دور جدید شب‌های بخارا با معرفی فرهنگ سه حوزه تمدنی پارسی

عطنا | معرفی فرهنگ غنی سه حوزه تمدنی ایران، افغانستان و تاجیکستان در سال جدید قرار است با اقدامات جدی‌تر از سوی فعالان فرهنگی پیگیری شود.

به گزارش سایت خبری تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا)، شب‌های بخارا مجالسی در بزرگداشت بزرگان فرهنگ و هنر ایران و گاهی غیر از ایران است که مجله بخارا به عنوان دو ماهنامه فرهنگی و هنری برگزار می‌کند. تا نیمه سال ۱۳۹۸ شمار این شب‌ها از پانصد مورد بیشتر شد. بخشی از شب‌ها به ویژه‌نامه‌هایی درباره نویسندگان بزرگان جهان همچون رابیندرانات تاگور، گونتر گراس، اوسیپ ماندلشتام، پتر هانتکه، امبرتو اکو، هانا آرنت، هوشنگ ابتهاج، ویرجینیا وولف، بهرام بیضایی و محمّدعلی موحّد پرداخت.

حالا اما خبر رسیده که دور جدید شب‌های بخارا در سال 1400 قرار است با رویکرد جدیدی برگزار شود؛ به طوریکه برخی فعالان فرهنگی در حوزه‌های تمدنی ایران، افغانستان و تاجیکستان در دور جدید شب‌های بخارا قصد دارند برای اجرای برنامه هایی به کابل و سمنگان (تخت رستم) و بلخ و غزنی و هرات بروند، و در سفری نیز اگر ممکن شد، حضور در بدخشان (ناصر خسرو قبادیانی) و غور و بادغیس را در دستور کار قرار دهند.

حتی بسیاری در تلاشند برای برگزاری این مراسم و شب‌ها، از حضور استاد محمدرضا شفیعی کدکنی (ادیب، نویسنده، پژوهشگر و شاعر با تخلص م.سرشک) و امیرهوشنگ ابتهاج (حافظ پژوه و شاعر معاصر ایرانی متخلص به سایه) نیز بهره ببرند. در این میان یامان حکمت از استادان ادبیات فارسی از جمله فعالان این حوزه فرهنگی بوده که با کمک مجله بخارا با مدیریت علی دهباشی به دنبال از سرگیری مراسم شب‌های بخارا با حوزه تمدنی سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان است. با آقای حکمت درباره جزییات این برنامه‌ها به گپ‌وگفت کوتاهی پرداختیم.

امکان دارد درباره شب‌های بخارا برای مخاطبان اندکی توضیح بفرمایید که این شب‌ها به بحث و نظر درباره چه می‌پردازند؟

یامان حکمت: در کشورهای ایران، افغانستان و تاجیکستان حوزه فرهنگی متنوعی از قومیت‌ها، نژادها، آیین‌ها وجود دارند که دارای یک آبشخور تمدنی هستند و آن فرهنگ‌ها را به هم نزدیک می‌کند. شب‌های بخارا مجالسی در بزرگداشت بزرگان فرهنگ و هنر ایران و غیر از ایران است که مجلهٔ بخارا (دوماهنامه‌ای فرهنگی و هنری به مدیرمسئولی و سردبیری علی دهباشی) برگزار می‌کند. تا نیمهٔ سال ۱۳۹۸ شمار این شب‌ها از پانصد بیشتر شده‌است. شب‌های بخارا از این منظر، به معرفی بزرگان فرهنگ، ادبیات، سیاست و هنر ایران و جهان در کشورهای مختلف پرداخت.

چه مراسمی و بزرگداشت‌هایی در شب‌های بخارا در خارج از ایران برگزار شده؟

حکمت: ما در شب‌های بخارا با کمک دوستان مجله بخارا (مدیریت آقای علی دهباشی) توانستیم مراسم باشکوهی را برای زنده یاد استاد رهنورد زریاب (در تهران) و مراسم باشکوه دیگری را برای دکتر عبدالاحد جاوید (در کابل) برگزار کنیم که با بازخوردهای مثبت و وسیعی همراه بود.

آیا برنامه‌های جدیدی در چارچوب شب‌های بخارا در دستورکار دارید؟

حکمت: بله، البته با همکاری مجله بخارا و شخص آقای دهباشی تصمیم داریم برای معرفی مفاخر بزرگ فرهنگی افغانستان در جای جای این دیار همچون کابل، هرات، قندهار، بدخشان، هیلمند، نیمروز و بسیاری جاهای تاریخی که در متون کلاسیک ادبی و فرهنگی ما به آن اشاره شده، برنامه‌های مجزایی را در کانون توجه قرار دهیم.

برای انجام برنامه‌های جدید چه اقداماتی را به انجام رساندید؟ آیا در سال 1400 امیدوار به برگزاری مجدد این برنامه‌ها باشیم؟

حکمت: در گام اول برای اجرای این برنامه‌ها، به متون کلاسیک فارسی دَری مراجعه کردیم و با توجه به جایگاه تاریخی افغانستان، کانون توجه خود را روی اشخاص یا اماکن بزرگی همچون کابل به عنوان شهر معروف شاهنامه یا سمنگان اختصاص دادیم. امیدواریم در چارچوب شب‌های بخارا به معرفی و شناخت بیشتر و گسترده‌تر شهرهای پیشینیان‌مان و مفاخر فرهنگی‌مان در سه حوزه تمدنی ایران، افغانستان و تاجیکستان همت گماریم.

در این راستا قرار بود کارهای متفاوت و ماندگاری به سرانجام برسد که بخشی از این کارها انجام شد اما امیدواریم با رفع حساسیت‌های سیاسی، حل مسئله دامن‌گیری کرونا  و رفع برخی دغدغه‌ها در سال 1400 شب‌های بخارا را در این حوزه تمدنی ایران، افغانستان و تاجیکستان با کمک سازمان‌های مردم‌نهاد مستقل (NGO) هدف شناسایی فرهنگ غنی پارسی دوباره از سر بگیریم.