ایران سال گذشته در رتبه چهارم تولید علم دنیا قرار داشت / کاهش تعداد مقالات کنفرانسی

به گزارش عطنا به نقل از فارس،‌ محمد فرهادی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی در سالن اجلاس سران گفت: اسناد بالادستی کشور از جمله سیاست‌های مقام معظم رهبری در حوزه علم و فناوری است و اقتصاد مقاومتی، سند 20 ساله چشم‌انداز کشور و رویکرد دولت یازدهم در حوزه علم، فناوری و نوآوری جزو حوزه‌های تاثیرگذار در کشور است به طوری که در تدوین برنامه ششم توسعه نیز سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری به عنوان الگو مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: دستیابی به رتبه اول منطقه، افزایش سهم آموزش مهارتی در نظام آموزشی کشور، توسعه علوم پایه و تحقیقات بنیادی، توسعه، تحول و ارتقای علوم انسانی، توسعه و ساماندهی نظام ملی نوآوری و حمایت از پژوهش بنیادی از جمله مواردی هستند که در برنامه‌های بالادستی به آنها تاکید شده است.
به گفته وزیر علوم براساس برنامه ششم توسعه باید سهم تحقیقات از تولید ناخالص داخلی به سه درصد برسد که در حال حاضر این میزان حدود 0.48 درصد است ولی دولت افزایش بودجه را تا 1.1 درصد پیشنهاد داده است.
فرهادی با اشاره به رتبه تولید علم ایران در پایگاه استنادی دنیا اظهار داشت: وضعیت تولید علم ایران از نظر تعداد مقالات علمی در پایگاه ISI در سال‌های 2014 تا 2015 رتبه دو منطقه و رتبه 20 دنیا است و از نظر پایگاه اسکوپوس رتبه 16 جهانی را داریم.
وزیر علوم عنوان کرد: البته به دلیل محدودیت‌های موجود، کاهش تعداد مقالات ارائه شده به کنفرانس‌های بین‌المللی را شاهد بودیم ولی در ارائه مقاله به نشریات رشد داشتیم. به طوری که ایران رتبه چهارم تولید علم در بین 20 کشور برتر دنیا در سال 2014 را دارد.
وی اضافه کرد: تولید علم در سال 2014 نسبت به 2015 به میزان 8 دهم درصد بیشتر بوده است یعنی رقم رشد تولید علم در سطح بین‌الملل در سال 2015 کاهش داشته بنابراین بررسی میزان رشد علمی دنیا نشان می‌دهد که ایران در سال 2014 نسبت به 2013 چهارمین کشور از نظر رشد علمی بوده است، براساس آمار ایران در این سال 4.4 درصد رشد علمی داشته است.
وی اضافه کرد: از این نظر ایران پس از کشورهای روسیه، هند و چین قرار گرفته ولی کشورهایی مانند آمریکا، انگلیس، هلند، فرانسه و ژاپن رشد منفی داشته‌اند.
وزیر علوم اظهار داشت: البته مترادف شدن تولید علم با توسعه علمی در کشور ما به یک گفتمان غالب در حوزه علم و فناوری تبدیل شده است که باید به تغییر آن بپردازیم زیرا کسب مرجعیت علمی با کمیت حاصل نمی‌شود بلکه باید به کیفیت بپردازیم.
وزیر علوم عنوان کرد: از نظر شاخص متوسط ارجاع‌دهی مقالات، ایران جایگاه اول منطقه و 22 جهان را دارد به طوری که 1.56 درصد کمیت تولید علم دنیا سهم ایران است و بیش از 1.6 درصد مقالات یک درصد برتر دنیا از ایران بوده و 200 دانشمند ایرانی جزو دانشمندان یک درصد برتر دنیا هستند.
فرهادی با بیان اینکه ایران در برخی علوم مانند نانوفناوری، زیست‌فناوری و مهندسی شیمی رتبه پایین‌تر از 10 را دارد، گفت: توسعه نوآوری به طور ویژه در قالب دانشگاه‌های کارآفرین باید دنبال شود که البته در این زمینه پارک‌های علم و فناوری، پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌های پیشرو ایجاد شده است.
فرهادی با بیان اینکه در گذشته دانشگاه‌های کشور آموزش‌محور بوده‌اند، اظهار داشت: باید به سمت ایجاد دانشگاه‌های کارآفرین برویم که البته جهت‌گیری این اقدام آغاز شده است.
وزیر علوم افزود: سهم منابع طبیعی مانند نفت و معادن هنوز در کشور ما بالا است ولی در کشورهای توسعه‌یافته سهم مغزافزار و نیروهای فکری در تامین منابع اقتصادی بالاست بنابراین علم و دانش نقش موثرتری در تامین اقتصاد کشور دارد و کشور ما نیز از سرمایه دانشی بسیار خوبی برخوردار است به طوری که ما یک جمعیت دانشجویی 4 میلیون و 800 هزار نفری را داریم و از نظر تعداد دانشجو جزو 10 کشور برتر دنیا محسوب می‌شویم که اگر برای بهره‌گیری از این منابع برنامه‌ریزی داشته باشیم زمینه‌های خروج از رکود فراهم می‌شود.
وی با اشاره به فعالیت 38 پارک علم و فناوری و 108 مرکز رشد در کشور گفت: 4 هزار شرکت دانش‌بنیان و بیش از 30 هزار نفر پژوهشگر در کشور فعال هستند.
وی اضافه کرد: میزان سرمایه‌گذاری برای هر شغل براساس آمار وزارت کار 300 تا 400 میلیون تومان برآورد شده است ولی در این شرکت‌ها میزان سرمایه‌گذاری برای هر شغل بین 40 تا 50 میلیون تومان است و گردش مالی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در سال 94 حدود هزار و 800 میلیارد تومان بوده است.
وزیر علوم یکی از راه‌های دیپلماسی را فعالیت در زمینه علم و فناوری دانست و گفت: متاسفانه در سال‌های گذشته کشور به دلایلی از این ظرفیت بهره نبرده و در چارچوب مقالات مشترک با کشورهای دیگر اقبالی نداشتیم که این مسئله حاکی از عدم تخصیص بودجه برای شرکت‌ دانشمندان در کنفرانس‌های بین‌المللی و کاهش تعامل محققان ما بوده است. به طوری که محققان به جای پرداختن به علم روز دنیا از روش‌های قدیمی‌تر استفاده کردند و مقالاتشان کمتر مورد پذیرش قرار گرفت ولی با توجه به برجام و موقعیت جدید کشور برنامه‌های مختلفی برای توسعه تعاملات شامل شرکت در مجامع علمی و تبادل استاد و دانشجو داشته‌ایم.
فرهادی گفت: همچنین در حوزه علوم انسانی نیز دانشگاه‌ها باید ماموریت تعریف‌شده‌ای داشته باشند زیرا باید علوم انسانی در تمام عرصه‌های صنعتی، علمی، خدماتی مورد توجه قرار گیرد.