علوم چندرشته‌ای و بین‌رشته‌ای‌، مسیر جدیدی را برای علوم انسانی باز می‌کنند

سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پیامی به مناسبت ارتقای «پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی» به «مؤسسه» با تقدیر از نقش آفرینی‌های موثر و ماندگار مؤسسه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی تاکید کرد: مؤسسه پژوهشی مطالعات فرهنگی و اجتماعی بدون شک در این فصل از فعالیت‌های خود، آغازهای جدیدی را رقم خواهد زد و شاهد موفقیت‌های بزرگ و اثرگذار برای حل مسائل اساسی جامعه خواهیم بود.

به گزارش عطنا، در این پیام با تبریک ارتقای پژوهشکده و آغاز سال تحصیلی جدید آمده است: مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، طی ۱۷ سال فعالیت پیوسته، نقش‌آفرینی‌های موثر و تاثیرگذار و ماندگار در حوزه علوم انسانی و علوم اجتماعی داشته است که می‌توان بر چهار محور اساسی تاکید کرد: محور اول پژوهشکده در فعالیت‌های ۱۷ ساله آن، ظرفیت‌گذاری‌هایی است که در حوزه پژوهش‌های راهبردی و کاربردی فراهم آورده و دامنه گسترده‌ای از نوآوری‌های علمی که منشاء تحولات مهمی در حوزه علوم اجتماعی و انسانی و مسیرهای جدید در روندهای مرتبط با علم و فناوری را فراهم آورده است.

این پژوهش‌های کاربردی و راهبردی در مسیر تقویت علوم اجتماعی و علوم انسانی و همچنین پیوندهای معطوف به حل مسئله علوم اجتماعی برای مسائل اساسی جامعه، نقش مهمی داشته است که در صدها پژوهش ثبت شده آن با استفاده و بهره گیری از ظرفیت محققان و برگزیدگان علمی این حوزه در سطح ملی بوده است؛ البته، این مطالعات در یک سطح و اثرگذاری قرار ندارند و مسیر رو به بلوغ را طی کرده‌اند و می‌توان گفت امروز با پژوهش‌های واقعی‌تر و متناسب‌تری روبرو هستیم که لازم است، مؤسسه نسبت به معرفت شناسی کارهای انجام شده اقدام کند و با یک نگاه متفاوت، گذشته پژوهشی را مورد مطالعه تیپ‌شناختی، روش‌شناسی، مفهوم شناسی، واقعی بودن، هدفمند بودن و توانائی پژوهش ها در حل معضلات نظری و عملی قرار دهد.

در ادامه این پیام آمده است: محور دوم، ایجاد ظرفیت یکپارچه در همه قلمروهای علوم اجتماعی و علوم انسانی از طریق خلاقیت در حوزه‌های بین‌رشته‌ای علوم انسانی است که با طراحی بیش از ۲۵۰ دوره کارشناسی ارشد محقق شده است. شکل‌گیری چند رشته‌ای‌ها، بین‌رشته‌ای‌ها و فرارشته‌ای‌های این حوزه ولو در قالب یک برنامه تصویب نشده، مسیر خلاقانه جدیدی را برای علوم انسانی باز کرده که خوشبختانه بعضی از ترکیب‌ها و فراترکیب‌های رشته‌ای به تصویب رسیده و وارد حوزه‌های علم و دانش جدید شده است.محور سوم کار پژوهشکده دیروز و مؤسسه مستقل امروز، ایجاد فضای رقابتی در عرصه علوم اجتماعی و علوم انسانی با تاسیس جایزه فارابی در سال ۱۳۸۶ بود که زمینه معرفی رتبه‌های برتر این حوزه در سطح ملی و تا حدودی در سطح بین‌المللی شد که البته جای کار و فعالیت بیشتری دارد تا بتواند در درجه اول یک جایزه بین‌المللی در سطح جهان اسلام و سپس یک جایزه جهانی در سطح همه کشورهای جهان شود. برگزاری یازدهمین جشنواره در سال۱۳۹۹ حکایت از استمرار و نهادینه شدن این جایزه مهم دارد.

در این پیام تاکید شده است: محور چهارم فعالیت‌ها، برگزاری نشست‌های علمی، فعالیت های آموزشی متناسب با مسائل روز بوده که اقدام صورت گرفته در شرایط کرونا نمونه‌ای از کارهای آموزش و تحقیق مسئله محور بوده است. بدیهی است کنش‌گری خلاقانه و نوآورانه علمی اندیشمندان علوم انسانی و علوم اجتماعی در تعامل با دانشمندان سایر رشته‌ها و شکل‌گیری دانش‌های ترکیبی با هدف حل مسائل جامعه، نقش آفرینی‌های بزرگی را رقم خواهد زد.

در بخش پایانی این پیام آمده است: مناسب است هدف‌گذاری کلانی را مورد توجه قرار داد و همه تلاش‌ها را در آن جهت ظرفیت‌گذاری کرد. اهداف راهبردی گام دوم انقلاب اسلامی، استقرار جامعه اسلامی و حرکت کردن به سمت استقرار تمدن نوین اسلامی، اهداف راهبردی است که می‌تواند مراتب عملکردی موسسه را کیفیت و اثر گذاری کارآمد بخشد. در آغاز سال تحصیلی جدید یعنی سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ که در شرایط کرونا شروع می‌شود، شاهد آغازهای موثر و جدید و کارآمد باشیم. امیدوارم گام های بلندی در راستای تیپ‌شناسی شرایط جدید و اولویت‌های پژوهشی و روش‌های موثر آموزشی بردارید و در این شرایط رویکردهای جدید آموزشی، پژوهشی و تربیتی با استفاده از ظرفیت‌های جهانی فیزیکی و جهان مجازی محقق شود.

گفتنی است، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی در سال ۱۳۸۲ در قالب پژوهشکده‌ای با چهار گروه پژوهشی مطالعات اجتماعی، مطالعات فرهنگی، مطالعات آینده‌نگر و مطالعات زنان، فعالیت خود را آغاز کرد و در سایه تلاش‌های جمعی و عملکرد اثربخش و موفق پژوهشکده به مؤسسه ارتقا یافت.