تمیم‌داری: فرهنگ ادبی انگلستان و آمریکا تحت تاثیر سعدی است/ صحرایی: کرسی زبان و ادبیات فارسی در بسیاری از دانشگاه‌های جهان وجود دارد

مدنیت، فرهنگ ادبی و هنری در انگلستان و آمریکا تحت تاثیر شاعران ایرانی از جمله سعدی است به همین منظور کتابی با عنوان «استاندارد مرجع آموزش زبان فارسی» برای آموزش سطح‌های مختلف زبانی فارسی‌آموزان تالیف شده است.  

به گزارش عطنا به نقل از روابط عمومی بنیاد سعدی، در همایش «بررسی وضعیت آموزش زبان فارسی در جهان» که با همکاری بنیاد سعدی و دانشگاه علامه طباطبایی روز دوشنبه، سوم اردیبهشت ماه برگزار شد، احمد تمیم‌داری و رضامراد صحرایی به ترتیب درخصوص نقش گلستان سعدی در آموزش زبان فارسی در جهان و وضعیت کنونی آموزش زبان فارسی در جهان سخنرانی کردند.

در این همایش، تمیم‌داری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به تاریخچه مطالعه گلستان و بوستان سعدی در هندوستان گفت: انگلیس با حضور در کشور هند و استعمار آن، تعدادی متخصص مردم‌شناسی استخدام کرد تا فرهنگ هندوستان را بشناسند یکی از راه‌های آنها، استخراج کتاب‌هایی بود که هندی‌ها بیشتر مطالعه می‌کنند و دریافتند که گلستان و بوستان سعدی و دیوان حافظ از این جمله کتاب‌هایی هستند که مردم هند آنها را بیش از دیگر آثار مطالعه می‌کردند. بنابراین افسران و قاضیان انگلیسی برای حکومت بر مردم هند ناچار بودند ادبیات فارسی بیاموزند.

وی افزود: انگلستان افسران خود را به بصره فرستاد تا زبان فارسی بیاموزند و ترجمه گلستان به زبان انگلیسی را شروع کردند. این کار در واقع به منظور آشنایی با اخلاق و رفتار مردم هند صورت گرفت. برهمین اساس گلستان جزء اولین آثاری بود که در هند به انگلیسی ترجمه شد.

این استاد زبان فارسی همچنین گفت: دولتمردان انگلیسی سعی کردند که از طریق گلستان و دیوان حافظ،‌ ادبیات را بیاموزند.  همچنین تحت تاثیر سعدی است که در سنت ادبی هند،‌ گفتار بیشتر به صورت ادبیات است. پروفسور وارث کرمانی در دانشگاه علیگر نیز کتابی با عنوان «رویاهای فراموش شده» نوشته است که در آن از 70 شاعر هندی نام برده شده است که شعرهای خود را به زبان فارسی سروده‌اند حتی در دیوار یکی از معابدها سیک‌ها، اشعار تعلیمی، به زبان فارسی نگاشته شده است.

تمیم‌داری ادامه داد: وقتی آثار ادبی ایران توسط ویلیام جونز نویسنده انگلیسی ترجمه شد، سایر مترجمان هم در انگلستان و آمریکا تحت تاثیر قرار گرفتند و در واقع به گونه‌ای ادبیات نوینی در دنیا کشف شد.

مولف کتاب «تاریخ ادب پارسی، مکتبها، دوره‌ها، سبکها و انواع ادبی» با اشاره به سرعت‌گیری ترجمه آثار سعدی و حافظ به زبان انگلیسی پس از این روند، گفت: در آن زمان، سعدی را به عنوان معلم اخلاق و سیاست، مساوات و دموکراسی تلقی می‌کردند و حافظ را به عنوان یک روح رمانتیک فرهنگ و ادبیات رمانتیک که می‌تواند در لطافت اخلاقی اثرگذار باشد، می‌شناختند.

وی در ادامه افزود: حتی در زیباشناسی نوین از طریق حافظ و بیشتر گلستان سعدی که سرمشق سیاست و تربیت بود، از آثار این شاعران برجسته ایرانی در غرب سرمشق گرفته شد.

آثار سعدی و حافظ، یک نوع زیبایی‌شناسی جدید است

تمیم‌داری خاطرنشان کرد: درست در همین زمان است که آثار ادبی سعدی و دیوان حافظ به زبان‌های انگلیسی، آلمانی و فرانسه ترجمه شده و تحول عظیمی در ادبیات اروپا به وجود آورد و آثار سعدی و حافظ به عنوان ادبیات نو تلقی شده و یک نوع زیبایی‌شناسی جدید مطرح می شود.

این فارسی پژوه با بیان آنکه سعدی و حافظ همواره در کنار یکدیگر مورد توجه کشورهای دیگر بوده‌اند، گفت: اگر ۲۰ ترجمه از آثار حافظ موجود است،‌ از آثار سعدی نیز ۱۹ ترجمه را شاهد هستیم که این موضوع نشان از پایاپای بودن این دو اثر دارد.

این استاد دانشگاه به سال اعلام استقلال آمریکا اشاره کرد و گفت: در همان سال، مجله مهمی که خبر اولین انتخاب رئیس جمهور آمریکا را درج کرد، دو مقاله از سعدی و حافظ منتشر کرد و این نشانگر اهمیت این دو شخصیت در سطح جهان است.

این فارسی پژوه با اشاره به ترجمه گلستان سعدی به ده‌ها زبان دنیا، گفت: نزدیک به 12 هزار شاعر فارسی زبان صاحب دیوان و شناسنامه‌دار داریم اما ترجمه آثار سعدی بسیار انجام شده است چراکه سعدی کمال حسن و درایت و آنچه در ادبیات لازم بوده را در دو کتاب گلستان و بوستان به کار برده است.

این استاد زبان فارسی گفت: سعدی در هشت باب گلستان در تمامی مضوعاتی که مورد توجه انسان است، یعنی عشق، دوستی، دشمنی، جوانی، پیری، تجارت، سیاست، اخلاق، خانواده، روابط پدر و همسر و فرزند و امور زندگی سخن گفته است.

تمیم‌داری افزود: حداقل 500 ادیب در دنیا می توان یافت که از ادبیات فارسی به ویژه گلستان و دیوان حافظ بهره‌برداری، نکته‌برداری، ترجمه و یا تحت تاثیر داستان‌های گلستان، داستان پردازی کرده‌اند.

اولین گروه فارسی‌آموزان خارجی در سال 1706 به ایران وارد شدند

در ادامه این همایش نیز، رضامراد صحرایی، معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی به ارائه گزارشی از وضعیت کنونی آموزش زبان فارسی در جهان پرداخت.

معاون آموزش و پژوهش بنیاد سعدی گفت: بنا بر تحقیقات انجام شده، اولین گروه فارسی‌آموزان خارجی در سال 1706 میلادی به ایران وارد شده‌اند.

وی با اعلام این خبر که در هفته گذشته، دوره فوق دکترای زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه پنجاب تاسیس شده است، گفت: در حال حاضر آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌های جهان به صورت رشته مستقل «زبان و ادب فارسی»، تدریس و در رشته‌های شرق‌شناسی و ایران‌شناسی به عنوان زبان دوم و همچنین واحدهای اختیاری وجود دارد. بسیاری از دانشگاه‌های جهان کرسی زبان و ادبیات فارسی دارند و حتی در امریکا تعدادی از دانشگاه‌ها این رشته را تدریس می‌کنند.

صحرایی « فرزندان ایرانیان مقیم خارج از کشور»، « ارتباطات بین فرهنگی»، «علاقه به ادبیات فارسی»، « اهداف مذهبی»، «اهداف تجارتی»، « تحصیل در ایران»، «دانشجویان شرق شناسی و ایران شناسی»، «اهداف پزشکی و درمانی»،« اهداف نظامی، سیاسی »و «گردشگری» را از گروه‌های مختلفی برشمرد که زبان فارسی را فرا می‌گیرند.

وی در ادامه افزود: در بنیاد سعدی برای مدیریت این گروه‌های متفاوت، که هر کدام نیاز آموزشی متفاوتی را نیز می‌طلبند، از تجربه آموزش زبان دوم در جهان بهره بردیم. همچنین کتابی با عنوان استاندارد مرجع آموزش زبان فارسی تالیف کردیم که سطح‌های مختلف زبانی فارسی آموزان را مشخص کرده است و تمامی کتاب‌های آموزشی خود را نیز بر اساس همین استاندارد مرجع تالیف کرده‌ایم.

به گفته رضامراد صحرایی، «آزمون‌سازی جهت تعیین سطح مهارت زبان فارسی، تالیف کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، برگزاری دوره‌های فشرده کوتاه‌مدت و بلندمدت دانش‌افزایی زبان فارسی و همچنین دوره‌های تربیت مدرس زبان فارسی» از مهمترین فعالیت‌های این بنیاد تاکنون است.

همایش «بررسی وضعیت آموزش زبان فارسی در جهان»، سوم اردیبهشت ماه به مناسبت بزرگداشت روز سعدی با حضور فارسی آموزان کشورهای روسیه و کره جنوبی، توسط بنیاد سعدی و دانشگاه علامه طباطبائی در سالن اجتماعات دانشکده زبان‌های خارجی این دانشگاه برگزار شد.

از بخش‌های جالب این همایش، برگزاری مسابقه چینش بیت‌های سعدی برای فارسی آموزان روسی و کره‌ای بود که نتایج مسابقه حکایت از تسلط این زبان‌آموزان به ادبیات فارسی داشت.

با گزارش تصویری این همایش همراه باشید؛