شارلاتان هایی در لباس روانشناس!

عطنا- یک روان شناس با اشاره به وفور صفحات روان شناسی و مشاوره قلابی در شبکه های اجتماعی می گوید: «حتی به صرف داشتن مدرک روانشناسی هم نمی توان این حرفه تخصصی را انجام داد، چه برسد به اینکه با مدارک غیرتخصصی، به خدمت رسانی و مشاوره دهی به هموطنان مشغول شد.»

دایره واژگانی وسیع و کمی خوش صحبت بودن و اندکی از این علم و آن علم دانستن می تواند شما را بدون داشتن مدرک تخصصی یا روانشناس کند یا مشاور! اگر این ادعا را باور ندارید به 3500 صفحه ای مراجعه کنید که به نام روانشناس، مشاور خانواده، مشاوره زنان، مشاوره ازدواج، مشاوره های جنسیتی و .... در شبکه های اجتماعی جولان می دهند.

دکتر محمد حاتمی، رییس سازمان نظام روانشناسی کشور اخیرا گفته به برخی از این 3500 صفحه تذکر دادیم و برای بخشی دیگر تشکیل پرونده دادیم، برخی نیز که تخلف محرزی داشتند به دادگاه‌ معرفی شدند. اما قسمت شوکه کننده ماجرا اینجاست که مرجعی که خود مسئول شناسایی و رسیدگی به صفحات غیرمجاز روانشناسی در اینستاگرام است از عدم هماهنگی بین مسئولین خبر می دهد. به این معنی که اگر این صفحات را شناسایی کنید و به سازمان نظام روانشناسی خبر دهید، ممکن است امیدی به بسته شدن این صفحات وجود نداشته باشد.

حاتمی همچنین می گوید تعدادی از کارشناسانی که به برنامه های رسانه ملی دعوت شده اند بعدا معلوم شده دارای مدارک غیرمرتبط با مشاوره و روانشناسی بوده و یا اینکه مدرکشان را دریافت نکرده اند و هنوز در دنیای دانشجویی به سر می بردند، اما بعد از شهرت در صدا و سیما، در شبکه های مجازی که دنبال کنندگان زیادی هم دارند به فعالیت خود ادامه می دهند.

در این میان باید سری به سلبریتی ها هم بزنیم. افرادی که به راحتی دوربین ها را به سمت خود چرخانده و از مشاوره لذت بخش فلان روانشناس قلابی تعریف و تمجید می کنند و تعداد زیادی از کسانی که نیاز به مشاوره جدی برای نجات زندگیشان دارند را به جاده پر از سنگلاخ گمراهی و سردرگمی هدایت می کنند.

در این باره سرهنگ رامین پاشایی سخنگو و معاون اجتماعی پلیس فتا، در گفتگو با رسانه تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا)، ضمن بیان این مطلب که پلیس فتا هر صفحه اجتماعی که جرمش محرز نشده است را نمی تواند مسدود نماید، گفت: «متاسفانه پلیس فتا هم اکنون پرونده هایی را از صفحات غیر کارشناسی که در قالب متخصصان رشته های مختلف، به مردم مشاوره می دادند در اختیار دارد.»

وی افزود: «هموطنانمان نباید عجولانه تصمیم بگیرند و صرف مشاهده فردی در رسانه ملی یا معرفی از سمت برخی هنرمندان، به این افراد و صفحاتشان اعتماد کرده و با آنها ارتباط بگیرند. ضمن اینکه اگر جرم صفحه ای در دادگاه صالحه محرز و به پلیس فتا ارجاع داده شود، مطمئنا پلیس فتا نسبت به مسدود کردن صفحه یا صفحات مورد نظر اقدام خواهد کرد.»

از صحبت های سرهنگ پاشایی به این نتیجه می رسیم که اگر خود سازمان نظام روانشناسی، نسبت به پیگیری پرونده های بازکرده در مراجع قضایی اقدام کند، مسلم است که این صفحات روانشناسان قلابی مسدود خواهند شد. مورد بعدی اینکه در صحبت های سرهنگ پاشایی، این نکته را هم دریافتیم که عجول بودن و اقبال نسبتا خوبی که مردم نسبت به این صفحات دارند به دلیل راحتی دسترسی و عدم شناسایی شان به دلیل غیرحضوری بودنش است.

برای مشاوره دادن به مردم باید مردم شناس و فرهنگ شناس بود
در ادامه به سراغ روانشناس محبوب و مشهوری که سالهای طولانی در این حرفه مشغول آسیب شناسی، خدمات و تدریس است رفتیم.

دکتر سیما فردوسی در گفتگو با رسانه تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا)، با بیان اینکه روانشناسی و مشاوره دادن کار هر شخص غیرمتخصصی نمی باشد گفت: «برای مشاوره دادن به مردم باید مردم شناس و فرهنگ شناس بوده و سابقه و تجربه تحصیل و حضور مداوم در این رشته را در نظر گرفت و تسلط کافی بر مکاتب روانشناسی داشت.»

وی افزود: «حتی به صرف داشتن مدرک روانشناسی هم نمی توان این حرفه تخصصی را انجام داد، چه برسد به اینکه با مدارک غیرتخصصی، به خدمت رسانی و مشاوره دهی به هموطنان مشغول شد.»

فردوسی معتقد است رسانه ملی باید قبل از دعوت از مشاوران و روانشناسان، صحت تخصص، مدرک، پروانه کار و تجربه آنها را از سازمان نظام روانشناسی و دانشگاه های معتبر استعلام بگیرد یا طی یک نامه تقاضا کنند تا لیست کاملی از کارشناسان معتبر این رشته برایشان ارسال شود.

این روانشناس در ادامه تاکید کرد: «وقتی فردی به عنوان کارشناس رشته روانشناسی در رسانه ملی حضور دارد، مجری یا تهیه کننده برنامه، باید سوالات تخصصی رشته روانشناسی را از او بپرسد. به این صورت که اگر کارشناس روانشناسیست، فقط سوالات تخصصی رشته وی پرسیده شود و نه سوالات غیر تخصصی دیگر؛ و اگر هم کارشناس رشته دیگری است، سوالات روانشناسی از او پرسیده نشود.»

فردوسی در پایان به طرح یک پیشنهاد می پردازد و می گوید: «برای جلوگیری از این ناهنجاری در جامعه می توان اتاق فکری بین رسانه ملی، سازمان نظام روانشناسی، وزارت بهداشت، مراجع قضایی و  پلیس فتا تشکیل داد تا هماهنگی های لازم در بین مسئولین به وجود آید.»

جمع کردن سایت های قلابی کار سختی نیست
اما دکتر ابوالقاسم عیسی مراد مدیر گروه روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی در گفتگو با عطنا، در خصوص صحبت های رییس سازمان روانشناسی کشور گفت: «این موضوع که هیچکس حق ندارد بدون مجوز کار مشاوره و روانشناسی کند اظهر من الشمس است.»

وی افزود: «بارها دیده ام متخصصینی که مشاوره می دهند، رشته کارشناسی شان با رشته کارشناسی ارشد و اگر دکترا هم دارند با آن هم فرق دارد و فقط در یک مقطع به رشته روانشناسی مربوط بوده، در حالی که باید حداقل دو دوره مداوم در رشته روانشناسی تحصیل کرده باشند.»

عیسی مراد جمع کردن سایت های قلابی را کار سختی نمی داند و معتقد است: «هیچ جای دنیا در خدمات حرفه ای که خانواده و ناموس مردم باید مشاوره بگیرند نه سرسری مجوز داده می شود و نه این کار بدون جا و مکان مناسب انجام می شود.»

وی افزود: «از بعضی افراد وقتی می پرسیم که کجا برای مشاوره رفتید، پاسخ می دهند که شماره روان شناس را در آگهی دیده، تماس گرفتیم و در فلان پارک به من مشاوره داده شد.»

این استاد دانشگاه با تاکید بر این که در پارک نمی توان مشاوره گرفت، یادآور شد: «این اشتباه، دو طرفه است. هم هموطنانمان نباید به هر فردی اعتماد کنند و هم مسئولین مربوطه نباید اجازه دهند هر فردی که کارش را بلد نیست مشاوره بدهد.»

به نظر می رسد مسئله روانشناس نماها و صفحات مجازی مرتبط با آنها آنقدر مهم است که عزم جدی و لزوم نظارت مداوم و پیاپی و هماهنگی  همه جانبه را می طلبد تا بازار پر رونق روانشناس نماها را کساد نماید.