زندگی در میان زباله‌ها

زباله‌گردی دردناک کودکان

براساس آمارها بیش از ۵۷‌درصد کودکان زباله‌گرد در مراکز مدیریت و بازیافت پسماند زندگی کرده و مابقی در خانه به سر می‌‌برند. از حدود ۴۳‌درصدی هم که با خانواده زندگی می‌کنند، ۳۸‌درصد زباله‌‌های جمع‌آوری‌شده را در محل زندگی خود دپو کرده و پس از تفکیک می‌فروشند. همچنین براساس نتایج پژوهشی که در 10استان کشور انجام شد، 685کودک شناسایی شده‌اند که بیشتر آنها ملیت ایرانی، افغانستانی و پاکستانی دارند.

باید گفت که این کودکان با دستان پینه‌بسته در گرما و سرمای روزگار بدون کمترین امکاناتی زباله‌ها را جمع می‌‌کنند، بدون آنکه به وضعیتشان رسیدگی شود. اکنون شورای شهر تهران پنجمین دوره خود را پشت سر می‌‌گذارد و بارها و بارها قرار بوده که معضل زباله‌گردی کودکان ساماندهی شود، اما همچنان در سطح شهر شاهد هستیم کودکانی تا کمر در سطل‌های زباله خم می‌‌شوند و این عمق ماجرا را می‌‌رساند، چرا که بهترین دوران این کودکان در میان انبوهی از زباله‌ مدفون می‌شود.

دی سال گذشته بود که دو کودک کار هفت و هشت‌ساله افغانستانی زنده‌زنده در حریق یک گاراژ جمع‌آوری ضایعات سوختند و جان خود را از دست دادند؛ کودکانی که از حق تحصیل محروم بودند و روزانه در گاراژی که پدرشان در آن مشغول به فعالیت بود، حضور پیدا می‌کردند تا ضایعاتی را که جمع‌آوری کرده‌اند، تحویل پدر دهند. سرگذشت اسفناک این دو کودک زباله‌گرد نشان می‌دهد گاهی برخی دردها هیچ‌گاه شنیده نمی‌شوند.

جلوگیری از زباله‌گردی کودکان

هفته گذشته معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر ضرورت رسیدگی به وضعیت بحرانی کودکان زباله‌گرد گفت: باید طی شش‌ماه آینده این کودکان را از زباله‌گردی جدا کنیم و آنها را به سمت کارهای سوق دهیم که آسیبی به آنها نرسد. حبیب‌ا... مسعودی‌فرید در رابطه با فعالیت کودکان زباله‌گرد به‌ویژه در کارگاه‌‌هایی که قابل رصد نیستند، بیان کرد: این کودکان اغلب در لایه‌های پنهان مشغول به فعالیت هستند. با توجه به اینکه کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک را پذیرفته‌ایم، مهم‌ترین بخش این کنوانسیون این است که کودکی که زیر ۱۵سال سن دارد، حق کار‌کردن ندارد.

او ادامه داد: کودکان بین ۱۵ تا ۱۸سال هم تا زمانی که کار، سلامت آنها را تحت‌تاثیر قرار ندهد، اجازه کار‌کردن دارند، بنابراین در بحث زباله‌گردی کودکان با توجه به اینکه این کار شایسته کودک نیست و شأن و سلامت روانی آنها را تهدید می‌کند و از همه مهم‌تر عواقب بسیار بدی در سلامت جسم آنها دارد، باید هرچه سریع‌تر نسبت به جلوگیری از این کار اقدام شود.

به‌گزارش ایلنا، مسعودی‌فرید افزود: در مورد کودکان زباله‌گرد بهترین حالت این است که خانواده آنها بررسی و حمایت شود و اگر قرار است کودک کار کند، باید در یک کار تمیز و بدون آسیب ساماندهی شود. اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت به کودکان این امکانات داده شود که از دستکش استفاده کنند و یا آنها را از آسیب زباله‌هایی همچون سرنگ حفظ کنیم، اما در نهایت باید به این وضعیت بحرانی کودکان کار به‌طور ویژه‌ رسیدگی شود.

زباله‌گردی کودکان زیبنده جامعه نیست

یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره معضل زباله‌گردی کودکان در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: در قوانین کار کشور کودکان زیر15سال مجاز به کار‌کردن نیستند، درحالی که بیشتر کودکان زباله‌گرد اتباع خارجی هستند و بخش اعظمی از آنها به‌دلیل نیاز مالی تحت نفوذ و نظارت پیمانکاران به جمع‌آوری زباله مشغولند.

محمدرضا بادامچی ادامه می‌دهد: مراکز بازیافت پسماند از نظر بهداشتی مطلوب نیست و اینکه کودکان در این مراکز به کار گرفته می‌شوند، نشان‌دهنده نیاز خانواده است که از روی فقر کودکان خود را به این مراکز می‌فرستند که در نهایت زیبنده جامعه نیست. او بیان می‌کند: از این رو وقتی کودکان مورد بهره‌کشی قرار می‌گیرند، از نظر جسمی و روحی آسیب می‌بینند که باید این مساله مورد توجه قرار بگیرد، چرا که در آینده با تبعات ناگواری همراه است.

بادامچی می‌افزاید: ما در تلاش هستیم که مقرراتی را در مجلس وضع کنیم که به این حالت پایان داده شود. این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس اضافه می‌کند: در لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان این مورد نیز دیده شده است و اکنون در مجلس درحال بررسی است، به‌گونه‌ای که مراحل نهایی را در کمیسیون فرهنگی طی می‌کند.

بادامچی بیان می‌‌کند: کودکان در سنینی نیاز دارند که از حق آموزش و بهداشت لازم برخوردار باشند و جامعه باید از آنها حمایت کند تا آنها از تحصیلات باز نمانند. بادامچی خاطرنشان می‌کند: ما تلاش می‌کنیم این مساله را به ارگان‌های مسئول منتقل می‌کنیم. قطعا همراه با تدوین لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در کمیسیون اجتماعی هم پیگیر این مساله خواهیم بود که این وضعیت اسفناک از بین برود.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس عنوان می‌کند: از یک طرف از وضعیت موجود برای کودکان زباله‌گرد رنج می‌بریم و از طرف دیگر مشکلاتی در جامعه ما وجود دارد که اتباع بیگانه مشکلات را چندبرابر نشان می‌دهند. بادامچی اظهار می‌کند: بیشتر والدین کودکان اتباع بیگانه به بهداشت و تحصیل کودکان خود توجهی نمی‌کنند و به این ناهنجاری‌ها دامن می‌زنند.

او اضافه می‌کند: صحبت‌هایی با وزارت کشور و سایر مقامات که اتباع خارجی از کانال‌های کنترلی آنها عبور می‌کند، داشته‌ایم و پیگیر خواهیم که معضل زباله‌گردی کودکان هرچه زودتر برطرف شود. بادامچی با بیان اینکه زباله‌گردی کودکان در سطح شهر صحنه بدی است، ادامه می‌دهد: باید با افراد سودجویی که کودکان را مورد بهره‌کشی قرار می‌دهند، برخورد کنیم.

این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس اظهار می‌کند: ریشه همه مسائل فقر و بیکاری است. باید دست‌به‌دست هم دهیم که این صحنه‌ها به پایان برسد، چرا که بسیار زشت و غیرقابل تحمل است که کودکی گونی 16کیلویی را پر از زباله کرده و با خود حمل می‌کند. بنابراین باید این مساله را ساماندهی کرد تا کودکان از حقوق ابتدایی خود که حق تحصیل و بهداشت است، بهره‌مند شوند.