امروز رادیو و تلویزیون ما در انحصار حکومت است. روزنامه جامجم برای تلویزیون، روزنامه همشهری برای شهرداری و روزنامه ایران برای دولت است؛ عملا مطبوعات پرتیراژ ما هیچکدام مستقل نیستند و شرایط بهگونهای شده است که همه به روزنامهنگاران میگویند که چه کارهایی را باید و چه کارهایی را نباید انجام بدهند. در نتیجه همین موارد است که امروز در کشور ما روزنامهنگاری تحقیقی وجود ندارد. به طور کلی ساختار رسانهای ما به بازسازی نیاز دارد، امروز کتابها و نشریات ما باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید بگیرند و این قانونی است که به بیش از ۲۰۰ سال پیش برمیگردد یا اینکه صداوسیمای ما در انحصار حکومت است موضوعی است که ممکن است در دنیا فقط سه کشور اینگونه باشند.
به گزارش عطنا به نقل از شفقنا، با وجود آن که در دهه اخیر شاهد رشد و گسترش رسانهها و بالا رفتن اهمیت و جایگاه آنها در جامعه بودهایم، پدیده فساد در ابعاد مختلف آن نیز یکی از واقعیتهای پررنگ در کشور به شمار میرود. این در حالی است که در دنیا نظارت رسانهای به عنوان یکی از اهرمهای اصلی نظارت بر قدرت، مقابله با فساد و ممانعت از گسترش آن ایفای نقش میکند.
رسانه اما در این میان نیازمند ملزومات و زمینههایی است که والاترین و مهمترین آنها آزادی عمل و بیان آزاد رسانه است، رسانه در بیان واقعیات از جمله مصادیق فساد، و بیانی که همان شفافبینی و نظارت بر قدرت است، نیازمند آزادی است. آیا بدون رسانه آزاد و با رسانه ترسو میتوان با فساد مبارزه کرد و بر قدرت نظارت کرد؟
مسئله فساد که اینک به یکی از جدیترین و خطرناکترین مسائل جامعه ما تبدیل شده است، برای برطرف شدن نیازمند رسانههای شجاعی است که از پشتوانه قدرتمند آزادی بیان برای افشاگری فساد برخوردار باشند، ایجاد و تقویت زمینههای آزادیساز و رسانههای افشاگر فساد، نیازمند بحثها و تبادل نظرهای کارشناسانه علمی و نشستهای علمی است تا پرسشهایی از این دست مورد واکاوی قرار گیرد:
شفاف سازی چه جایگاهی در کارکرد رسانهها دارد؟
آیا افشاگری کارکرد رسانه است؟
رسانههای ایرانی چه میزان در شفافسازی و مبارزه با فساد موفق بودهاند و در این زمینه چه مشکلاتی داشتهاند؟
مشکل رسانهها در شفافسازی و مقابله با فساد بیشتر ناشی از ناتوانی اهالی رسانه است یا ناشی از رویکرد دولت و حکومت یا نقص قوانین و موارد دیگر؟
نشست علمی «شفافیت و رسانه؛ بررسی چالش آزادی رسانهها در مبارزه با فساد» که به همت موسسه فرهنگی موج روز با همکاری انجمن اندیشه و قلم با حضور استاد مهدی محسنیانراد، عضو هیئت علمی ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، احمد توکلی، رئیس سازمان دیدهبان شفافیت و عدالت و محمود صادقی، رئیس فراکسیون شفافیت مجلس شورای اسلامی به مدیریت دکتر حبیبالله معظمیگودرزی، مدرس ارتباطات و کارشناس رسانه دوشنبه، 9 بهمن در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد. از نخستین گامها برای کندوکاو در مسیر تعامل میان شفافیت و رسانه، بررسی موانع و مشکلات همگرایی و توجه متقابل این دو به هم بود.
این نشست سرآمدان رسانه و مبارزه با فساد و مسئول ایجاد شفافسازی کشور را با امید به اینکه حاصل آن به مبارزه با فساد و تقویت رسانههای آزاد شود گرد هم آورد.
ایلنا- احمد توکلی، رئیس سازمان دیدهبان شفافیت و عدالت در این نشست گفت: در دین مقدس اسلام، تمام عبادات شان خود را دارند ولی امام علی (ع) میفرمایند اگر امر به معروف و نهی از منکر را یک طرف و طرف دیگر همه عبادات را بگذارید، همانند یک اقیانوس در برابر رطوبت است.
وی با بیان اینکه امر به معروف و نهی از منکر بیشتر متوجه حکومت است تا افراد، اظهار داشت: امر به معروف و نهی از منکر یک مسئولیت عمومی است. البته برای انجام این واجب، باید مقدمات آن را فراهم کرد. امر به معروف و نهی از منکر نیازمند اطلاعات است. اگر مردم بدانند دولت چه میکند، میتوانند امر به معروف و نهی از منکر کنند.
این فعال سیاسی اصولگرا شفافیت را لازمه امر به معروف و نهی از منکر دانست و تصریح کرد: اطلاعات و شفافیت توسط رسانهها صورت میگیرد و نباید مواخذه شوند. اگر اطلاعات را از فعالیت آزاد منع کنیم مانند دریغ کردن آب از وضو گرفتن است.
توکلی افزود: برای اسلامی ماندن ناچار هستیم به رسانهها میدان دهیم و آزاد باشند. البته رسانه ذاتش خطاپذیر است ولی این فرصت برای ذینفع وجود دارد که به مسائل پاسخ دهد و اگر جواب ذینفع منتشر نشود، جرم اتفاق افتاده است.
وی با بیان اینکه رسانهها در کشور ما چندان آزاد نیستند، خاطرنشان کرد: از طرفی محافظهکاری و فساد در رسانهها وجود دارد. به برخی رسانهها نمیگویند که این کار را نکن یا آزاد نباش بلکه برخی رسانهها ملزم به چهچه زدن برای ذات قدرت هستند.
این نماینده ادوار مجلس ادامه داد: امر به معروف و نهی از منکر یک واجب بزرگ الهی است و موجب نظارت عمومی میشود پس لازمهاش شفافیت، است. اگر ما مدعی هستیم که کشورمان اسلامی است باید شفافیت و آزادی رسانهها را فراهم کنیم.
توکلی با بیان اینکه اگر رسانهها میخواهند آزاد باشند و حرف بزنند، اشتباه اجتنابناپذیر است، ابراز داشت: فرض باید این باشد که رسانه به دنبال رعایت قانون هستند و فرض اینکه رسانهها به دنبال جرم و اشتباه هستند، غلط است. من به یکی از مسئولان گفتم وقتی یک رسانه درباره نابهنجاری به مردم اطلاعات میدهد، با رسانهها و روزنامهنگار برخورد نکنید بلکه به دنبال حل نابهنجاری بروید.
وی با یادآوری اینکه من در سالهای اخیر بابت کامنتهای سایت الف زیاد به دادگاه رفتم، بیان کرد: به آنها گفتم باید شما به من پاداش دهید. چطور میتوانید اثبات کنید من قصد تشویش اذهان عمومی و اقدام علیه امنیت ملی را داشتم. توصیه من این است که اصل را بر این بگذاریم که روزنامهنگار در حال فراهم کردن بستر یک واجب بزرگ است. اگر ثابت شد این فرد از این موقعیت با ارزش سوءاستفاده میکند باید محاکمه شود.
مدیرمسئول سایت الف یادآور شد: برای مبارزه با شفافیت به آزادی رسانهها نیازمند هستیم زیرا مانند نور است که بر مسائل میافتد و وضعیت را روشن میکند. یادمان باشد که بیشتر گناهان در شب رخ میدهد.
توکلی با بیان اینکه من در حال مبارزه با فساد هستم و دراین باره استیصال ندارم، عنوان کرد: آقای محسنیان گفت سال ۵۷ جمهوری اسلامی در روند مدرن شدن ترمز زد. در سال ۵۷ امامی بر سرکار بود که ظرف ۱۳ ماه روند حضور و نقشآفرینی مردم در حکومت فراهم شد و در این اوضاع، انواع و اقسام توطئهها و بحرانها نیز وجود داشت. هنوز کار به جایی نرسیده بود که به کشورمان حمله شد.
وی با بیان اینکه حفظ کشور و از دست ندادن یک وجب از خاک کشور توسط جمهوری اسلامی یک استثنا است و قبل از آن چنین چیزی وجود نداشت، گفت: بنی صدر با چهار نفر برای وزارت مخالف بود؛ من، میرحسین موسوی، بهزاد نبودی و مرحوم نوربخش. دلیل مخالفتش با من و مهندس موسوی هم این بود که من اولین نماینده مخالف ایشان و مهندس موسوی اولین روزنامهنگار مخالف او بود.
این نماینده ادوار مجلس با بیان اینکه ما در انقلاب دنده عقب گرفتیم ولی این دنده عقب، بازگشت به اسلام بود، اظهار داشت: وقتی من گفتم باید به مسائل دینی رجوع کنیم به خاطر این است که اگر به مسائل دینی رجوع کنیم و به آن عمل کنیم آن وقت این همه فساد نخواهیم داشت. بانکداری اسلامی هم که آقای محسنیان گفتند اسلامی نیست بلکه بانکداری بدون ربا است. من به بانک مرکزی گفتم که به معترضان وقت بدهید. گفتند ناروا میگویند. گفتم ناروا بگویند. باید به آنها وقت بدهید چون به آنها ظلم شده است.
همدلی- ایلنا، مهدی محسنیانراد، استاد ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در بخشی از این نشست گفت: ما 49 کشور در دنیا داریم که مبنای تفکر و تصمیم آنها بر اساس اسلام است، یعنی مسلمان هستند، و بیشترین جمعیت را دارند. اگر این کشورها یک نظام دموکراتیک داشته باشند میتوانند نقش خود را در دنیا ایفا کنند.
من یک درسی دارم که در مقطع دکترا و پسا دکترا تدریس میکنم و برای همین درسام جوامع مختلف دینی را رصد مینمایم و یکی از این رصدها مربوط به رصد شاخص فساد است. در گزارش 2017 از سازمان ادراک شفافیت که احساس فساد را اندازه میگیرد، و مردم به میزان احساس فساد دولت پی میبرند.
این سازمان در گزارشی که در سال 2017 مطرح کرد، ما با استفاده از نرمافزارهایی دین را معیار قرار دادیم، تا میزان فساد را با عدد مشخص کنیم. اگر این ادیان را تقسیم کنیم هر عدد بزرگ باشد در آن صورت ادراک فساد کم است، مثلا در دانمارک این ادراک عدد90 است یعنی فساد کم است و مردم احساس و ادراک کمی از فساد دارند و مانند کشور ما نیست که برای ثبت نام در مدرسه زنگ بزند به یکی که در آموزش و پرورش کسی را داری که فرزند من را در آنجا ثبت نام کنند، این همان فساد است.
میانگین کل فساد دنیا در سال 2017 عدد 42 بوده است و ایران در کل دنیا عدد 29 را به خود اختصاص داده است، و این برای ایران خوب نیست زیرا عدد کم نشان فساد و احساس ادراک فساد بالاست؛ به عنوان مثال دیگر از دین «شنتو» که در کشور ژاپن است، احساس ادراک فساد در آن 72 است و این عدد نشان میدهد که احساس فساد در بین مردم کم است، ما وقتی به این اعداد در بین ادیان دیگر نگاه میکنیم میبینیم که یهودیت عدد 64، مسیحیت عدد 47، بودایی عدد 42، هندوها عدد 35 و در کل کشورهای اسلامی عدد32 را به خود اختصاص دادند.
در رابطه با عدد 32 برای کشورهای اسلامی نباید تقصیر را به گزارههای هنجاری و باورهای دینی منحصر بدانیم زیرا این کشورها جزء کشورهای ضعیف و دستنشانده بودند یا ابله هستند و باید توجه کرد که در حالی که میانگین عدد جهانی 42 است، در کشورهای اسلامی این عدد 32 است و این تقصیر باورهای دینی نیست بلکه ریشه آن در نحوه اداره جامعه است نه مبنای متون دینی.
محسنیانراد خاطرنشان کرد: شاید یکی از دلایل این باشد که سهم عمدهای از کشورها مستعمره بوده و درحال گذار از سنت به مدرنیته هستند. ایران یک استثنا است و در مسیر عبور از سنت به مدرنیته زمان زیادی را صرف کرده است و برای حل مشکلاتش از دانش استفاده میکند بدون نفی گذشته.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق با اشاره به سخنان صادقی در این نشست اظهار کرد: مشکل ما این است سه متغیر روزنامه نگاران تحقیقی، حمایت قانون از آزادی اطلاعات و وجود استقلال رسانه که آقای صادقی بیان کردند، به صورت سیستماتیک اجرا نشد. رادیو تلویزیون ۴۰ سال در انحصار است و باید وضعیت اجرای این باید و نبایدها را در دنیا را ببینیم. اینکه رادیو و تلویزیون در انحصار باشد در کل جهان سه کشور شاید اینطور باشند
وی ادامه داد: در تحقیقی که انجام شد، مشخص شد در جمهوری اسلامی هیچ یک از ۶ تئوری نظام رسانهای وجود ندارد و مخلوطی از همه است. سیستم آمادگی شفافیت را ندارد و در نظامی که قوه قضائیه تصمیم میگیرد نشریات چه کنند، وضعیت خوب نیست.
محسنیانراد در واکنش به سخن توکلی مبنی بر اینکه عقل را در کشور طلاق دادیم، گفت: آقای توکلی چون شما دلسوز هستید به استیصال افتادهاید و به این خاطر گفتم آقای توکلی شما مستاصل هستید. چرا شما در هیات نظارت بر صداوسیما باشید؟ چرا مرحوم معتمدنژاد یا اساتید ارتباطات در هیات نظارت بر صداوسیما نباشند؟چرا یک نماینده نداند مصاحبهاش لغو شده است؟
این استاد دانشگاه با بیان اینکه با سیستم حاکم بر رسانهها وظیفه دیدهبانی و کشف فساد توسط رسانهها مطلقا ممکن نیست، اظهار کرد: من سال ۶۹ تحقیق کردم که چرا در روزنامهها بیشتر از اخبار تولیدی، اخبار روابط عمومی و سخنان مقامات منتشر میشود؟ خیلیها جواب دادند سری که درد نمیکند، دستمال نمیبندند. باید جراحی کامل توسط استادان ارتباطات در نظام رسانهای انجام شود تا وظیفه دینیمان در مبارزه با فساد را انجام دهیم. تا سیستم کلی رسانهای در ایران عوض شود، امکان مبارزه با فساد نیست.
ایسنا- این استاد ارتباطات با تاکید بر اینکه کشور ایران همچنان در گذر از سنت به مدرنیته است، خاطرنشان کرد: بایدهای بدون استراتژیک مشکل اصلی جامعه امروز ماست. مجموعه بایدها در این ۴۰ سال طی شده بدون اینکه بگویند از چه مسیری و چگونه و این از جمله همین اختلالات است.
محسنیانراد با اشاره به قانون اساسی کشورمان اظهار کرد: قانون اساسی ما چند مشکل اساسی دارد. در یکی از مفاد آن گفته میشود آزادی عقیده وجود دارد؛ در حالی که این عبارت در جامعه امروزی معنای چندانی ندارد و باید گفته شود بیان عقیده آزاد است یا در بخش دیگری که انحصار تلویزیون و رادیو در اختیار حکومت داده شده است، اصل چندان قابل قبولی نیست.
امروز رادیو و تلویزیون ما در انحصار حکومت است. روزنامه جامجم برای تلویزیون، روزنامه همشهری برای شهرداری و روزنامه ایران برای دولت است؛ عملا مطبوعات پرتیراژ ما هیچکدام مستقل نیستند و شرایط بهگونهای شده است که همه به روزنامهنگاران میگویند که چه کارهایی را باید و چه کارهایی را نباید انجام بدهند. در نتیجه همین موارد است که امروز در کشور ما روزنامهنگاری تحقیقی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه به طور کلی ساختار رسانهای ما به بازسازی نیاز دارد، یادآور شد: امروز کتابها و نشریات ما باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید بگیرند و این قانونی است که به بیش از ۲۰۰ سال پیش برمیگردد یا اینکه صداوسیمای ما در انحصار حکومت است موضوعی است که ممکن است در دنیا فقط سه کشور اینگونه باشند.
این استاد ارتباطات با اشاره به پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ بیان کرد: وقتی انقلاب شد عضو هیئت علمی دانشگاه بودم و بسیار خوشحال بودم از اینکه نظام کشور ما قرار است دموکرات شود. بعد از دولت آقای بازرگان، وزیر ارشاد آن دوره از بنده و چند نفر دیگر دعوت کرد تا در جلسهای حاضر شویم.
در آن جلسه ما مطرح کردیم که روابط عمومی میتواند نقش بسیار مهمی داشته باشد. او در پاسخ به صحبتهای ما گفت که حرفهای غربی نزنید. کار روابط عمومی این است که مردم را بگذارد توی قطار و ببرد همان جایی که امام گفته است. من در پاسخ به او گفتم چه تضمینی است که در راه مردم پیاده نشوند؟
محسنیانراد با اشاره به اینکه در طول این سالها برای حل مسائل به متخصصان مراجعه نشد، یادآور شد: منظور من از بیان این موضوعات ناامید کردن مردم نیست. وقتی که میدانم تمام بدن یکی از عزیزانم را تومور گرفته است، نمیتوانم این موضوع را با خانواده او درمیان نگذارم؛ به خاطر اینکه ممکن است ناامید شوند؛ چراکه اگر این کار را بکنم خیانت کردهام.
بر همین اساس میگویم مطلقا با سیستم موجود حاکم بر رسانهها، اجرای امر کشف فساد از سوی رسانهها امکانپذیر نیست. امروز سهم فارغ التحصیلان روزنامهنگاری در مطبوعات ما بسیار کم است و ۹۴ درصد از فارغالتحصیلان این رشته در حرفه خودشان شاغل نیستند و این موضوعی است که حتما باید به آن توجه شود.
او با بیان اینکه وظیفه قرآنی رسانههاست که ستمها را بگویند، اظهار کرد: زندهیاد استاد کاظم معتمدنژاد در اواخر دهه ۸۰ نظام جامع ارتباطات جمعی در ایران را تبیین و به مجلس آن دوره ارائه کرد. این طرح میتواند ما را از این وضعیت نجات دهد. در این طرح موارد زیادی عنوان شده است که میتوان به حکومتی نبودن رادیو و تلویزیون و نظارت روزنامهنگاران بر تخلفات رسانهای اشاره کرد. این نظام به شرطی کارساز میشود که همانگونه که هست و بدون هیچ تغییراتی تصویب و به مرحله اجرا برسد.
این استاد ارتباطات اظهار کرد: ما امروز در ایران نمیدانیم منبع معتبر برای دریافت اطلاعات کیست. فضای مجازی آماده است که ما را مستعمره کند. اینکه صداوسیما کار خود را انجام میدهد و مردم در تلگرام به دنبال اخبار هستند، اصلا درست نیست.
مهدی محسنیانراد در پایان سخنان خود تاکید کرد: ما امروز در ایران نمیدانیم منبع معتبر برای دریافت اطلاعات کیست. فضای مجازی آماده است که ما را مستعمره کند. اینکه صدا و سیما کار خود را انجام میدهد و مردم در تلگرام به دنبال اخبار هستند، اصلاَ درست نیست.
شرق- محمود صادقی، رئیس فراکسیون شفافیت مجلس شورای اسلامی دیگر سخنران این نشست، صحبتهای خود را با اشاره به گزارشی درباره میزان فساد کشورها آغاز کرد و گفت: «سازمان شفافیت بینالمللی سال ۲۰۰۰ درباره مبارزه با فساد گزارشی را منتشر کرد و قوه قانونگذاری انتخابی، قوه مجریه مستقل، قوه قضائیه مستقل، نهادهای نظارتی، رسانهها، جامعه مدنی، جامعه جهانی و... را از عناصر مبارزه با فساد دانسته است».
رئیس فراکسیون شفافیت مجلس، با اشاره به مالکیت رسانهها افزود: «ممکن است خود رسانهها به ابزار فساد تبدیل شوند و دستشان با مفسدان در یک کاسه باشد. از طرفی رسانهها باید در مبارزه با فساد، روزنامهنگاری تحقیقی را دنبال کنند. از طرفی لازم است که قانون امنیت روزنامهنگاران را تضمین کند. آیا قانونی وجود دارد که روزنامهنگاران بتوانند منابع خود را افشا نکنند؟ در کشور ما افرادی که میخواهند فساد را افشا کنند، احساس امنیت نمیکنند و برای همین ترجیح میدهند سکوت کنند».
او با بیان اینکه دموکراسی بدون شرایطی برای بیان اطلاعات عمومی و دسترسی به اطلاعات مربوط حکومت کارایی ندارد، خاطرنشان کرد: رسانهها در جوامع دموکراتیک باید به اطلاعات دسترسی داشته باشند و حق انتشار آن را بدهند.
این نماینده اطلاحطلب مجلس شورای اسلامی با اشاره به قوانین موجود در کشور، ابراز كرد: «قانون اساسی نگاه حمایتگری به مطبوعات دارد و در مقدمه میگوید رسانههای جمعی باید از اطلاعات برخوردار و در اشاعه فرهنگهای اسلامی فعال باشند. قانون اساسی، نظام جمهوری اسلامی را فرایندی تکاملی میداند و رسانهها از نقش مؤثری در این حرکت دینامیکی برخوردار هستند و تکیهاش بر برخورد اندیشههای سالم متفاوت است و این مخالفت با تکصدایی است».
صادقی افزود: «قانون اساسی دولت را موظف به بالابردن سطح آگاهیهای عمومی از طریق استفاده از رسانهها میکند و مطبوعات را به نوعی ابزاری برای بالابردن سطح آگاهیهای عمومی میداند. در اصل ۲۴ قانون اساسی، اصل بر آزادی رسانهها گذاشته شده است. البته دو محدودیت هم گذاشته است اما اصل بر آزادی بیان است و قیود استثنا هستند. بر این اساس مشاهده میکنیم قانون اساسی به نقش رسانهها توجه کرده است».
عضو فراکسیون امید مجلس با اشاره به سخنان محسنیانراد یادآور شد: «اگر بخواهیم با نگاه آقای محسنیان به انقلاب نگاه کنیم، زود دچار یأس میشويم در حالی كه مقدمه قانون اساسی را بخوانیم متوجه میشویم انقلاب، حرکتی پویاست و نه ایستا. به جای نفی ساختارها و اصول، باید از ظرفیتهای آن استفاده کرد هرچند محدودیتها بر ظرفیتها غلبه پیدا کرد».
صادقی با اشاره به اصل ۲۳ و ۲۴ قانون اساسی گفت: «من در مجلس گفتم نظارت استصوابی را قبول دارم چون میخواست مجلس مستقل باشد. اکنون که نمایندگان از این فیلتر رد شدند و میخواهند بر صداوسیما نظارت کنند، نظارتشان باید استصوابی باشد. من به دوستان نماینده که عضو هیئت نظارت بر صداوسیما هستند، گفتنم شما نظارت میکنید یا نظاره میکنید؟ چند روز قبل قرار بود من گفتوگوی زنده رادیویی داشته باشم ولی لغو شد. گفتم چرا لغو شد، گفتند حراست گفته است. حراست در صداوسیما چه کاره است؟».
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات با بيان اینکه در دوره فعلی انحصار صداوسیما شکسته شده است، افزود: «هر کسی موبایل به دست دارد، اخبار را بهدست میآورد. این فضا انحصار صداوسیما را میشکند. دیدید که تلگرام دو روز فیلتر شد اما رجوع به آن کم نشد».
یکی از مهمانان این نشست مینو خالقی، منتخب پیشین اصفهان در مجلس شورای اسلامی بود؛ همان نمایندهای که اعتبارنامه او را به بهانه عکسهایی که از وی منتشر شده بود باطل کردند و شورای نگهبان او نمایندگی وی را رد کرد. او در پایان این جلسه خطاب به محمود صادقی گفت که شما نمایندگان باید برای اصلاح قانون مطبوعات تلاش کنید.
وی همچنین گفت، «ما نمیتوانیم شکل را از فرانسه بیاوریم ولی از سوی دیگر چیزی دیگر را اجرا کنیم.» مینو خالقی همچنین تاکید کرد، «ما به صورت بنیادی در موضوع رسانه و نظارت با اشکالات جدی روبرو هستیم که بنده معتقدم با قانون مطبوعات فعلی هیچ کاری نمیشود کرد.»
این جلسه با نمایش یک دوگانگی واقعی بین حرف و عمل مدعیان «شفافیت» به پایان رسید. احمد توکلی که مدیر موسسهای است که عنوان «شفافیت» را یدک میکشد گرفتار مشکل و دوگانگی بین حرف و عمل شد؛ یکی از مهمانان خطاب به او گفت: «در افشاگریها به صادقی کمک کنید» و توکلی پاسخ داد: «انشاالله، حالا ببینیم چی میشه!»
جای تأمل و تاسف دارد که عاملین سلاخی رسانهها با همان تفکرات متحجرانه و ایدئولوژیک و عمدتا بر اساس منافع جناحی و علیه رقبا، بانی و مدعی آزادی بیان و رسانه شدهاند و برخی از آنان مهمان نشستی هستند که یکی از آنها نماینده مجلس است و از ترس و مصیبهای افشاگری میگوید و دیگری هنوز نمیداند باید از او حمایت کند یا نه. با این همه، چنین نشستهایی که پس از تظاهرات سراسری مردم افزایش یافته است، میتواند مفید باشد و راه را برای افشاگریها و شفافیتهای واقعی باز کند.