هیچ طرح مشخصی برای تعیین حدود دریاچه‌ها وجود ندارد

استادیار حقوق عمومی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه هیچ طرح مشخصی برای تعیین حدود دریاچه‌ها وجود ندارد، گفت: بهترین راه برای ایران این است که تحدید حدود دریای خزر با تعیین نقطه کانونی صورت گیرد، زیرا ایران بدین طریق می‌تواند به میدان نفتی البرز دست پیدا کند.

به گزارش عطنا، نشست تخصصی «دریای خزر، تحدید حدود مناطق دریایی، ژئوپولتیک» با ابتکار مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران، گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران و موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر دوشنبه، 25 تیرماه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این نشست دکتر الهه کولایی، استاد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران، دکتر سیدباقر میرعباسی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران، دکتر مهدی اشرفی، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، دکتر ساسان صیرفی، استادیار حقوق عمومی دانشگاه تهران، دکتر میثم آرائی درونکلا، مدیر موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر و آرمین طلعت، دانشجوی دکترای حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.

ساسان صیرفی، استادیار حقوق عمومی دانشگاه تهران در این نشست به توافق کشورها برای تحدید حدود اشاره کرد و گفت: اساسی که در نظر گرفته شده این است که همه کشورهای ساحلی دریای سرزمینی به ارز 15 مایل و منطقه ماهیگیری 10 مایلی داشته باشند. در مورد تحدید حدود گفته شده است کشورهای مجاور بر اساس اصول و قواعد حقوقی با یکدیگر توافق کنند. روس‌ها مدت‌ها به دنبال آن بودند وضعیت فعلی به طریقی تثبیت شود.

وی افزود: در مورد بستر و زیر بستر هم از توافق سخن گفته شده است. نکته اینجا است که قاعده تکمیلی هم گذاشته نشده که اگر توافق صورت نگرفت چه اتفاقی می‌افتد. منطقه ایران در بستر و زیر بستر دریای خزر تعیین حدود نشده است.

استادیار حقوق عمومی دانشگاه تهران سپس به طرح این سوال پرداخت که اصول و قواعد حقوقی چیست که قرار است توافق بر اساس آن صورت گیرد و ادامه داد: حقوق‌دان‌ها باید به این سوال جواب دهند. این پهنه دریایی چه تعریفی حقوقی دارد که قصد تحدید حدود آن را داریم. یعنی خزر دریاست یا دریاچه درنظر گرفته می‌شود. اگر قرار است اصول و قواعد حقوقی اعمال شود داستان دیگری است.

صیرفی در ادامه گفت: یک خانم یونانی رساله دکترا نوشته که توسط بیگ‌زاده ترجمه شده است. این رساله راجع به تحدید حدود قواعد دریاچه‌هاست. بر اساس تز به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ طرح مشخصی برای تعیین حدود دریاچه‌ها وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه از دهه 90 میلادی تا به حال محاکم دادرسی روش ویژه‌ای را برای تحدید حدود منطقه فلات قاره در نظر گرفته‌اند سه مرحله‌ای است، گفت: چیزی که ایران از آن در دریای خزر گریزان است، خط مُنَصِّف است.

استادیار حقوق عمومی دانشگاه تهران گفت: ساحل ایران مقعر است در حالی که ساحل آذربایجان و ترکمنستان محدب است. این موجب می‌شود در تحدید حدود مقدار بسیار کمی به ایران تعلق گیرد.

صیرفی افزود: وضع ساحل ایران به گونه‌ای است که به ضرر ایران است. ساحل ایران کوتاه و مقعر است و شبیه وضعیتی است که آلمان در آن قرار گرفته است. نظر دیوان بر این است که وضعیت موثر یا خط را شیفت کند. زیرا اساس تحدید حدود دریایی این است که هر کسی هر چقدر دریا دارد از آن سهم ببرد.

وی در پایان سخنانش هدف ایران را از این دسته‌بندی بهره‌وری از میدان نفتی البرز عنوان کرد و بیان کرد: برای ایران بهتر است که نقطه کانونی برای دریای خزر در نظر گرفته شود تا ایران بتواند به میدان نفتی البرز دست پیدا کند.