اعلام گزارش 10 ساله هیئت حمایت از کرسی های نظریه پردازی

به گزارش عطنا به نقل از ایرنا، حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه در نشست خبری که به مناسبت سیزدهمین سالگرد صدور فرمان رهبر معظم انقلاب پیرامون تشکیل کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره برگزار شد با ارائه گزارشی اعلام کرد: تا کنون 112 جلسه در قالب مجمع و 84 جلسه به عنوان شورای علمی و همچنین 350 جلسه در قالب شورای علمی کرسی ها برگزار شده است.

وی از امضای 76 تفاهم نامه همکاری با کمیته های دستگاهی خبر داد و گفت: علاوه بر برگزاری 45 کارگاه آموزشی توجیهی در دستگاه های مختلف 33 همایش و رونمایی انجام شده و همچنین 72 کتاب و کتابچه با موضوع کرسی های نظریه پردازی منتشر شده است.

خسروپناه در ادامه گفت: تا کنون 500 طرح نظریه نوآوری و نقد از سوی مراکز علمی به این هیات ارسال شده است که 279 طرح به اجلاسیه های دفاع و داوری راه یافتند و 23 طرح توانستند از نظریه خود دفاعی موفق داشته باشند.

تفاوت کرسی های نظریه پردازی و آزاداندیشی

وی درباره تفاوت کرسی های نظریه پردازی و علمی و کرسی های آزاد اندیشی گفت : کرسی های علمی با آزاداندیشی تفاوت دارد. چون آزاد اندیشی جنبه فرهنگی دارد و هرچه بیشتر این کرسی ها برگزار شود، هدفش بهتر تامین می شود اما کرسی های علمی، جنبه معرفتی دارد و نمی تواند صرف نشست صوری و ظاهری باشد.

این استاد فلسفه و حکمت تاکید کرد : پژوهشگری که می خواهد کرسی علمی برگزار کند، باید پیش از آن مقاله ای نوشته و کاری انجام داده باشد که اگر چنین نباشد، طبیعتاً در برابر ناقد نمی تواند دفاعی از خود داشته باشد.

خسروپناه در ادامه گفت: برهمین اساس هیات حمایت از کرسی های نظریه پردازی اجازه برپایی طرحی هایی را صادر می کند که برای کرسی ترویجی باشد ولی درباره کرسی علمی به این دلیل که ادعای نظریه پردازی دارد، باید اساتید تصمیم بگیرند که ارزش اجلاس دارد یا خیر.

وی همچنین گفت: البته ثبت نظریه کار دشواری است و نباید انتظار غیر واقع بینانه از تولید نظریات داشت. چون مقداری از مشکلات در ثبت نظریات به ساختارهای آموزشی و پژوهشی در مراکز علمی باز می گردد که مراکز ما بیشتر آموزش محور هستند تا پژوهش محور و لذا اساتید کمتر وقت و فرصت اندیشیدن و کار پژوهشی پیدا می کنند.

تاریخچه هیئت حمایت از کرسی های نظریه پردازی

وی درباره روند تشکیل هیات حمایت از کرسی های نظریه پردازی گفت: این هیات ابتدا در فرهنگستان علوم و سپس در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مستقر شد و درحال حاضر در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می­کند.

رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران افزود: این هیات یک مجمع عالی و پنج کرسی علمی دارد که شامل کرسی علوم عقلی، علوم نقلی، علوم رفتاری، علوم اجتماعی و هنر و معماری است و هر یک از این کرسی ها دارای یک شورای علمی است که اساتید دارای پایه بالای علمی در آن ها عضویت دارند.

وی افزود: هر دانشگاه و مرکز علمی و پژوهشی دارای کمیته دستگاهی است که طرح ها ابتدا در این کمیته ها مطرح و سپس به دبیرخانه ارسال می شود.

عضو شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی گفت: ذیل کمیته­ های دستگاهی و با توجه به نیاز موجود تاکنون 45 کارگاه توجیهی در دانشگاه های مختلف برگزار شده و 119 نشست نیز با روسای دانشگاه ­ها به منظور توجیه فرآیند تصویب و تدوین طرح نامه و نحوه اجرای برنامه­ های کرسی­ ها صورت گرفته است.

راه اندازی کرسی ترویجی

وی در ادامه از راه اندازی طرحی جدید به نام کرسی های ترویجی خبر داد و گفت: این کرسی ها داوری ندارد ولی ناقد دارد و به همین دلیل کرسی­ های ترویجی ساده ­تر برگزار می ­شود.

رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ادامه داد: آن دسته از کرسی ­های نظریه­ پردازی و نوآوری که پس از داوری به صورت موفق دفاع می شوند، با پیگیری­ های دبیرخانه هیات حمایت مورد پشتیبان واقع می شوند و گواهی صادر شده از سوی دبیرخانه هیات نیز مورد قبول بنیاد ملی نخبگان، جشنواره فارابی و صندوق حمایت از پژوهشگران است.

خسروپناه در پاسخ به سوالی مبنی بر این که چرا تاکنون خانه ملی گفت و گوی آزاد تشکیل نشده، اظهار داشت: خانه ملی گفت و گوی آزاد یک عملیات و فعالیت است و باید هر دانشگاهی خانه گفتگوی آزاد باشد. چون دانشگاه ها و انجمن­ های علمی مقر گفت و گوی علمی هستند.

دبیر هیئت حمایت از کرسی­های نقد و مناظره و نظریه­ پردازی اضافه کرد: خانه ملی گفت و گوی آزاد، محلی است که زمینه مناسب به منظور نقد نظرات علمی را بدون هیچ محدودیتی فراهم می کند و خوشبختانه تاکنون هر نظریه علمی قابل ارائه و نقد توانسته در کرسی ها مطرح شود.

پیشینه تشکیل هیئت حمایت از کرسی های نظریه پردازی

جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه در 16 بهمن سال 1381 با ارسال نامه ای به رهبر معظم انقلاب خواستار ارتقای کمیت و کیفیت تولید فکر و علم در حوزه و دانشگاه شدند و بر سالم سازی گفتگوها و تضمین بقای فضای سالم ، متعادل و علمی برای بحث و گفتگو به منظور زمینه سازی در تولید علم و نظریه و ایجاد نهضت نرم افزاری تاکید کردند.

این اندیشمندان پیشنهاد کردند با یک بسیج عمومی و حمایت «تصمیم گیران فرهنگی و متصدیان حوزه و دانشگاه » کرسی های آزاد علمی با حضور هیات های منصفه علمی و تخصصی تشکیل شود تا با طرح منطقی ایده ها، ترویج نظریه پردازی و نوآوری روشمند، برگزاری مناظره های علمی و نتیجه بخش و نیز نهادسازی برای پاسخ به پرسش های جدید، جنبش تولید نرم افزار دینی و علمی ، کرسی های آزاد علمی با حضور هیات های منصفه علمی و تخصصی در دانشگاه و حوزه ایجاد شود.

حضرت آیت الله خامنه ای ضمن موافقت با این پیشنهاد، آزادیخواهی و «بیان اندیشه توأم با ادب استفاده از آزادی » را یک مطالبه اسلامی برشمرده و افزودند: نباید از آزادی ترسید و از مناظره گریخت و نقد و انتقاد را به کالای قاچاق و یا امری تشریفاتی تبدیل کرد، چنانچه نباید به جای مناظره به جدال گرفتار آمد و به جای آزادی به دام هتاکی و مسئولیت گریزی لغزید.

ایشان آزادی «تفکر، قلم و بیان » را از اهداف اصلی انقلاب اسلامی برشمرده و افزودند: تنها قید آزادی بیان ، «منطق و اخلاق و حقوق معنوی و مادی دیگران » است و انقلاب اسلامی آمده است تا این آزادی را به فرهنگ اجتماعی و حکومتی تبدیل کند.

رهبر معظم انقلاب با برشمردن آثار منفی تلاش عده ای سیاست زده یا سیاست زدا برای تبدیل فضای فرهنگی کشور به سکوت مرداب گونه یا تلاطم گرداب وار، این حرکات را زمینه ساز خستگی و انزوای خردمندان و صاحبدلان و انفعال و عقب گرد جامعه و حکومت خواندند.

ایشان تاکید کردند: برای علاج بیماری ها و هتاکی ها و مهار هرج و مرج فرهنگی بهترین راه حمایت از آزادی بیان در چارچوب قانون و تولید نظریه در چارچوب اسلام است و بدون فضای انتقادی سالم و بدون آزادی بیان و گفت و گوی آزاد، آن هم با «حمایت حکومت اسلامی » و «هدایت علما و صاحبنظران »، تولید علم و اندیشه دینی و در نتیجه تمدن سازی و جامعه پردازی ناممکن یا بسیار مشکل خواهد بود.

رهبر معظم انقلاب سه روش پیشنهادی مطرح شده در نامه جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه در مورد تشکیل کرسی های «نظریه پردازی ، پاسخ به سوالات و شبهات و نقد و مناظره » را، علمی و معقول ارزیابی کرده و افزودند: ایده «تولید نظریه و فکر» نباید به برخی قلمروهای فکر دینی یا علوم انسانی و اجتماعی محدود بماند بلکه باید کلیه علوم و رشته های نظری و عملی حتی علوم پایه و کاربردی را در برگیرد.

ایشان در ادامه از شورای مدیریت حوزه علمیه قم خواستند تا با اطلاع و مساعدت مراجع بزرگوار و محترم و با همکاری و مشارکت استادان و محققان برجسته حوزوی فرصت اجرای این طرح را فراهم آورند و از شورای عالی انقلاب فرهنگی و بویژه ریاست این شورا خواستند که این ایده را در اولویت دستور کار خود قرار دهد تا زمینه رشد کلیه علوم دانشگاهی و آغاز «دوران خلاقیت و تولید» فراهم شود.

رهبر معظم انقلاب ابراز امیدواری کردند مراحل اجرای این ایده ، دچار فرسایش اداری نشود و تا پیش از بیست و پنجمین سالگرد انقلاب ، نخستین ثمرات مهم آن آشکار شده باشد.