روش‌های استفاده از ماشین (رایانه) در فرایند نمایه‌سازی پرداخت. او در ادامه کارگاه، نمایه‌سازی ماشینی را در دو بخش کلی شامل رویکردها و ابزارهای نمایه‌سازی ماشینی، مورد بررسی قرار داد.

استادیار علم اطلاعات دانشگاه علامه، خاستگاه نمایه‌سازی ماشینی را رشد چشم‌گیر اطلاعات، کمبود نیروی انسانی متخصص، پیدایش رویکردهایی چون هزینه-سودمندی، تحولات حوزه فناوری، و موارد دیگر دانست.

دکتر طاهری در بخش پایانی کارگاه خود، جدیدترین رویکرد نمایه‌سازی ماشینی را نمایه‌سازی معنایی پنهان معرفی کرد و در این خصوص بیان داشت: در رویکرد جدید، ماشین به صورت هوشمند عمل کرده و همانند عامل انسانی مفاهیم را بدون توجه به وجود واژه یا عبارت نماینده آنها در متن مورد نمایه‌سازی استخراج می‌کند.

بخش سوم کارگاه: نمایه سازی موضوعی ـ ترکیبی

دربخش سوم و پایانی کارگاه، دکتر سیدتقی واردی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با اشاره به این مسئله که بازیابی اطلاعات از بین انبوه اطلاعات از دغدغه اصلی جستجوگران است، بازنمایی اطلاعات را مهم‌ترین وسیله جهت انجام این مهم برشمرد. وی همچنین گفت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی فعالیت در سازماندهی اطلاعات داشته و در این زمینه به تهیه و تولید اصطلاحنامه‌های علوم اسلامی پرداخته است؛ و در این زمینه از نظرات اساتید صاحب نظر همچون مرحوم دکتر عباس حری و آقای دکتر رحمت الله فتاحی استفاده کرده است.

دکتر سیدتقی واردی در ادامه ضمن اعلام نمایه‌سازی منابع موجود در پژوهشگاه، به دو روش تک اصطلاحی و ترکیبی به بررسی الزامات، امتیازات و تنگناهای نمایه‌سازی ترکیبی پرداخت.